گزارش ماهانه نقض حقوق بشر در ایران – ژوئن ۲۰۱۸
مقدمه
طی ماه ژوئن نقض آشکار حقوق بشر، همانند سایر ماهها توسط حکومت ایران ادامه داشته است.
از جمله اساسیترین موارد نقض حقوق بشر، اجرای حکم اعدام ۱۵ زندانی منجمله یک نوجوان ۱۹ ساله، در زندانهای گوهردشت، شیروان، تبریز، ساری و قم بوده است. از موارد دیگر نقض حقوق بشر می توان از ۹ مورد قتلهای خودسرانه، صدور ۲۰ مورد حکم شلاق، دستگیریهای گسترده اجتماعی و سیاسی و نقض حقوق اقلیتها نام برد.
حکم ناعادلانه اعدام محمد ثلاث باباجانی روز ۱۸ژوئن به اتهام قتل، در زندان رجایی شهر کرج به اجرا درآمد. ماموران اطلاعات حتی از تحویل جسد وی به خانواده اش ممانعت کردند و پیکر وی را بدون حضور خانواده در قبرستان دارالسلام بروجرد به خاک سپردند. محمد ثلاث روز ۲۰فوریه ۲۰۱۸ در خیابان پاسداران بازداشت و به اتهام قتل سه مامور پلیس با اتوبوس به سه بار قصاص محکوم شده بود. وی در سه جلسه دادگاهی که برای وی برگزار شد تمام اتهامات وارده را رد کرد و اعلام کرده بود که وی را بر اثر شکنجه وادار به اعتراف اجباری کرده اند. محمد ثلاث در دوران تحقيقات و محاکمه حق دسترسی به وکیل انتخابی خود را نداشت و درخواستهای مکرر وکیل انتصابی نیز برای ارائه شواهد مبنی بر بیگناهی این زندانی مورد بیاعتنایی مقامات قضايی قرار گرفت.
سازمان عفو بين الملل در بیانیه که روز دوشنبه ۱۸ژوئن، منتشر کرده اعدام محمد ثلاث را محکوم و آن را نقض فاحش عدالت و مغایر با وجدان انسانی خواند.
در قسمتی از بیانیه عفو بین الملل آمده است «اين اعدام علیرغم نگرانیهای جدی در مورد ناعادلانه بودن روند قضایی به اجرا گذاشته شد. مقامات ایرانی در زمينه استفاده از مجازات اعدام سابقهی اسفناکی دارند. این اعدام نقض فاحش عدالت و مغاير با وجدان انسانی است؛ مقامات اعتراضات گسترده عمومی را ناديده گرفته و دست به اقدامی شنيع زدهاند كه نه اجرای عدالت بلكه انتقام جویی است.»
هچنین از موارد دیگری اجرای حکم ناعادلانه اعدام میتوان به اعدام محمد وفایی متهم به قتل یک کودک اشاره کرد که روز ۱۸ ژوئن همزمان با محمد ثلاث در زندان رجایی شهر کرج به دار آویخته شد. محمد وفایی در دادگاه به اتهام قتل و سرقت به قصاص محکوم شده بود اما وی بارها ضمن تایید اتهام سرقت اتهام قتل را رد کرده بود اما قاضی تا انتهای روند پرونده به اظهارات وی توجهی نکرد و حکم اعدام وی در کمتر از یازده ماه تایید و اجرا شد.
مانیتورینگ حقوق بشر در این گزارش خلاصه ای از خبرهای نقض حقوق بشر در ماه ژوئن را ارائه میدهد.
اعدام
در ماه ژوئن براساس آمار مانیتورینگ حقوق بشر، اجرای ۱۵ مورد حکم اعدام توسط حکومت ایران ثبت شده است. تنها دو مورد از این اعدام ها در رسانه های حکومتی منتشر شد.
روز ۱۸ ژوئن، دو روز پس از ماه رمضان، شش زندانی محکوم به اعدام به طور گروهی در زندان رجایی شهر کرج اعدام شدند.
ابوالفضل چزانی شراهی کودکی که در سن ۱۴ سالگی به اتهام قتل به اعدام محکوم شده بود، روز چهارشنبه ۲۷ ژوئن در زندان مرکزی قم به دار آویخته شد. این حکم با استناد به نظریه پزشکی قانونی که اظهار داشته بود ابوالفضل چزانی در سن ۱۴ سالگی دارای رشد و کمال عقل بوده، اجرا شد.
اعدام این جوان ۱۹ ساله، واکنش های گسترده بین المللی را در پی داشت، سازمان عفو بین الملل روز ۲۹ژوئن در بیانیه خود ضمن محکومیت این اعدام از مقامات قضایی ایران خواستار اصلاح فوری قانون مجازات اسلامی و لغو کامل مجازات اعدام برای همه افرادی که در زمان وقوع جرم زیر ۱۸ سال سن داشتهاند، شد.
در ماه ژوئن، حکم اعدام رامین حسین پناهی زندانیان سیاسی کرد به مرحله اجرا گذاشته شده است. سازمان عفو بینﺍلملل با صدور بیانیهﺍی، صدور حکم اعدام برای رامین ﺣﺴﻴﻦ پناهی را خلاف قوانین بینﺍلمللی دانسته و خواهان لغو این حکم شده است. در پی خبر اعدام غریب الوقوع این زندانی ماموران گارد زندان مرکزی سنندج شامگاه جمعه ۱۵ژوئن، جهت انتقال رامین حسین پناهی به انفرادی به بند عمومی یورش برده که با مقاومت رامین و سایر زندانیان رو به رو شده اند.
همچنین ماموران اطلاعات روز سه شنبه ۱۹ژوئن پدر ۸۵ ساله رامین را به دروغ از منزل برای ملاقات فرزندش خارج کردند و سپس با فشار و تهدید وی را وادار به مصاحبه علیه فرزند خود کرده اند. اما پس از آن خانواده حسین پناهی هرگونه مصاحبه علیه رامین را رد کردند و گفتند هیچ یک از این مصاحبه ها را به رسمیت نمی شناسند.
اسامی و مشخصات اعدام شدگان ماه ژوئن
قتل های خودسرانه
طی ماه ژوئن، ۹ مورد قتل خودسرانه توسط حکومت ایران صورت گرفته است که شمار بیشتر آن مربوط به کشتار کولبران با شلیک مستقیم بوده است.
در ایران کولبران و کاسبکاران که اغلب نان آور خانواده هستند، همواره در معرض کشتار ماموران مرزی قرار دارند، به گفته عضو کمیسیون اجتماعی مجلس ایران،۱۵۰ هزار کولبر در کشور در شرایط بیکاری و فقر مطلق بسر میبرند. با این حال حکومت ایران با بستن مرزها، آنان را محدود کرده و مانع کار آنان شده است.
در زیر چند نمونه از کشتار کولبران محروم برای نمونه آورده شده است:
کمال محمدی ۲۹ساله کولبر اهل بانه روز ۱ ژوئن، با شلیک مستقیم توسط هنگ مرزی تحت فرمان سپاه، کشته شد. وی پدر دو کودک خردسال بود.
اسعد حسن زاده کاسبکار اهل پیرانشهر روز ۷ژوئن همراه با تعداد دیگری از کاسبکاران در کمین نیروهای مسلح افتاده و در اثر تیراندازی جانش را از دست داد. وی پدر چند کودک بود.
مرگ در حبس
طی ماه ژوئن ۸ زندانی محبوس در زندانهای بابل، سراوان، اهواز و خوی جان خود را از دست دادند. از بین آن دو مورد تحت شکنجه، چهار مورد به دلیل بی توجهی و عدم رسیدگی پزشکی و دو مورد خودکشی به دلیل فشارهای زندان می باشد.
حاتم مرمضی فعال سیاسی و فرهنگی عرب ۲۰ساله، اهل شهر سوسنگرد، پس از گذشت یک سال بازداشت در بازداشتگاه اهواز، روز ۵ ژوئن، مامورین اطلاعات در تماسی با خانواده خبر فوت این زندانی را دادند. ماموران اطلاعات پس از اطلاع خبر فوت این زندانی به خانواده، آنان را تحت فشار و تهدید قرار دادند، هنگامیکه خانواده مرمضی برای تحویل گیری پیکر حاتم به اداره اطلاعات مراجعه کردند اقدام به بازداشت پدر و برادران وی کرده و پس یک روز آنها را با تهدید آزاد کردند و تنها چند ساعت پس از آزادی مجدد برادر بزرگتر حاتم، مهدی مرمضی را جهت تکذیب خبر قتل وی در زندان با زور اسلحه بازداشت کرده و جهت مصاحبه تحت فشار قرار دادند.
رحمان قربانی، در اداره آگاهی خوی زیر شکنجه و به علت ضربات شوکر برقی دچار ایست قلبی شد و جانش را از دست داد. وی روز ۲ژوئن بازداشت و پس از سه خبر فوت او را به خانواده اش دادند.
محمد طالبی در زندان متی کلا بابل، روز۳۱ می، بعد از یک نزاع دچار خونریزی شدید شد اما مسئولین زندان از اعزام وی به مراکز درمانی خارج از زندان خودداری کردند، رئیس زندان در پاسخ به اعتراض همبندیان وی مبنی بر اعزام وی به بیمارستان گفته بود «خیلی وقت است که منتظر چنین روزی بودم». این زندانی روز ۲ ژوئن بدلیل شدت خونریزی جانش را از دست داد.
محمود محمودیان زندانی محبوس در زندان تهران بزرگ، در اثر زمین خوردن دچار جراحت شده ولی به علت بی توجهی مسلوین زندان و عدم اعزام وی به بیمارستان خارج از زندان روز ۱۳ژوئن جان سپرد.
احكام و مجازاتهاي بيرحمانه
در ماه ژوئن ۲۰ مورد صدور حکم غیرانسانی شلاق ثبت شده است.
در رابطه با استفاده حکم غیر انسانی شلاق صادقی معاون فرهنگی قوه قضاییه اظهار کرد « مجازات های بدنی بسیار تاثیر گذارتر از حبس است و مجازات شلاق که در اسلام آمده بسیار موثرتر است». ( خبرگزاری ایسنا – ۳۱ می ۲۰۱۸ )
چند نمونه از احکام صادر شده شلاق طی ماه ژوئن:
۱۳ ژوئن دادگاه سقز برای یک زن به نام «چینی آخر خوب» به اتهام حمایت از استقلال کردستان حکم۵۰ ضربه شلاق در ملاءعام و پرداخت ۴۰۰ هزار تومان صادر کرد.
۱۳ ژوئن محمد مظفری، فعال مدنی، به ۲ سال حبس و ۷۴ ضربه شلاق در دادگاه تجدید نظر محکوم شد.
۱۴ ژوئن شعب ۱۵و ۲۶ دادگاه تهران، برای ۱۵ نفر از دراویش دستگیر شده در گلستان هفتم، در مجموع حکم ۵۲ سال و ۸ ماه حبس، ۶ سال تبعید، ۲۲۲ضربه شلاق و ۲ سال ممنوع الخروجی صادر کردند.
خشایار دهقان دانشجوی دکترای برق الکترونیک یکی دیگر از دراویش گلستان هفتم میباشد که دردادگاه به ریاست قاضی صلواتی به هفت سال حبس،۷۴ ضربه شلاق و دو سال تبعید به برازجان محکوم شد.
بازداشت و دستگیریها
مانیتورینگ حقوق بشر، بیش ۱۳۸۵مورد دستگیری را در ماه ژوئن به ثبت رسانده است که این دستگیریهای شامل دستگیریهای کارگران، فعالین مدنی و فرهنگی، کولبران و کاسبکاران، معلمین، کامیون داران و سایر اقشار میباشد.
لازم به تاکید است که این آمار فقط گوشه کوچکی از مجموعه دستگیریهای انجام شده توسط حکومت ایران است که ما توانسته ایم از آن مطلع شویم.
اشاره به چند فاکت:
روز ۱۱و ۱۲ ژوئن به دنبال تجمع اعتراضی کارگران ملی فولاد اهواز، ۶۰ نفر از کارگران معترض مقابل استانداری این شهر بازداشت شدند.
روز ۱۳ ژوئن نسرین ستوده وکیل و فعال حقوق بشر در منزل شخصی خود دستگیر شد.
بیش از ۶ تن از معترضین ایرانشهر در تجمع اعتراضی علیه تجاوز به ۴۱ تن از دختران ایرانشهر روز ۱۷ ژوئن بازداشت شدند.
در ماه ژوئن ، ۳۰ تن از جوانان بیکار روستای خواجه جمالی واقع در شهرستان نیریز استان فارس با شکایت شرکت کرمیت فارس بازداشت و به زندان منتقل شده اند.
۳۰ دختر و پسر در یک مهمانی در چیربر زمان خشکبیجار واقع در استان گیلان روز ۱۹ ژوئن بازداشت شدند. (خبرگزاری رکنا – ۱۹ ژوئن ۲۰۱۸)
وضعیت زندانیان
طی ماه ژوئن فشار و آزارهای جسمی و روحی بر زندانیان بخصوص زندانیان سیاسی در زندان های ایران همچنان ادامه داشته است. به علت این فشارها ۱۷ زندانی طی این ماه اقدام به اعتصاب غذا کردند. همچنین تعدادی از زندانیان بر اثر عدم رسیدگیهای پزشکی مناسب با وضعیت حاد جسمی مواجه هستند. از جمله این زندانیان می توان از آرش صادقی، سهیل عربی، ارژنگ داودی، زینب جلالیان و … نام برد.
آرش صادقی زندانی سیاسی در زندان رجایی شهر کرج به دنبال شکستگی های ناشی از ضرب وشتم در دوران بازجویی به سرطان استخوان مبتلا شده است. دادستانی و سپاه پاسداران ضمن اعلام مخالفت با انتقال آرش صادقی به بیمارستان به او گفته اند «هزینه زیادی برایمان داشتهای؛ نمیگذاریم زنده از زندان بیرون بروی.»
سهیل عربی زندانی سیاسی در زندان تهران بزرگ به مدت پنج ماه بدون در نظر گرفتن اصل تفکیک جرائم در کنار زندانیان با جرائم خطرناک قرار دارد و مستمرا به دستور مسئولین زندان در معرض تهدید و آزار و اذیت توسط برخی از زندانیان گماشته شده از سوی مسئولین زندان قرار داشته است به نحوی که طی ماه ژوئن چندین بار مورد ضرب و شتم قرار گرفته است. همچنین پس از ۵ ماه اعتصاب غذا تر و خشک با درخواست خانواده زندانیان و فعالین سیاسی و مدنی به اعتصاب غذا خود پایان داد.
ارژنگ داوودی زندانی سیاسی در زندان مرکزی زاهدان پس از انتقال به زندان مرکزی زاهدان از روز ۶ ژانویه ۲۰۱۸ تاکنون در سلول انفرادی به سر می برد. با گذشت بیش از سه ماه وضعیت وی همچنان در هاله ای از ابهام قرار دارد. براساس آخرین خبری که از این زندانی به دست ما رسیده است وی از روز ۳مارس ۲۰۱۸ اقدام به اعتصاب غذا کرده است و به دلیل کهولت سن و بیماری های مختلفی که از آن رنج می برد در وضعیت جسمی نامناسبی بوده است.
وضعیت جسمی زینب جلالیان زندانی سیاسی کرد محکوم به حبس ابد در زندان خوی وخیم شده است مسئولین زندان علیرغم اطلاع از وضعیت وخیم وی از اعزام وی به بیمارستان و خدمات درمانی و پزشکی کماکان ممانعت به عمل می آورند.
سعید شیرزاد زندانی سیاسی در زندان رجایی شهر کرج به دلیل دیسک کمر و التهاب شدید اسپاسم در قسمت پایین کمر نزدیک به دو هفته است که به دلیل درد شدید در ناحیه کمر تنها با واکر قادر به راه رفتن است و کوچک ترین حرکت اضافه باعث درد شدید در ناحیه کمر وی می شود؛ اما به دستور مسئولین زندان از اعزام این زندانی به بیمارستان خارج از زندان ممانعت میکنند.
محمد حبیبی فعال صنفی و عضو هیئت مدیره کانون صنفی معلمان استان تهران که در جریان تجمع روز پنجشنبه ۲۰ اردیبهشت ۱۳۹۷، معلمان مقابل سازمان برنامه و بودجه توسط نیروهای امنیتی بازداشت و به قرنطینه ۲ زندان تهران بزرگ منتقل شده و طی روزهای اخیر به تیپ چهار این زندان منتقل شده است. وی به دلیل ضرب و شتم در زمان بازداشت دچار آسیب دیدگی جسمی شده است اما مسئولین زندان از انتقال وی به مراکز درمانی ممانعت میکنند.
روز پنجشنبه ۲۱ ژوئن، ماموران گارد زندان رجایی شهر کرج با باتون و لوله های پلاستیکی آب به سعید احدی و یکی دیگر از هم بندیان او حمله کرده و آنان را مورد ضرب و شتم قرار دادند. در پی این ضرب و شتم دست راست سعید احدی شکسته است.
حمزه درویش زندانی سنی مذهب در زندان رجایی شهر کرج که در اعتراض به انتقال غیر قانونی خود به بندی دیگر از روز ۲۶ اسفند ۱۳۹۶، اقدام به اعتصاب غذا کرده بود، در ماه های اخیر از حق ملاقات و تماس با خانواده محروم بوده است.
بهاءالدین قاسمزاده و داوود قاسم زاده دو برادر زندانی محکوم به اعدام در زندان مرکزی ارومیه که از عفونت در ناحیه پا به دلیل قطع نخاع و شرایط نامناسب زندان رنج می برند؛ روز سه شنبه ۱۲ژوئن، در پی وخامت حالشان و عدم موافقت با اعزام آنها به مراکز درمانی خواهان اجرا هرچه سریع تر حکم اعدام خود شدند.
رسول حردانی زندانی سیاسی از روز ۱۸ ژوئن در زندان رجایی شهر دراعتراض به محرومیت از حق درمان دست به اعتصاب غذا زده است. وی از بیماری تیروئید و عفونت ادرار رنج میبرد.
هاشم کدئی کارگر ۳۰ ساله، اهل شهرستان زهک در ماه می توسط اداره آگاهی بازداشت شده بود و پس از نزدیک به یکماه بازداشت همراه با شکنجه آزاد شد. وی بعد از آزادی در رابطه با شرایط خود در بازداشتگاه و علت بازداشت گفته است «برای گرفتن اعتراف دروغ به قتل مرا در همان دو روز اول بازداشت با شوکر برقی و شلاق به شدت شکنجه کرده اند. شکنجه ها به حدی بود که پسر خردسالم بعد از آزادی به دلیل شدت جراحات صورت و شکستگی دندانها مرا نشناخت.»
وضعیت زندانها
زندان اردبیل:
زندانیان سیاسی تبعیدی در زندان اردبیل با تبعیض و فشارهای بسیار زیاد در این زندان مواجه هستند. بند هفت این زندان شبیه به قفس است و دورتا دور آن توری نصب شده است. اغلب زندانیان سیاسی این زندان تبعیدی بوده و از سایر شهرها به این زندان منتقل شده اند، لذا خانواده های آنها می بایست پس از طی مسافت زیاد به این شهر آمده و فقط ۲۰ دقیقه اجازه ملاقات آنهم در حضور مأموران حفاظت زندان به آنها داده میشود. زندانیان در این زندان روزانه فقط ده دقیقه اجازه تماس دارند که اغلب نیز با قطع بودن تلفن مواجه هستند. مسئولین زندان در بندهایی که مختص زندانیان سیاسی است، زندانیانی با جرائم سرقت، قتل و تجاوز را نگهداری می کنند. در موارد مختلف این زندانیان خطرناک با تحریک مسئولین زندان باعث اذیت و آزار زندانیان سیاسی را فراهم کرده اند.
سرکوب اقلیتها
طی ماه ژوئن اقلیتهای قومی و مذهبی توسط حکومت تحت فشار قرار گرفته و حقوق آنان نقض شده است.
۷ تن منجمله ۳ تن از فعالین بلوچ، ۳ نفر از روحانیون اهل سنت و ۱ شهروند بهایی طی این ماه دستگیر شده اند. همچنین طی ماه ژوئن برای ۱۵ تن از دراویش و ۴ مسیحی احکام سنگین صادر شده است.
محمدرضا امیدی، یاسر مسیب زاده، صاحب فدایی و یوسف ندرخانی از شهروندان مسیحی که به اتهام پیروی از مسیحیت و اقدام علیه امنیت کشور در مجموع به ۴۰ سال حبس محکوم شدند.
به دنبال آغاز دوره دادرسی دراویش گنابادی در شعب ۱۵ و ۲۶ دادگاه انقلاب تهران ۱۵ تن دیگر از دراویش زندانی در زندان تهران بزرگ به اتهام «اقدام علیه امنیت ملی از طریق عضویت در فرقه ضدامنیتی دراویش، اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور، تمرد از دستور مأمورین و اخلال در نظم و آسایش عمومی» بدون حضور وکیل و در یک محاکمه ناعادلانه در مجموعه به ۵۳ سال حبس و ۲۲۲ ضربه شلاق و تبعید به شهرستان های بد آب و هوا محکوم شده اند.
۱۰ تن از دراویش گنابادی در زندان تهران بزرگ در اعتراض به نقض گسترده حقوق خود اقدام به اعتصاب غذا کرده اند.
روز چهارشنبه ۱۳ ژوئن، مسئولین زندان قرچک ورامین اقدام به ضرب و شتم زنان درویش با باتون و شوکر کرده اند و سپس هر یک از آنان را به سلولهای انفرادی در بندهای مختلف منتقل کرده اند. آنان در اعتراض به این اقدام از روز یکشنبه ۱۷ژوئن اعتصاب غذا کردند و پس از گذشت ۱۶ روز با انتشار نامهای روز ۳۰ ژوئن به اعتصاب غذای خود پایان دادند.
با وجود آنکه برای دانشجوی اهل سنت به نام مسعود اکرمی حکم وثیقه صادر شده است ولی از آزادی وی خودداری شده است.