مقدمه
در ماه دسامبر، موارد متعدد نقض حقوق بشر در ایران گزارش شده است. اعدام و مجازاتهای بی‌رحمانه مانند شلاق و محرومیت زندانیان از درمان پزشکی ادامه داشت. رژیم ایران همچنین با دستگیری و بازداشت فعالین کارگری در جریان تجمعات مسالمت آمیز، آزادی بیان و اجتماعات را سرکوب کرد.
در این ماه همچنین حوادث متعددی مرتبط با نقض حقوق بشری نیز در ایران اتفاق افتاده است.
محمود هاشمی شاهرودی، ۷۰ ساله، رئیس مجمع تشخیص مصلحت ایران و رئیس سابق قوه قضاییه ایران و عضو شورای نگهبان، روز ۲۴نوامبر بر اثر بیماری در بیمارستانی در تهران مرد.
هاشمی شاهرودی از مرداد ۱۳۷۸ تا مرداد ۱۳۸۸ ریاست قوه قضائیه را برعهده داشت و به عنوان عالی‌ترین مقام قضائی رژیم ایران، مسئول اصلی موارد مختلف نقض حقوق بشری است که طی این یک دهه انجام شد. پرونده نقض حقوق بشر در دوران ریاست هاشمی شاهرودی بر قوه قضاییه ایران، اجرای احکام اعدام، بازداشت‌های خودسرانه و شکنجه منتقدان، برخوردهای غیرقانونی با مطبوعات و روزنامه نگاران و مواردی از اعدام نوجوانان زیر ۱۸ سال را در بر گرفته است.
همچنین سه شنبه ۱۸دسامبر، بر اثر آتش گرفتن بخاری نفتی در پیش دبستانی و دبستان غیردولتی «اسوه حسنه» آتش سوزی رخ داد که در اثر آن چهار تن از کودکان پیش‌دبستانی دچار سوختگی بالای ۷۰درصد شده و جان سپردند. اسامی این چهار دختر بچه که جانشان را براثر درصد بالای آتش سوزی از دست داده اند مونا خسرو پرست، مریم نوکندی، صبا عربی و یکتا میرشکار عنوان شده است.
چند روز پس از این حادثه، اتوبوس حامل دانشجویان دانشگاه آزاد علوم تحقیقات تهران روز ۲۳ دسامبر واژگون شد و ۱۰ دانشجو کشته و نزدیک به ۳۰ تن دیگر مجروح شدند. در حالی که دانشجویان به دنبال خارج کردن همکلاسی‌های خود از اتوبوس واژگون شده بودند مقامات ایران در وحشت از اعتراض بجای اعزام تیم پزشکی و امداد نیروهای ضدشورش را اعزام کردند. در ابتدا معاون رئیس دانشگاه اعلام کرد که این حادثه به دلیل ایست قلبی راننده بوده اما تعدادی از دانشجویان علت را بریدن ترمز اتوبوس عنوان کردند.
دانشجویان دانشگاه علوم تحقیقات از فرسوده و مستهلک بودن اتوبوس‌های این دانشگاه خبر دادند و گفتند در تابستان سال ۱۳۹۵ در حالیکه کلیه تجهیزات سامانه حمل ونقل کابلی واحد علوم وتحقیقات وارد کشور شده و از نظر تجهیزاتی تکمیل شده و مورد تست قرار گرفت، پیشرفت پروژه به حدود ۸۰ درصد رسید و می توانست ظرف سه ماه راه اندازی شود ولی با تغییر مدیریتی دانشگاه آزاد این پروژه متوقف شد و همچنان پس از گذشت 30 ماه متوقف است و تجهیزات مدرن آن، در انبار واحد علوم وتحقیقات رها شده است.
در حالیکه که مرگ دانش آموزان مقطع ابتدایی و دانشجویان تمام مردم را برانگیخت اما مقامات ایران از جمله خامنه ای رهبر رژیم ایران برای شاهرودی ناقض حقوق بشر یک روز اعزای عمومی در ایران اعلام کردند و تنها به پیام تسلیت برای دانشجویان بسنده کردند.
علاوه بر موضوعات فوق می‌توان به اجرای حکم اعدام ۲۵ زندانی از جمله یک زن، اجرای حکم شلاق ۲ نفر، شکنجه و بدرفتاری با زندانیان بخصوص زندانیان سیاسی و قتل خودسرانه شهروندان بلوچ و کرد، سرکوب تجمعات مسالمت آمیز کارگران و اقشار مختلف که به دلیل فقر و مشکلات معیشتی اقدام به اعتصاب و اعتراض کرده بودند، نیز اشاره کرد.
اعدام و مجازات مرگ
در ماه دسامبر در مجموع ۲۵ اعدام در ایران صورت گرفت که شامل ۳ اعدام در ملاءعام در شیراز و ۱۲ مورد اعدام دسته جمعی در زندان مرکزی کرمان بود. اعدام یک زن به نام نوشین نیز در این ماه توسط رسانه های دولتی اعلام شد اما زمان و محل دقیق اجرا مشخص نیست.
همچنین در این ماه حکم مهرداد کودک- مجرم که به اتهام قتل در سن ۱۴ سالگی به اعدام محکوم شده بود در دیوان عالی کشور عینا تایید شد.
اسامی زندانیان اعدام شده در ماه دسامبر
آزادی بیان و تجمعات
در ماه دسامبر تجمعات مسالمت آمیز اقشار مختلف در ایران ادامه داشت که با دخالت نیروهای امنیتی به خشونت کشیده شد.
دستکم ۹۱ تن در جریان برگزاری تجمعات مسالمت آمیز اقشار مختلف در شهرهای مختلف ایران بازداشت شدند. این بازداشت‌ها ۴۱ کارگر گروه ملی فولاد اهواز و بین ۴۰ – ۵۰ تن از معلمان و فرهنگیان اصفهان را شامل می‌شوند.
کارگران فولاد اهواز نزدیک به ۵۰ روز اقدام به اعتصاب و برگزاری تجمعات مسالمت آمیز در اعتراض به عدم پرداخت حقوق معوق، عدم تولید و تامین مواد اولیه، نداشتن بیمه تامین اجتماعی و تکمیل مراحل آن و بی توجهی به وضعیت معیشتی کارگران مقابل نهادهای مختلف دولتی در استان خوزستان کردند که با حضور گسترده نیروهای امنیتی با استفاده از خودروهای آبپاش و بازداشت گسترده به خشونت کشیده شد.
نیروهای امنیتی شبانه و بدون ارائه برگه قضایی به منازل کارگران فولاد یورش برده و ضمن ضرب و شتم اقدام به بازداشت کارگران کرده‌اند.
علاوه بر این بازداشت‌ها مقامات قضایی اهواز وارد شرکت گروه ملی صنعتی فولاد اهواز شدند و کارگران را در صورت برگزاری تجمع به بازداشت تهدید کردند.
همچنین بازداشت سپیده قلیان، اسماعیل بخشی و علی نجاتی از نمایندگان کارگران نیشکر هفت تپه که در پی تجمع و اعتصاب کارگران این شرکت در شهر شوش همراه با ۱۶ تن دیگر در ماه نوامبر بازداشت شده بودند در این ماه تداوم داشت و گزارشات دریافتی از شکنجه روحی و جسمانی آنان حاکی بود.
براساس گزارشهای دریافتی اسماعیل بخشی در زمان بازداشت تحت شدیدترین شکنجه ها قرار داشته به نحوی که بارها حین بازجویی و شکنجه از حال رفته است ماموران امنیتی با ضربات کابل به نقاط حساس بدن اسماعیل بخشی، او را شکنجه کرده و با تجویز داروهای اعصاب تحت عنوان مسکن تعادل وی را برهم زده بودند به نحوی که تا چندین روز پس از آزادی تاثیرات آن را روی بدن وی بود.
گزارشهای دریافتی از تهدید خانواده و همکاران و فعالان حقوق بشر در رابطه با عدم اطلاع رسانی در رابطه با وضعیت اسماعیل بخشی نیز حکایت داشت.
تجمع مسالمت آمیز فرهنگیان و معلمان در مقابل اداره آموزش و پرورش شهر اصفهان که در پی اعتراض به پایین بودن دستمزد و با درخواست آزادی معلمان زندانی و همسان‌سازی حقوق بازنشستگان روز پنجشنبه ۲۷ دسامبر، برگزار شده بود با حضور ماموران امنیتی و گارد ضد شورش و استفاده از گاز اشک آور و فلفل به خشونت کشیده شد.
شکنجه و مجازاتهای بی‌رحمانه
در ماه دسامبر مقامات ایران اقدام به اجرای ۲ مورد احکام شلاق در ملاءعام و دادسرای شهرستان خوی و صدور حکم شلاق برای ۱۵ تن از کارگران معترض پتروشیمی ایلام کرده‌اند.
- ۱۵ تن از کارگران پتروشیمی ایلام به دلیل شرکت در اعتصاب اردیبهشت ۱۳۹۷، مقابل ساختمان پتروشیمی، در شعبه ۱۰۴ دادگاه کیفری ۲ این استان به اتهام اخلال در نظم و آسایش عمومی مجموعا به ۹ سال حبس و ۱۱۱۰ ضربه شلاق محکوم شدند.
- محمدحسین سوداگر، شاعر و طنزنویس آذربایجانی به دلیل طرح سوال از رئیس شورای شهر خوی در شعبه ۱۰۳ دادگاه کیفری ۲ شهرستان خوی به اتهام نشر اکاذیب به ۷۴ ضربه شلاق محکوم شده بود پس از احضار به اداره اجرای احکام این شهر روز یکشنبه ۲۳دسامبر، در دادسرای این شهر اجرا شد.
- خبرگزاری رسمی صدا و سیما ایران روز ۴دسامبر، از اجرای حکم شلاق یک مرد به اتهام فروش مواد مخدر در میدان مرکزی روستای باغشن زبرخان واقع در خراسان رضوی در ملاءعام با حضور دادستان این بخش خبر داد.
حقوق زندانیان، زندانیان سیاسی و مدافعان حقوق بشر
بدرفتاری با زندانیان به طور خاص زندانیان سیاسی در ماه دسامبر به اشکال مختلف از جمله محرومیت از حق درمان و اعزام به بیمارستان، انتقال بیماران واگیردار و خطرناک به بند زندانیان بدون اطلاع، انتقال زندانیان سیاسی به محل نامعلوم در تلافی رسانه ای کردن وضعیت خود و … ادامه داشت، که تنها به نمونه‌هایی از آن اشاره می‌کنیم.
- وحید صیادی نصیری ۳۸ ساله، زندانی سیاسی در زندان مرکزی قم پس از ۶۰ روز اعتصاب غذا و عدم رسیدگی پزشکی روز ۱۲دسامبر، در این زندان درگذشت. وی از مهرماه امسال و در اعتراض به عدم رعایت اصل تفکیک جرائم و بازگشت به زندان اوین یا رجایی شهر کرج، دست به اعتصاب غذا زده بود.
- مسئولان زندان مرکزی اردبیل یکی از زندانیان عادی مبتلا به بیماری هپاتیت را بدون آنکه زندانیان محبوس در بند ۷ این زندان از آن مطلع باشند از چندین‌ماه پیش به این بند منتقل کرده اند. با توجه به فضای تنگ و ازدحام زندانیان امکان ابتلای به این بیماری بسیار بالاست. همچنین به دنبال اعتراض زندانیان نسبت به این موضوع اقدام به قطع تلفن‌های بند کرده‌اند.
ممانعت از درمان
- سعید شیرزاد زندانی سیاسی و فعال حقوق کودک که پنجمین سال حبس خود را در زندان رجایی شهر کرج، می‌گذراند ماه‌هاست که از مشکلات حاد کلیوی رنج می‌برد. در ماه دسامبر در پی درد شدید کلیه به صورت اورژانس به بیمارستان مدنی کرج اعزام شد که پس از انجام آزمایشات مشخص شد که کلیه راست وی از حد معمول بسیار کوچک‌تر شده است و نیاز به درمان دارد اما بدون ریل کامل درمان به زندان بازگشت. علیرغم پیگیری‌های مستمر بهداری، دادیار زندان رستمی، مجوز اعزام وی به بیمارستان را صادر نکرده و این امر وضعیت جسمی وی را وخیم‌تر کرده است.
روند ناعادلانه قضایی
- محکومیت محمد حبیبی معلم و فعال صنفی فرهنگیان و معلمان استان تهران که در زندان اوین محبوس است، در دادگاه تجدید نظر تایید شد. محمد حبیبی به دنبال تجمع فرهنگیان و معلمان مقابل سازمان برنامه و بودجه در تهران روز ۱۰ می، ضمن ضرب و شتم بازداشت و به زندان تهران بزرگ و سپس به زندان اوین منتقل شده بود. وی به اتهام «اجتماع و تبانی برای ارتکاب جرم علیه امنیت ملی»، «تبلیغ علیه نظام» و «اخلال در نظم» در مجموع به ۱۰ سال و نیم حبس و ۷۴ ضربه شلاق محکوم شده بود. براساس ماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی، مجازات اشد، یعنی هفت سال و نیم حبس درباره وی قابل اجرا خواهد بود.
- محمد نجفی وکیل دادگستری و فعال حقوق بشر تنها به جرم دفاع از حقوق موکلان خود و افشای قتل مشکوک وحید حیدری یکی از کشته شدگان تظاهرات سراسری دی‌ماه ۹۶، در مجموع به ۱۴ سال حبس محکوم شده است. وی از روز ۲۷ نوامبر جهت گذراندن سه سال حبس خود در زندان اراک محبوس است.
- مصطفی دانشجو، وکیل دادگستری و دانشجوی اخراجی ارشد حقوق و از مدیران وبسایت مجذوبان نور سایت رسمی دراویش گنابادی، که روز ۸ ژوئن، در پی یورش هفت ماموران امنیتی در منزل مادری بازداشت و به زندان اوین منتقل شده بود به اتهام «اجتماع و تبانی»، « تشویش اذهان عمومی» و «فعالیت تبلیغی علیه نظام» در مجموع به ۸ سال حبس محکوم شده است وی در مدت بازداشت یک ماه و نیم در سلول انفرادی بود و از حق دسترسی به وکیل، اجازه تماس تلفنی و ملاقات با خانواده‌‌اش محروم بود.
انفرادی، ممانعت از ملاقات‌های خانوادگی
- پس از نه ماه بی خبری از ارژنگ داوودی معلم و زندانی سیاسی در زندان مرکزی زاهدان در ماه دسامبر گزارشی مبنی بر شکنجه، شکستن هر دو پای وی براثر پرتاب از بلندی و محرومیت از خدمات پزشکی دریافت شد. براساس همین گزارش این زندانی سیاسی روز ۳ آوریل پس از احضار به دفتر مدیر زندان و تهدید و بازجویی حین خارج شدن از اتاق توسط غلامرضا قدیر معاون رئیس زندان از بالای پله های طبقه دوم ساختمان به پایین پرتاب شد و به دلیل داشتن پابند و دستبند قادر به کنترل خود نبوده و در اثر پرتاب دچار شکستگی ران پای راست از دو نقطه، شکستگی ساق پای چپ، در رفتن کتف و ضرب دیدگی مهره های کمر شده است.
آزادی مذهب و عقیده
بهائیان
در ماه دسامبر یکتا فهندژ سعدی شهروند بهایی ساکن شیراز، توسط شعبه دوم دادگاه انقلاب شیراز به ۱۱ سال حبس تعزیری و مصادره کلیه اموال شخصی اش محکوم شد. این شهروند بهایی ساکن شیراز، پیش‌تر نیز به اتهام «تبلیغ علیه نظام» و «اجتماع و تبانی» از طرف دادگاه انقلاب شیراز، به پنج سال زندان محکوم شده بود.
شهروندان بهایی در ایران همواره با شیوه‌های مختلف مورد سرکوب قرار میگیرند. شهروندان بهایی در ایران از حق استخدام در اداره‌ها یا تحصیل محروم هستند.
پویا رضویان شهروند بهایی به دلیل دفاع در برابر توهین به عقیده‌اش از ادامه تحصیل و اخذ مدرک دیپلم محروم مانده است. وی در سال تحصیلی ۹۰-۹۱ جهت اعتراض به خواندن کتابی در مخالفت با آیین بهایی سر صف مدرسه، از محل تحصیل خود اخراج شده بود. با وجود پیگیری‌های مکرر این شهروند بهایی پس از گذشت بیش از ۶ سال کماکان از ادامه تحصیل و دریافت مدرک دیپلم محروم مانده است.
مسیحیان
در آستانه ایام کریسمس و سال نو میلادی مقامات ایران هر ساله فشار بر مسیحیان و نوکیشان مسیحی را افزایش داده و اقدام به بازداشت گسترده آنان می‌کنند.
براساس گزارش خبرگزاری تسنیم چهار تن از شهروندان مسیحی تحت عنوان تبشیری صلیبی روز ۲۹دسامبر، و پنج تن دیگر نیز در تاریخ ۲۶ دسامبر، توسط ماموران امنیتی در استان البرز بازداشت شده بودند.
خبرگزاری مهر در گزارش اختصاصی خود از بازداشت و برخورد با شهروندان مسیحی تحت عنوان اعضای گروهی از مسیحیان تبشیری در ایران خبر داد.
در این گزارش آمده است «یکی از محافل «تبشیری» وابسته به جریان مسیحیت صهیونیستی مورد برخورد قرار گرفت و برخی اعضای آن توجیه و تعدادی نیز دستگیر شدند.»
براساس گزارشهای منتشر شده در سایتهای انگلیس زبان تلگراف و تایمز وزارت اطلاعات طرح بازداشت شهروندان مسیحی را پایه ریزی کرده و تا دسامبر ۲۰۱۸ ادامه داشت. طی سه هفته اول نوامبر دستکم ۲۸ تن و هفته آخر نوامبر نیز بیش از ۱۱۴ تن از مسیحیان در ایران بازداشت شدند.
سازمان بین المللی حمایت از مسیحیان (ICC) ضمن اشاره به رایج بودن امر سرکوب مسیحیان ایرانی در آستانه کریسمس گفت «افزایش بازداشت و سرکوب شهروندان مسیحی در ایران در هفته های قبل از کریسمس یک امر رایج است اما موج گسترده این بازداشت‌ها بسیار تعجب برانگیز بود.»
براساس گزارش این سازمان «شهروندان مسیحی در ایران در معرض آزار و اذیت، بازداشت، بازجویی، زندان، انواع شکنجه‌های روحی و روانی قرار دارند.»
شیما و شکوفه زنگنه دو نوکیش مسیحی روز ۲ دسامبر، پس از تفتیش منزلشان توسط ۱۳ تن از ماموران وزارت اطلاعات در منزلشان در اهواز بازداشت و به ستاد خبری امانیه اهواز و پس از پایان بازجویی‌ها به زندان شیبان اهواز منتقل شدند. همزمان تعدادی از ماموران امنیتی به منزل پدری این دو نوکیش مسیحی رفته و آنجا را نیز بازرسی کردند.
فرزاد بهزادی‌زاده در محل کارش در مرکز پشتیبانی بانک تجارت روز ۲ دسامبر ، توسط ماموران اطلاعاتی بازداشت شد. ماموران پس از بازداشت، وی را به منزلش برده و آن مکان را مورد تفتیش و بازرسی قرار دادند اما چیزی مبنی بر اثبات مسیحیت وی پیدا نکرده اند.
همزمان عبدالله یوسفی شیخ رباط نوکیش مسیحی نیز پس از بازرسی از منزلش و ضبط تعدادی کتاب مقدس و سی دی سرودهای پرستشی بازداشت و به بازداشتگاه منتقل گردید .این نوکیشان مسیحی هم اکنون در زندان شهرستان ملاثانی استان خوزستان در بازداشت به سر می برند.
تبعیض اقلیت‌های قومی
اعراب
مقامات ایران همچنین در ماه دسامبر همچون ماه‌های گذشته به بازداشت خودسرانه شهروندان عرب اهل خوزستان ادامه دادند. طی ماه دسامبر دستکم ۱۲ تن را بازداشت کرده و همچنین بازداشت بیش از ۷۰۰ تن را تداوم بخشیده است.
این موج گسترده بازداشت‌ها پس از حمله مرگبار مسلحانه در ماه سپتامبر به یک رژه نظامی در اهواز آغاز شده است.
سازمان عفو بین الملل معتقد است «مقامات ایرانی حمله اهواز را دستاویزی قرار داده‌اند تا اعضای اقلیت عرب اهوازی، از جمله فعالان مدنی و سیاسی، را مورد حمله قرار دهند تا هرگونه مخالفتی در استان خوزستان را در هم بشکنند.»
بیشتر بازداشت‌شدگان در شرایطی نگهداری می‌شوند که امکان دسترسی به بیرون، وکلا و یا خانوادهايشان را ندارند. در ماه دسامبر گزارش‌‌ها و خبرها از پرونده سازی و اخذ اعتراف اجباری تحت شکنجه از بازداشت شدگان حاکی است.
بلوچ‌ها
شهروندان بلوچ به دلیل نبود فرصت‌های شغلی مناسب برای تامین مخارج خانواده با مشکلات اقتصادی و فقر مواجه هستند. از این رو برای تامین مایحتاج خانواده اقدام به فروش سوخت در حجم کم می‌کنند اما همواره توسط ماموران انتظامی این شهرستان هدف تیراندازی قرار میگیرند.
در این ماه دستکم ۳تن از شهروندان بلوچ در پی شلیک مستقیم نیروهای انتظامی جان خود را از دست دادند.
روز ۳ دسامبر، کشته و مجروح شدن دو جوان بلوچ حامل چند گالن سوخت در پی تعقیب و گریز و شلیک مستقیم ماموران انتظامی و کشته شدن دو جوان بلوچ بر اثر شلیک نیروهای انتظامی در روز ۴ دسامبر.
در پی انفجار بمبی در شهرستان چابهار واقع در سیستان و بلوچستان نیروهای امنیتی اقدام به بازداشت گسترده شهروندان بلوچ در شهرهای مختلف این استان کرده در مجموع بیش از ۱۶ تن را بازداشت شده اند.
براساس گزارشهای دریافتی این بازداشت‌ها به صورت خودسرانه و با یورش به منازل شهروندان بلوچ صورت گرفته است.
کرد‌ها
در ماه دسامبر بیش از ۲۰ تن از شهروندان کرد در شهرهای مختلف کردستان ایران با اتهامات سیاسی توسط ماموران امنیتی بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شدند.
براساس گزارشهای منتشر شده توسط فعالان حقوق بشری کرد، برخی از افراد بازداشت شده به اتهام همکاری با احزاب کرد مخالف حکومت، به پادگان المهدی سپاه پاسداران منتقل شده اند. این پادگان در ٢٠ کیلومتری جاده دریا ارومیه به سوی تبریز می باشد. هر بازداشتگاه پادگان المهدی از هفت سلول انفرادی تشکیل و دارای تنها یک هوا خوری می‌باشد و هر زندانی حق ٢٠ دقیقه هوا خوری را دارد.
رسانه‌های حقوق بشری بازداشتگاه پادگان المهدی را یکی از شکنجه‌گاه‌های بزرگ و سری اطلاعات سپاه پاسداران در استان ارومیه می‌دانند که مراحل اولیه بازداشت اکثر فعالین سیاسی، حقوق بشری، زنان، دانشجویان، کارگران و سایر اقشار جامعه در آن انجام میگیرد.
همچنین دستکم ۱۸ کولبر و کاسبکار کرد مورد اصابت شلیک مستقیم نیروهای امنیتی و مرزبانی قرار گرفته اند که از میان آن ۵ تن کشته و ۱۳ تن به شدت مجروح شده اند. نیروهای رژیم ایران به خصوص سپاه پاسداران شهروندان کرد غیر مسلح را در مرزهای ایران هدف شلیک قرار داده و کشتار می‌کنند.
تبعیض زنان و دختران
نمایندگان مجلس ایران روز ۲۳دسامبر، طرح افزایش سن قانونی ازدواج دختران زیر ۱۳ سال را رد کردند.
الهیار ملکشاهی رئیس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس ایران روز یکشنبه گفت که در این لایحه پیشنهادی ازدواج دختران کمتر از ۱۳ سال به طور کلی ممنوع و ازدواج دختران بین ۱۳ تا ۱۶ ساله با قیودی مانند اجازه ولی انجام می‌شود.
یحیی کمالی‌پور عضو هیئت رئیسه کمیسیون حقوقی و قضایی، گفت که یکی از دلایل رد این طرح «مخالفت مراجع» بوده است.
طرح ممنوعیت کامل ازدواج دختران زیر ۱۳ سال و پسران زیر ۱۶ سال تحت عنوان کودک همسری در سال ۲۰۱۶، جهت بررسی به مجلس ارائه شده بود.
براساس این لایحه برای ازدواج دختران بین سنین ۱۳- ۱۶ ساله و برای پسران بین سنین ۱۶ – ۱۸ ساله نیاز به رضایت والدین و دادگاه صالحه صورت میگیرد.
ازدواج دختران که یکی از مصادیق خشونت علیه زنان است با تعیین سن ۱۳سال در قانون رژیم ایران نهادینه شده است. طبق گفته مقامات و کارشناسان رژیم، هر سال در ایران ۱۸۰هزار دختر زیر ۱۸سال در ایران ازدواج می کنند.
وکلا، فعالین حقوق بشر
- دو وکیل دادگستری به نام‌های آرش کیخسروی و قاسم شعله‌سعدی به دلیل شرکت در تجمع مسالمت‌آمیز مقابل مجلس ایران، در اعتراض به قرارداد تقسیم خزر، به اتهام اجتماع و تبانی و فعالیت تبلیغی علیه نظام در مجموع به ۱۲ سال حبس محکوم شدند. ابوذر نصراللهی، وکیل مدافع آرش کیخسروی اعلام کرد « آرش کیخسروی به اتهام “اجتماع و تبانی” به پنج سال و به اتهام “فعالیت تبلیغی علیه نظام” به یک سال حبس محکوم شده است.» براساس گفته این وکیل دادگستری، قاسم شعله‌سعدی، نیز با محکومیت مشابه مواجه شده است.
- وحید مشکانی فراهانی وکیل مدافع امیر سالار داوودی از وکلا دادگستری که روز ۲۰ نوامبر، توسط ماموران امنیتی بازداشت و به زندان اوین منتقل شده بود نسبت به بی خبری مطلق از موکل خود ابراز نگرانی کرده و اعلام کرد « والدین آقای داوودی درخواست ملاقات با فرزندشان را داده‌اند اما بازپرسی دادسرای اوین به آنها پاسخ داده که آقای داوودی خودش تمایلی به ملاقات ندارد ولی ما گمان نمی‌کنیم این گفته درست باشد. از سوی دیگر به ما هم به عنوان وکیل، اجازه ورود و مواجه با بازپرس شعبه دوم دادسرای زندان اوین که پرونده آقای داودی در آنجا در جریان است داده نمی‌شود که بتوانیم صحبت کنیم.»
