مقدمه
بسیاری از زندانیان سیاسی محبوس در زندان‌های ایران، فعالان حقوق بشری و زندانیان سابق در پی آغاز کارزار آنلاین با هشتگ «#من_هم _شکنجه_شدم» پس از افشاگری اسماعیل بخشی در رابطه با تحمل شکنجه‌های دوران بازداشت‌شان، اقدام به انتشار شرح شکنجه‌های خود در دوران زندان کرده‌اند.
فعالان حقوق بشر گزارش‌های متعددی را از شکنجه بازداشت‌شدگان حین بازجویی منتشر کرده‌اند که بازداشت‌شدگان علاوه بر ضرب و شتم با شوک الکتریکی، تحت شکنجه‌های جنسی، خشونت‌های جنسی و قطع عضو و بسیاری موارد دیگر قرار می‌گیرند.
مقامات ایران نیز همزمان با این کارزار اقدام به تکذیب موضوع شکنجه و دفاع از این عمل غیر انسانی تحت مجازات اسلامی کردند.
علی مظفری، رئیس دادگستری خراسان رضوی، روز ۸ ژانویه ۲۰۱۹، در مصاحبه با خبرگزاری ایرنا گفت «حبس در جمهوری اسلامی «آثار اخروی» هم دارد، همچنین” این مجازات در آخرت از آنها برداشته می‌شود “».
دادستان کل ایران در مصاحبه با خبرگزاری فارس در تاریخ روز ۱۶ژانویه ۲۰۱۹، ضمن اشاره به محکومیت مجامع بین‌المللی در رابطه با نقض حقوق بشر در ایران نسبت به عدم اجرای احکام قطع دست تحت عنوان«اجرای حدود الهی» ابراز تأسف کرد.
سرکوب و اعدام و شکنجه در حکومت ایران نیازی مبرم، حیاتی و بلاجایگزین است و به همین علت در تاریخ ۴۰ساله حاکمیت ولایت فقیه حتی یک روز سرکوب و شکنجه و اعدام قطع یا تعطیل نشده است.
یکی از این نمونه های بارز شکنجه در ایران اجرای احکام شلاق است که برای بیش از ۱۰۰ جرم مورد استفاده قرار می‌گیرد و توسط قانون مجازات اسلامی توسط رژیم تنظیم شده است.
اگرچه مقامات رژیم همواره وجود شکنجه را انکار کرده یا آن را تحت عنوان «اجرای حدود» امری مشروع جلوه می‌دهند، هزاران گزارش از اوایل دهه ۸۰ تاکنون به ثبت رسیده که نشان میدهد استفاده از شکنجه برای اعترافات مجرمانه از زندانیان و یا شکستن روحیه زندانیان سیاسی امری رایج در زندان‌هاست.
عفو بین‌الملل در تأیید وجود شکنجه در زندان‌های ایران گفته است «مدت‌ها “وضعیت کابوس‌وار” بازداشتگاه‌های ایران، از جمله کاربرد شکنجه در آنها را ثبت کرده است.»
ماه ژانویه موارد نقض حقوق بشر متعددی را دربر می‌گیرد:
گزارش ماهانه حقوق بشر ایران در ماه ژانویه ۲۰۱۹ شامل اعدام، نقض آزادی بیان و تجمعات، مجازات‌های بی‌رحمانه، بدرفتاری با زندانیان، نقض آزادی مذهب و ادیان، تبعیض علیه زنان و اقلیت‌های قومی و مذهبی می‌باشد.
اعدام و مجازات مرگ
در ماه ژانویه ۱۶ مورد اعدام در ایران به ثبت رسیده است که از بین آنان ۵ مورد در ملاءعام و یک مورد اعدام یک زن صورت گرفته است.
همچنین در بین اعدام شدگان ماه ژانویه محسن رضایی در حالی اعدام شد که حکم اعدام او توقف خورده بود. این زندانی پیش‌تر اعلام کرده بود که حکم اعدام وی براساس اعترافات اجباری وی بر اثر شکنجه صادر شده و اتهامات خود را رد کرده بود.
به گفته مادر محسن رضایی فرزندش قرار بود تبرئه شود و مسئولان قضائی به او گفته بودند مواردی پیدا کرده‌اند که نشان میدهد پسرش بی‌گناه است.
محسن رضایی ۳۴ ساله از سال ۱۳۸۹ در زندان به‌سر می‌برد. او بارها اعلام کرده بود که او را برای گرفتن اعتراف غیر واقعی شکنجه کرده‌اند. او در یکی از مصاحبه‌هایش گفت بود «در یک سالی که در آگاهی بودم بسیار شکنجه دیدم، کشیدن ناخن شصت پایم که عفونت شدید کرد چون در انفرادی بودم و یکی از دنده‌هایم شکست. زیر شکنجه که مدت زیادی تنفس‌ام بسیار مشکل بود و بسیار سختی کشیدم.»
شکنجه و مجازات‌های بی‌رحمانه
در ماه ژانویه ۲۰۱۹، گزارش‌ها نشان میدهد که همچنان بدرفتاری و شکنجه زندانیان و فعالان حقوق بشری در زندان‌های ایران ادامه داشت. مقامات ایران اقدام به اجرای احکام شلاق در ملاءعام و زندان و همچنین بستن زندانیان به میله محوطه زندان به مدت یک شبانه روزکردند.
آمار:
- صدور بیش از ۲۳ مورد حکم شلاق
- اجرای بیش از ۷ حکم شلاق که شامل یک حکم در ملاءعام
- دو مورد بستن به میله در محوطه زندان
در ایران مجازات شلاق یک امر نهادینه شده است و مقامات قضاییه ایران علنا از احکامی که مصداق شکنجه است دفاع می‌کنند.
عزیز اکبریان رئیس کمیسیون صنایع و معادن خواهان صدور احکام شلاق و اعدام برای مجرمان اقتصادی شد.
عزیز اکبریان در مصاحبه با خبرگزاری البرز دولتی در اواخر دسامبر ۲۰۱۸ اعلام کرد «برای کنترل بازار اقتصادی اگر دو نفر را در ملاءعام شلاق بزنند، یک درس عبرتی برای سایرین خواهد بود.»
یک مقام دادگستری خراسان شمالی از صدور و اجرای حکم شلاق برای پنج تن از مدیران میانی دانشگاه علوم پزشکی این استان به دلیل سهل‌انگاری در حفظ اموال عمومی و مسائل مالی خبر داد.
اسدالله جعفری، رئیس کل دادگستری خراسان شمالی در یک نشست خبری خبرگزاری مهر «در رابطه با سهل انگاری در حفظ اموال عمومی و مسائل مالی برای پنج مدیر میانی متخلف در دانشگاه علوم پزشکی استان حکم شلاق صادر و اجرایی شد.»روز یکشنبه ۱۶ دی ۱۳۹۷، حکم شلاق یک زندانی به نام اسماعیل اربابی در خیابان درزاده ایرانشهر، استان سیستان و بلوچستان برای دومین بار در ملاءعام اجرا شد.
در ماه ژانویه مسئولین زندان مرکزی زاهدان بر بدن یک زندانی به نام محمدطاهر نورزهی در محوطه این زندان بدون محاکمه به صورت تنبیهی ۴۰ ضربه تازیانه زدند.
مسئولان زندان مسجد سلیمان روز پنجشنبه ۱۳ دی ۱۳۹۷، حسن بیت عبدالله زندانی سیاسی را به دلیل اعتراض به برخورد ماموران زندان با همبندیانش به صورت تنبیهی به میله ای در محوطه زندان بسته و مورد ضرب و شتم قرار داده اند.
وکلا، مدافعان حقوق بشر
کماکان شمار زیادی از مدافعان حقوق بشر، وکلا دادگستری و فعالان محیط زیست و فعالان سیاسی و مدنی در زندان‌های ایران به سر می‌برند و مقامات ایران آنان را به دلیل فعالیت‌های مسالمت آمیز محاکمه کرده و به حبس‌های طولانی مدت محکوم کرده است.
- محمد نجفی وکیل دادگستری و فعال حقوق بشر که از روز ۲۸اکتبر در یک دادرسی ناعادلانه بازداشت و جهت تحمل محکومیت ۳ سال حبس خود راهی زندان شازند اراک شد؛ در ماه ژانویه در پرونده دیگر به دلیل انتشارمطلبی در اینستاگرام‌شان به اتهام«انتشار اکاذیب در فضای مجازی به قصد تشویش اذهان عمومی» به دو سال حبس تعزیری درجه شش و پرداخت ۴۰ میلیون ریال جزای نقدی درجه شش محکوم شده است. بدین ترتیب مجموع محکومیت‌های وی به ۱۹ سال رسید. این جلسه دادگاه که روز ۱۵ژانویه برگزار شد با تشنج و درگیری مامور همراه زندانی با خانواده و وکلای محمد نجفی همراه بود و همسر وی از سوی مامور همراه مضروب شده بود.
- رضا خندان و فرهاد میثمی، دو فعال مدنی که به دلیل حمایت از کمپین حجاب اجباری بازداشت شده بودند، هرکدام به ۶ سال زندان محکوم شدند.
محمد مقیمی وکیل این دو فعال مدنی ضمن اعلام محکومیت موکلان خود گفت«هر یک از ایشان به اتهام اجتماع و تبانی به قصد ارتکاب جرم علیه امنیت کشور به ۵ سال حبس و به اتهام فعالیت تبلیغی علیه نظام به ۱ سال حبس محکوم شدند. ایشان همچنین، به مدت ۲ سال از عضویت در احزاب و گروه‌ها سیاسی و اجتماعی، فعالیت در فضای مجازی، رسانه‌ها، مطبوعات و خروج از کشور محروم شده‌اند.»
- روز ۱ژانویه، سه تن از فعالان محیط زیست جهت ابلاغ کیفر خواست صادره از دادسرا به شعبه ۱۵ احضار شدند؛ سام رجبی و طاهر قدریان دو تن از فعالان محیط زیست در همین جلسه از دادگاه توسط قاضی صلواتی جهت تغییر وکیل‌شان تحت فشار قرار گرفتند.
محمدحسین آقاسی وکیل مدافع این دو فعال محیط زیست ضمن اعتراض به این موضوع، افزوده است «درخواست تغییر وکیل و نپذیرفتن من به عنوان وکیل موکلانم در حالی صورت گرفته که غلامحسین محسنی‌اژه‌ای، سخنگوی قوه قضائیه گفته “تبصره ماه ۴۸ قانون آیین دادرسی کیفری فقط در مرحله دادسرا قابل اجراست و متهمان امنیتی در مرحله دادگاه می‌توانند وکیل مورد نظر خود را انتخاب کنند.”»
حقوق دادرسی عادلانه و رفتار با زندانی‌ها
ممانعت از درمان
- سهیل عربی زندانی سیاسی در زندان تهران بزرگ نزدیک به هفت ماه است که به دستور مسئولان زندان تهران بزرگ علیرغم خونریزی و درد شدید و مستمر به علت شکستگی بینی از اعزام به بیمارستان خارج از زندان جهت عمل جراحی و خدمات درمانی مناسب محروم است.
فرنگیس مظلومی مادر این زندانی سیاسی در رابطه با وضعیت جسمی فرزند خود پس از ملاقات با افزوده است «سهیل باز هم نحیف تر از قبل بود. خونریزی و درد بینی عذابش می دهد. دندان درد و سرماخوردگی هم اضافه شده بود. هنوز از دکتر و بیمارستان خبری نیست. پرونده پزشکی مربوط به بینی اش به کل نابود شده تا هیچ مدرکی دال بر شکستگی وجود نداشته باشد ولی از ظاهرش که معلوم است.»
- سعید شیرزاد زندانی سیاسی در زندان رجایی شهر که از مشکلات کلیوی رنج می‌برد علیرغم صدور اجازه دادستان و پزشکی قانونی به دستور رئیس زندان رجایی شهر از اعزام به بیمارستان و رسیدگی‌های پزشکی لازم محروم است. این در حالی است که کلیه این زندانی سیاسی آسیب دیده و نیازمند به رسیدگی فوری و انجام فیزیوتراپی، سونوگرافی کلیه و سی تی اسکن می‌باشد.
- مجید اسدی زندانی سیاسی در زندان رجایی شهر از بیماری‌های گوارشی از جمله زخم معده و زخم اثنی‌عشر و همچنین کیست کبد، دیسک کمر و رماتیسم ستون فقرات رنج می‌برد. از یک ماه پیش به توصیه بهداری زندان و با تشخیص پزشکان متخصص خانواده وی برای این زندانی در بیمارستان خمینی زمان ویزیت گرفته بودند و قرار بر این بود که ماهانه تحت نظارت پزشکان متخصص در این بیمارستان قرار بگیرد اما غلامرضا ضیایی، رئیس زندان رجایی‌شهر کرج روز ۲۰ ژانویه ۲۰۱۹، از اعزام وی به بیمارستان ممانعت کرد.
دادرسی عادلانه
- دیوان عالی کشور و دادگاه انقلاب مهاباد درخواست اعاده دادرسی محمد نظری، زندانی سیاسی کرد محکوم به حبس ابد را پس از گذشت بیش از ۲۴ سال زندان بدون مرخصی رد کردند. محمد نظری زندانی سیاسی کرد محکوم به حبس ابد، در مدت حبس خود از پایه ای‌ترین حقوق یک زندانی منجمله مرخصی، خدمات پزشکی و … محروم بوده است.
محمدحسین آقاسی وکیل محمد نظری دلایل رد درخواست اعاده دادرسی موکلش را لیست وکلا تایید شده قوه قضایی برای پرونده‌های سیاسی و امنیتی عنوان کرده و گفت «در پرونده‌های امنیتی رأی را به ما نمی‌دهند و تمام راه‌هایی که منجر به آزادی محمد نظری بود بسته شده است.»
انفرادی، ممانعت از ملاقات‌های خانوادگی
- مسئولان زندان مرکزی ارومیه بهاءالدین قاسم زاده زندانی سیاسی را به دلیل اعتراض به برخورد نامناسب مامور و مسئولان زندان در زمان ملاقات حضوری با خانواده اش از روز ۵ژانویه، به سلول انفرادی منتقل کردند. این زندانی در اعتراض به این انتقال از همان روز اقدام اعتصاب غذا کرده است.
- نسرین ستوده وکیل دادگستری و فعال حقوق بشر در بند زنان زندان اوین به بهانه داشتن قیچی کوچک در وسایلش به دستور حمیدی‌راد معاون قضایی زندان اوین روز ۱۲ژانویه، به مدت سه هفته ممنوع الملاقات شده است.
پیام درفشان وکیل مدافع نسرین ستوده ضمن اشاره به ممنوعیت ملاقات چندین باره موکل خود با فرزندانش اعلام کرد «با توجه به طرح خصوصی سازی زندانها و اینکه اساسا زندانیان با دریافت جیره خشک مبادرت به آشپزی می کنند تمام ابزار آشپزی از جمله چاقوهای متعدد و مختلف در اختیار آنان قرار دارد اما اینکه چطور یک قیچی نزد موکل اهمیت یافته، جای پرسش و سوال است. با توجه به شخصیت موکلم باید توجه داشت اینکه وجود یک قیچی موجب بهانه جویی برای صدور دستور ممنوعیت ملاقاتی شود فاقد هر گونه وجاهت است.»
انتقال اجباری، نقض اصل تفکیک جرائم
- زندانیان سیاسی محبوس در زندان مرکزی ارومیه که شمارشان به بیش از ۵۳ تن می‌رسد با زور و تهدید توسط نیروهای گارد ویژه زندان با حضور بروجنی مدیرکل سازمان زندان‌های استان آذربایجان غربی به همراه مسئولین استانی زندانها، نمایندگان اداره کل زندانها، حفاظت اطلاعات به بند جدید امنیتی این زندان منتقل شدند.
رفتار با اقلیت‌های دینی
مقامات ایران آزادی دینی بهاییان و مسیحیان را نقض می‌کند و علیه آنها تبعیض ایجاد می‌کند.
بهائیان
بهائیان به خاطر باورهای‌شان به طور مداوم با اذیت و آزار بسیار شدید حکومت روبه‌رو هستند. در ماه ژانویه دستکم ۸ شهروند بهایی بازداشت شدند.
محبوب حبیبی، پژمان شهریاری و کوروش روحانی سه شهروند ساکن شیراز روز ۳۰ دی ۱۳۹۷، در شعبه یک دادگاه انقلاب این شهر به اتهام فعالیت تبلیغی علیه نظام در مجموع به ۳ سال حبس محکوم شدند.
مقامات ایران همچنین بیش از ۴ دانشجوی بهایی را به دلیل باورمند بودن‌شان از دانشگاه اخراج و از ادامه تحصیل محروم کردند. این دانشجویان بهایی در حالی از دانشگاه اخراج شدند که دارای معدل‌های بالا بوده و تا ترم پایانی و فارغ التحصیلی فاصله چندانی نداشتند.
روز شنبه ۲۹ دی ماه ۱۳۹۷، کیانا رضوانی و کیمیا مصطفوی دو شهروند بهایی ساکن کرمان توسط نیروهای امنیتی این شهر بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شدند.
کیانا رضوانی پیش‌تر در سال ۹۵ پس از شرکت در کنکور سراسری و اعلام نتایج با پیغام نقص پرونده در سایت سازمان سنجش مواجه شد و به دلیل بهایی بودن از ادامه تحصیل محروم شده بود.
شیرین بنی‌نژاد دانشجوی ترم پنج مقطع کاردانی پیوسته رشته علمی کاربردی کامپیوتر در دانشگاه آزاد سما اندیشه، به دلیل بهایی بودن از دانشگاه اخراج و از ادامه تحصیل محروم شد.
بنا به گفته یکی از بستگان وی «روز چهارشنبه ۱۹ دی‌ماه ۹۷، طی تماسی از شیرین بنی نژاد خواستند که به دانشگاه مراجعه کند. در دانشگاه به وی اطلاع داده اند که یک ماه قبل از دانشگاه اخراج شده است. این مطلب زمانی به وی ابلاغ شده که شهریه ترم را کامل پرداخت کرده و یکی از امتحانات را نیز داده بود و تنها سه امتحان دیگر با پایان تحصیل و دریافت مدرک کاردانی فاصله داشته است.»
سما نظیفی دانشجوی رشته معماری دانشگاه آزاد شهریار روز شنبه ۱۵ دی ۱۳۹۷، به دلیل بهایی بودن از ادامه تحصیل محروم و از دانشگاه اخراج شد. سما نظیفی سال گذشته تقدیر نامه ای با عنوان دانشجوی برتر دریافت کرده بود.
دراویش گنابادی
شهروندان صوفیه یا دراویش نیز در ایران تحت سرکوب قرار دارند. شمار بسیاری از آنان همچنان در زندان و با احکام سنگین مواجه هستند و از پایه ای ترین حقوق خود نیز محروم می‌باشند.
الهام احمدی از زنان درویش در زندان قرچک ورامین به دلیل افشای وضعیت فاجعه بار زندان قرچک ورامین به ۱۴۸ ضربه شلاق محکوم شده است. این حکم به دنبال شکایت محمدی رئیس زندان قرچک پس از انتشار یک فایل صوتی در رابطه با وضعیت فاجعه بار این زندان و محرومیت زندانیان از خدمات پزشکی توسط الهام احمدی صادر شده است.
تبعیض اقلیت‌های قومی
اعراب
بازداشت شهروندان عرب خوزستان همچنان ادامه دارد در ماه ژانویه بیش از ۱۰ شهروند عرب بازداشت شده و به مکان نامعلومی منتقل شده‌اند.
تاکنون علیرغم پیگیری خانواده از علت بازداشت و محل نگهداری آنان اطلاعی در دست نمی‌باشد.
بلوچ‌ها
در ماه ژانویه دستکم ۱۳ شهروند بلوچ بازداشت شدند.
نیروهای انتظامی و امنیتی بیش از هشت شهروندان بلوچ در محله بازار مشترک زاهدان پس از ضرب و شتم، بازداشت کرده و به محل نامعلومی منتقل کردند.
یک شهروند بلوچ در پی تعقیب و گریز ماموران انتظامی کشته شد و دو شهروند بلوچ بر اثر شلیک مستقیم ماموران لباس شخصی به طرف خودرویشان که حامل چند بطری سوخت بودند، زخمی شدند.
همچنین در پی حمله ماموران بندر کرگان به قایق و لنج چند جوان بلوچ ، شماری از آنان زخمی و یک تن از آنان به نام اسحاق علی ملاحی کشته شد. فعالان حقوق بشر بلوچ همچنین گزارش کردند که تعدادی از جوانان زخمی در همان حال بازداشت شده و به مکان نامعلومی منتقل شده اند.
کرد‌ها
در ماه ژانویه دستکم ۳۶ شهروند کرد بازداشت شدند. در مجموع ۹ فعال محیط زیست، ۲ وکیل دادگستری و ۲ فعال مدنی و 23 شهروند کرد در شهرهای ارومیه، کرمانشاه، کامیاران، سنندج و بانه بازداشت شده‌اند.
بازداشت فعالان مدنی و محیط زیست در کردستان در حالی صورت گرفته است که حسین خوش‌اقبال، معاون امنیتی و سیاسی استانداری کردستان، در مصاحبه با خبرگزاری ایرنا، فعالان محیط زیست بازداشت شده را «از اعضای گروهک‌های معاند نظام» دانست که به گفته او «در پوشش تشکل‌های زیست‌محیطی اعمال مجرمانه انجام می‌دادند.»
فعالان حقوق بشر کرد از تغییرات سیستم مدیر کل اداره اطلاعات سنندج و چند تن از ماموران امنیتی خبر دادند که جهت شناسایی بیشتر با زندانیان سیاسی سابق و فعالین کرد اقدام به احضار گسترده آنان کرده بودند و حین بازجویی بسیاری از فعالین را به مرگ تهدید کرده بودند.
در ماه ژانویه همچنین طی روزهای گذشته در مرزهای کردستان، ۶ کولبر بر اثر سرمازدگی و ۴ کولبر بر اثر شلیک مستقیم نیروهای مرزبانی جان سپردند و 20 کولبر دیگر نیز زخمی شدند.
ترک
در ماه ژانویه دستکم ۴ شهروند ترک بازداشت شدند.
عباس لسانی در تاریخ ۲۵ دی ۱۳۹۷، در پی حضور در شعبه ۲ دادگاه انقلاب تبریز و پس از برگزاری جلسه دادگاه توسط نیروهای امنیتی بازداشت شده و به قرنطینه زندان اردبیل منتقل شد. این فعال ترک از زمان بازداشت در بند قرنطینه زندان اردبیل دست به اعتصاب غذا زد.
عباس لسانی پیش‌تر از محکومیت ۱۰ ماه حبس خود توسط دادگاه انقلاب اردبیل و ارجاع این حکم به اجرای احکام این دادگاه مطلع شده بود.
جهت مشاهد و دانلود سند پی دی اف
