مقدمه
صدور احکام اعدام علیه زندانیان سیاسی در ایران، یکی از شدیدترین موارد نقض حقوق بشر در این کشور است. رژیم ایران از «محاربه» و «افساد فی‌الارض» به‌عنوان ابزارهایی برای سرکوب معترضان، فعالان سیاسی و عقیدتی استفاده میکند. زندانیانی که تحت شکنجه، بدون دسترسی به وکیل مستقل و در دادگاه‌هایی غیرعلنی محاکمه می‌شوند، در نهایت با احکام اعدام روبه‌رو می‌شوند که نه بر پایه شواهد واقعی، بلکه بر اساس اعترافات اجباری صادر شده است.
این گزارش، چهارمین قسمت از مجموعه‌ای ویژه درباره زندانیان سیاسی محکوم به اعدام در ایران است. در شماره‌های پیشین، به وضعیت بهروز احسانی اسلاملو، مهدی حسنی و منوچهر فلاح و ابوالحسن منتظر پرداختیم. در این شماره، به وضعیت محمدجواد وفایی ثانی، زندانی سیاسی محکوم به اعدام در زندان وکیل‌آباد مشهد خواهیم پرداخت.
محمدجواد وفایی ثانی: ورزشکاری که محکوم به اعدام است
محمدجواد وفایی ثانی، متولد ۱۳۷۵، قهرمان بوکس آموزشگاه‌های مشهد و مربی باشگاه‌های ورزشی این شهر بود. او در جریان اعتراضات آبان ۹۸، توسط نیروهای سپاه پاسداران بازداشت شد و پس از ۶۵ روز شکنجه های شدید جسمی و روحی، در اسفند همان سال به زندان وکیل‌آباد مشهد منتقل شد.
در ۱۹ دی‌ماه ۱۴۰۰، قاضی منصوری در شعبه چهارم دادگاه انقلاب مشهد، او را به اتهام “افساد فی‌الارض” به دلیل »تحریق و تخریب عمدی اماکن دولتی«، به اعدام محکوم کرد.
در آذرماه ۱۴۰۱، دیوان عالی کشور این حکم را نقض و پرونده را برای بررسی مجدد به شعبه هم‌عرض ارجاع داد. اما در ۲ مرداد ۱۴۰۲، شعبه دوم دادگاه انقلاب مشهد دوباره حکم اعدام او را تأیید کرد.
در نهایت، ۲۸ شهریور ۱۴۰۳، دادگاه انقلاب مشهد برای سومین بار، حکم اعدام محمدجواد وفایی ثانی را تأیید کرد. این بار، دو قاضی به نام‌های یزدان‌خواه و سعدی‌ماکان، حکم وی را صادر کردند.
واکنش وکیل و دیوان عالی کشور به حکم اعدام
بابک پاک‌نیا، وکیل دادگستری، درباره پرونده محمدجواد وفایی ثانی در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر) نوشت:
»شعبه نهم دیوان عالی کشور برای مرتبه دوم، با حکم اعدام محمدجواد وفایی ثانی مخالفت کرد و با نقض حکم، پرونده را به شعبه هم‌عرض ارجاع داد. با این حال، دادگاه انقلاب مشهد بدون توجه به نظر دیوان عالی، مجدداً حکم اعدام را صادر کرد«.
تهدید اجرای حکم و وضعیت نگران‌کننده در زندان
در ۲۸ تیرماه ۱۴۰۲، قاضی ناظر بر زندان وکیل‌آباد، حکم قطعی اعدام محمدجواد وفایی ثانی را به او ابلاغ کرد. تنها چند ساعت بعد، او از بند خارج و به محل نامعلومی منتقل شد. این اقدام، نگرانی‌های بسیاری درباره احتمال اجرای ناگهانی حکم اعدام او ایجاد کرد.
یک منبع مطلع درباره شرایط او گفت:
»صبح روز ۲۸ تیر، مقامات زندان به او اعلام کردند که حکم اعدامش تأیید شده است. بعد از چند ساعت، او را از بند خارج کردند و هیچ اطلاعی از وضعیت او در دست نبود. این اقدام، یک تهدید آشکار برای اجرای حکم بود. «
نقض حقوق اولیه و محرومیت از درمان پزشکی
محمدجواد وفایی ثانی، از سال ۱۳۹۸ تاکنون در زندان وکیل‌آباد مشهد محبوس است و برخلاف اصل تفکیک جرائم، در کنار زندانیان با جرائم خشن نگهداری شده است. این اقدام، یکی از روش‌های فشار بر زندانیان سیاسی است.
او ماه‌ها از آسیب شدید تاندون زانو و درد مزمن رنج می‌برد و پزشکان زندان برایش فیزیوتراپی تجویز کرده‌اند. با این حال، مقامات زندان و قاضی ناظر مانع از اعزام او به مراکز درمانی شده‌اند.
همچنین، محمدجواد وفایی ثانی از حق استفاده از باشگاه ورزشی در زندان محروم شده است. با وجود توصیه پزشکان مبنی بر لزوم ورزش برای بهبود شرایط زانوی او، مقامات زندان عمداً اجازه استفاده از تجهیزات ورزشی را به او نمی‌دهند.
جامعه جهانی در برابر این جنایت چه خواهد کرد؟
وضعیت محمدجواد وفایی ثانی، نمونه‌ای دیگر از نقض سیستماتیک حقوق بشر در ایران است. روند محاکمه غیرعادلانه، عدم رعایت اصل تفکیک جرائم، شکنجه، و عدم رسیدگی پزشکی، از موارد آشکار نقض کنوانسیون‌های بین‌المللی حقوق بشر در مورد زندانیان است.
در شرایطی که جامعه‌ی بین‌المللی بارها خواستار توقف اعدام‌های سیاسی در ایران شده است، آیا این بار نیز سکوت خواهد کرد؟ یا برای جلوگیری از اجرای حکم اعدام محمدجواد وفایی ثانی، اقدامات جدی‌تری انجام خواهد شد؟
گزارشات وضعیت زندانیان سیاسی محکوم به اعدام ، در شماره‌های بعدی ادامه خواهد یافت.
