گزارش ماهانه مانیتورینگ حقوق بشر ایران – اکتبر ۲۰۱۹

مقدمه

ماه اکتبر با سرکوب آزادی بیان و تجمعات توسط مقامات ایران آغاز شد.
مبتلا شدن شماری از اهالی روستای چنار محمودی از توابع شهرستان لردگان استان چهارمحال و بختیاری به ویروس بیماری ایدز، اعتراضات وسیعی را در پی داشت که به ناآرامی و درگیری میان مردم و نیروهای امنیتی و بازداشت تعدادی از معترضان انجامید.
روز ۲ اکتبر جمعی از ساکنان این روستا در مقابل دفتر فرمانداری و دفتر وزارت بهداشت در لردگان به صورت مسالمت آمیز تجمع کردند.

به گفته مردم چنار محمودی، عامل انتقال اچ‌آی‌وی “سرنگ‌های آلوده‌ای” بوده که از آنها برای گرفتن آزمایش قند خون ساکنان این روستا استفاده شده است. وزیر بهداشت ضمن تأیید آلوده بودن “عده‌ای” به اچ‌آی‌وی، انتقال آن از طریق سرنگ آلوده را تکذیب کرده است و کانون آلودگی را معتادان تزریقی و افرادی با روابط نامطلوب عنوان کرده و خواستار اعاده حیثیت به بهیار بازداشتی شده است.
این در حالی است که در یکی از ویدئوهایی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده، زنی از اهالی چنار محمودی می‌گوید: «سوزنی که به ما زدند خون داخلش بود. گفتم خون داخلش است، گفت اشکالی ندارد.»

در جریان تجمع اعتراضی و مسالمت آمیز مردم روستای چنار محمودی لردگان رژیم ایران به جای توجه و حل مشکل نیروهای گارد ویژه را به این روستا اعزام کرد و با استفاده گاز اشک آور و شلیک گلوله ساچمه‌ای شماری از مردم معترض را مصدوم و مجروح کردند و یک جوان به نام سعادت‌الله موسوی بر اثر برخورد گلوله در بیمارستان جان سپرد.
پس از گذشت شش روز از آغاز این تجمعات نیروهای امنیتی به طور غیرقانونی و خودسرانه به منازل این شهروندان یورش برده و شماری را بازداشت کرده و به محل نامعلوم منتقل کردند.
همچنین در یک اقدام غیر انسانی ماموران گارد ویژه با یورش به درمانگاه شماری از مجروحان و مصدوم حاضر در درمانگاه را بازداشت کرده و با خود به محل نامعلوم منتقل کردند.

در یک تحول دیگر نیروهای امنیتی طی روزهای ۲۰ و ۲۱ اکتبر ده‌ها تن از کارگران شرکت آذرآب اراک را در اعتراض به عدم پرداخت حقوق و دستمزدشان تجمع کرده بودند را ضمن ضرب و شتم بازداشت کرده‌اند.
براساس ویدئوهای منتشر شده در رسانه‌های اجتماعی ماموران امنیتی از گاز اشک آور و گلوله ساچمه ای جهت سرکوب تجمع کارگران استفاده کرده‌اند.
در جریان یورش ماموران امنیتی شماری از کارگران مورد ضرب و شتم قرار گرفته و دستکم ۲۱نفر از کارگران بازداشت شده و به مکان نامعلومی منتقل شدند.
خبرگزاری حکومتی ایلنا بازداشت شماری از کارگران را تایید کرد اما گزارش‌های غیر رسمی از بازداشت دستکم ۴۰ کارگر حاکی است.

در گزارشی دیگر در اوخر ماه اکتبر دستکم ۲۰ تن از زباله گردها در نظرآباد در جریان تجمع اعتراضی در مقابل شورای شهر نظرآباد توسط نیروهای امنیتی بازداشت شدند.

شورای شهر نظرآبادز به خبرگزاری حکومتی فارس گفت: برخی از زباله گردهای شهرستان نظرآباد در اعتراض به لایحه جدید مبنی بر واگذاری جمع آوری زباله های خشک موجود در سطل های زباله به پیمانکار از سوی شهرداری به شورای شهر نظرآباد ارائه شده است در مقابل شورای شهر نظرآباد تجمع کردند.

براساس گزارش‌های دیگر بیش از ۲۰۰ نفر از زباله‌گردان در این تجمع اعتراضی شرکت داشتند و نسبت به این لایحه اعتراض و شکایت خود را اعلام داشتند.

علاوه بر نقض آزادی بیان و تجمعات، بدرفتاری و شکنجه زندانیان سیاسی از جمله محرومیت‌ از درمان، بازداشت و صدور احکام سنگین برای فعالین مدنی و حقوق بشری و اجرای احکام غیرانسانی اعدام و شلاق و … مؤلفه‌های اساسی و روال مستمری است که توسط مقامات ایران در هر ماه اجرا می‌شود.

اعدام و مجازات مرگ

در ماه اکتبر، دستکم ۱۸ تن، از جمله یک مرد جوان که در زمان بازداشت کمتر از ۱۸ سال داشت در ایران اعدام شدند.

در تاریخ ۲۵ اکتبر ۲۰۱۹، مقامات زندان مرکزی کرج سعید محمدی به جرم قتلی که در سن ۱۶ سالگی مرتکب شده بود را به طور مخفیانه اعدام کردند.

در تاریخ ۱ اکتبر ۲۰۱۹ ، رزگار زندی ۲۴ ساله سنندج علیرغم تلاش‌های فعالان مدنی و مخالفان اعدام در زندان مرکزی به دار آویخته شد. رزگار زندی پدر یک فرزند سه ساله بود.

در تاریخ ۲ اکتبر ۲۰۱۹، مجید سرپناه در ملاءعام در حالی که مردم حاضر در صحنه غالبا فریاد میزدند که«ببخشش، رضایت» در پارک دانشجوی رشت بر روی جرثقیل به دار کشیده شد.

شکنجه و مجازات‌های بی‌رحمانه

مقامات زندان در یک اقدام غیر انسانی انگشتان دست یک زندانی را در زندان ساری در استان مازندران را قطع کردند.
بنا به گزارش خبرگزاری فارس، روابط عمومی دادگستری مازندران در اطلاعیه‌ای از اجرای حکم قطع دست یک زندانی با اتهام «سرقت» در زندان مرکزی ساری خبر داد.
براساس این اطلاعیه «حکم حد سرقت یک سارق حرفه‌ای که اقرار به ۲۸ فقره سرقت از منازل مردم در شهرستان محمود آباد، نور و حومه کرده بود در زندان ساری با حضور مقامات قضایی به اجرا در آمد.»

سازمان عفو بین‌الملل به دنبال انتشار این خبر طی بیانیه ای اعلام کرد «قطع عضو بدن یک انسان مجازات نیست بلکه تجاوزی هولناک به کرامت انسانی است.»
سازمان عفو بین الملل در ادامه افزود «مقامات جمهوری اسلامی با اجرای این مجازات ظالمانه مرتکب شکنجه شده‌اند. [شکنجه] بر اساس قوانین بین المللی جرم محسوب می‌شود.»

وکلا، مدافعان حقوق بشر

در ماه اکتبر ۲۰۱۹، صدور احکام سنگین و ناعادلانه برای فعالین مدنی و حقوق بشری در ایران ادامه داشت. بسیاری از فعالان دانشجویی و فعالین مدنی در این ماه در دادگاه‌های ایران محکوم شده و یا محکومیت آنان در دادگاه تجدید نظر تایید شده است.

• محمدحسین آقاسی وکیل کیومرث مرزبان خبر داد که محکومیت ۲۳ سال و سه ماه حبس کیومرث مرزبان در دادگاه تجدیدنظر تایید شده است.

طبق ماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی، بالاترین حبس در نظر گرفته شده در این مجموعه، قابل اجراست. بر این اساس گذراندن ۱۱ سال از این حکم برای این طنزنویس در زندان اجباری است.

آقای مرزبان با ۵ اتهام «ارتباط با دولت متخاصم، اهانت به مقدسات، اهانت به رهبری، اهانت به مسئولان نظام، و اجتماع و تبانی علیه نظام» مواجه بوده است که از اتهام «اجتماع و تبانی» تبرئه شده، اما بابت چهار اتهام دیگر به بیش از ۲۳ سال حبس محکوم شده است.

• دادگاه انقلاب تهران، ناهید خداجو، یکی از بازداشت شدگان تجمع روز جهانی کارگر در تهران را به ۶ سال حبس و ۷۴ ضربه شلاق محکوم کرد. با استناد به ماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی، مجازات اشد، یعنی ۵ سال حبس درخصوص وی قابل اجرا خواهد بود.

خانم خداجو در جریان تجمع روز جهانی کارگر در مقابل مجلس شورای اسلامی به همراه ده‌ها تن از شرکت کنندگان بازداشت و پس از ۳۴ روز، در تاریخ ۳ ژوئن ۲۰۱۹، با تامین وثیقه یکصد و پنجاه میلیون تومانی به صورت موقت از زندان اوین آزاد شد.

حقوق دادرسی عادلانه و رفتار با زندانی‌ها

ممانعت از درمان

مقامات زندان با زندانیان سیاسی سهیل عربی، آرش صادقی، مطلب احمدیان، مجید اسدی و زینب جلالیان را از خدمات پزشکی ضروری محروم کرده‌اند.

محرومیت زندانیان از خدمات درمانی و پزشکی براساس قوانین بین المللی یک نوع شکنجه محسوب می‌شود.

• سهیل عربی:

زندانی سیاسی در زندان اوین روز ۲۶ اکتبر ۲۰۱۹، به بهانه امتناع از پوشیدن لباس زندان و دستبند و پابند از اعزام به بیمارستان محروم شد. از سوی دیگر مقامات زندان به وی گفته‌اند که هزینه عمل جراحی “ترومای بلانت” را به مبلغ ۶۰ میلیون تومان باید شخصا بپردازد این در حالی است که براساس قوانین سازمان زندان‌ها هزینه درمان هر زندانی بر عهده سازمان زندان‌های ایران می‌باشد. سهیل عربی در آوریل ۲۰۱۹، به دلیل درد شدید ناشی از “ترومای بلانت” به بیمارستان اعزام شده و بدون رسیدگی کافی پزشکی به زندان بازگردانده شده بود. وی در حال حاضر با توجه به صدمه فیزیکی و درد شدید نیازمند رسیدگی درمانی و انجام عمل جراحی است.

• آرش صادقی:

زندانی سیاسی در زندان رجایی شهر کرج در پی بی توجهی ادامه دار مسئولان زندان به روند درمان و اعزامش به مراکز درمانی، با عفونت شدید و از کار افتادگی دست جراحی شده است مواجه شده است.
گفته می‌شود که عفونت دست این زندانی سیاسی بعد از جراحی در دست وی گسترش یافته از انگشت‌ها تا کتف کامل از کار افتاده و روز بروز هم بدتر می‌شود.
مقامات زندان تاکنون چهار بار در ماه‌های گذشته به بهانه‌های مختلف از اعزام این زندانی سیاسی به بیمارستان ممانعت کرد‌ه‌اند.

آرش صادقی که در زندان به سرطان «کندرو سارکوم» مبتلا شده بود پس از بی توجهی طولانی مدت مسئولین و پیگیری‌های مداوم و فشار خانواده، سپتامبر ۲۰۱۸، در بیمارستانی خارج از زندان تحت عمل جراحی قرار گرفت ولی پس از دو روز با وجود تکمیل نشدن مراحل درمان و دستور پزشک، مامورین امنیتی درمان وی را متوقف و او را به زندان بازگرداندند.

• مطلب احمدیان:

زندانی سیاسی در زندان رجایی شهر کرج به دلیل تعلل مسئولین در انتقال پرونده پزشکی از زندان اوین از اعزام به بیمارستان و دریافت خدمات درمانی محروم مانده است.

این زندانی سیاسی از سالها پیش از بیماری ارکیتیس (عفونت بیضه) و انتقال عفونت به مثانه رنج می‌ برد و علاوه بر این به جهت عارضه نخاعی نیز باید به متخصص مراجعه کند. وی اخیرا از زندان اوین به زندان رجایی شهر کرج منتقل شده است.

آقای احمدیان در تمام مدت حبس خود به مدت ۱۰ سال از بیماری ارکیتیس رنج می‌برد و بیماری وی به دلیل عدم رسیدگی روز به روز پیشرفت کرده است.

پزشک عمومی و متخصص عفونی در بهداری زندان اوین بارها تاکید کرده بودند که این زندانی سیاسی باید توسط جراح و متخصص اورولوژی ویزیت شود و شیمی تراپی، سونوگرافی و آزمایشات مربوطه صورت گیرد.

وی همچنین به جهت عارضه نخاعی نیز به گفته پزشکان باید هر شش ماه تحت آزمابش ام آر آی قرار گیرد و همچنین جهت جلوگیری از پیشرفت بیماری و درمان به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کند. اما تاکنون این زندانی از خدمات لازم درمانی محروم بوده است.

• مجید اسدی:

زندانی سیاسی در زندان رجایی شهر کرج به دستور امین وزیری، دادیار ناظر بر زندانیان سیاسی و به بهانه امتناع این زندانی از پوشیدن لباس زندان از اعزام به بیمارستان محروم شد.
مجید اسدی از بیماری اسپوندیلیت آنکیلوزان (AS) رنج می‌برد ، یک بیماری روماتیسم که بر ستون فقرات تأثیر می گذارد. او همچنین در شبکه بینایی خود زخم و التهاب دارد. مشکلات گوارشی وی نیز در نتیجه ممانعت از مراقبت‌های پزشکی توسط مقامات زندان شدت گرفته است.

• زینب جلالیان:

زندانی سیاسی کرد که از ناراحتی قلبی و روده‌ای در زندان خوی رنج می‌برد علیرغم تامین وثیقه یک میلیارد تومانی، توسط وزارت اطلاعات از مرخصی محروم است.
زینب جلالیان، متولد سال ۱۳۶۱، زندانی کرد که از سال ۱۳۸۷ در زندان به سر می‌برد، به حبس ابد محکوم شده و در زندان خوی، یکی از شهرهای استان آذربایجان شرقی، زندانی است. خانم جلالیان بیش از ۱۲ سال است که از مرخصی محروم است.

انفرادی، ممانعت از ملاقات‌های خانوادگی

با انتصاب غلامرضا ضیایی به عنوان رئیس زندان اوین محدودیت‌های جدید علیه زندانیان سیاسی وضع شده است که شرایط را برای زندانیان سیاسی زن و خانواده‌های آنان دشوار شده است.
در ماه اکتبر مریم اکبری‌منفرد و آتنا دائمی دو تن از زندانیان سیاسی محبوس در زندان اوین از ملاقات حضوری با خانواده‌هایشان بدون اطلاع قبلی محروم شدند.

• مریم اکبری‌منفرد:

زندانی سیاسی محبوس در زندان اوین در هفته گذشته از حق ملاقات حضوری با خانواده‌اش محروم شد.
خانواده مریم اکبری منفرد در تاریخ ۲۰ اکتبر ۲۰۱۹، از ممنوعیت ناگهانی ملاقات حضوری با وی خبر دادند و گفتند «از زمان بازداشت مریم تاکنون پس از کلی پیگیری موفق شدیم که تا اجازه ملاقات حضوری یک بار در هفته را بگیریم اما از زمان انتصاب رئیس جدید زندان اوین این راهم از دست داریم حتی ملاقات یک هفته در میان کابینی را جمع کردند. واقعا مشکل داریم و توضیح هم نمی‌دهند که جرم ما چی است؟»

مریم اکبری منفرد، اکنون دهمین سال از حبس خود را بدون حتی یک روز مرخصی تحمل می‌کند. وی در تاریخ دهم دی ماه سال ۱۳۸۸ و پس از حوادث عاشورای ۸۸ بازداشت و در خردادماه سال بعد توسط شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی صلواتی به ۱۵ سال حبس تعزیری محکوم شد. اتهام این زندانی “محاربه از طریق عضویت در سازمان مجاهدین خلق ایران” عنوان شده اما خود او آن را وارد ندانسته است. این زندانی سیاسی زن مادر سه فرزند است و تاکنون از حق آزادی مشروط و حتی یک روز مرخصی طی دوران حبس خود محروم مانده است.

• آتنا دائمی:

خانواده آتنا دائمی زندانی سیاسی زن در زندان اوین در هفته پایانی اکتبر ماه از عدم اجرای ملاقات حضوری خود با فرزند خود به طور ناگهانی خبر دادند.

انسیه دائمی در تاریخ ۲۰ اکتبر، از ممنوعیت ملاقات حضوری با آتنا دائمی خواهرش خبر داد و گفت «در سالن ملاقات مثل همیشه که برای ملاقات حضوری می رفتیم به دستمان مهر زدند و راهی سالن ملاقات حضوری شدیم که ناگهان با آمدن یک نامه از طرف رئیس زندان و بدون ذکر دلیل از ملاقات حضوری با آتنا محروم شدیم. شوک شدیم و پرس و جو کردیم و به نتیجه نرسیدیم و به ملاقات کابینی رفتیم. آتنا هم از همه جا بی خبر نهار درست کرده بود، حتی به آتنا هم هیچ جوابی نداده بودند و با هم صحبت کردیم و به هیچ نتیجه برای این ممنوعیت نرسیدیم جز اینکه آتنا خاری شده در چشمشان.»

رفتار با اقلیت‌های دینی

رژیم ایران آزادی‌های مذهبی را با استفاده مستقیم از اذیت و آزار و هدف قرار دادن اقلیت‌های مذهبی و دینی، به ویژه اقلیت‌های دینی که در قانون اساسی ایران به رسمیت شناخته نشده‌اند، سرکوب می‌کند.

بهایی

• در ماه اکتبر هشت شهروند بهایی توسط ماموران وزارت اطلاعات بازداشت و به زندان منتقل شدند و دستکم هفت شهروند بهایی به تحمل ۲۳ سال و سه ماه حبس محکوم شدند. همچنین محل کسب و کار پنج شهروند بهایی نیز توسط ماموران امنیتی پلمپ شد.

میترا فرصتی پور و مریم لقائی (فرصتی‌پور)، دو شهروند اهل دماوند توسط نیروهای وزارت اطلاعات بازداشت و به زندان اوین منتقل شد. همچنین سه شهروند بهایی ساکن شیراز به نام‌های «کیانا شعاعی»، «فرزان معصومی» و «سروش آبادی» توسط ماموران وزرات اطلاعات در بازداشت شده و به زندان منتقل شدند.
وزارت اطلاعات در واکنش به بازداشت این افراد اعلام کرد که آنان قصد داشتند در یکی از مناسبت‌های مذهبی خود اقدام به برگزاری مراسم کنند.

به گزارش خبرگزاری مهر، اداره اطلاعات فارس مدعی شد که این افراد «به بهانه سالروز تولد یکی از سرکردگان فرقه [بهاییت]، درصدد ساماندهی عناصر خود در مناطق مختلف شیراز و برگزاری جلسات و محافل خصوصی و نامتعارف در ایام سوگواری دهه آخر ماه صفر» بودند.
این اداره کل همچنین مدعی شد که این افراد از «مدت‌ها قبل با سفر به خارج از کشور و برنامه‌ریزی گسترده، قصد تحت‌الشعاع قرار دادن پیاده‌روی اربعین» را داشتند.

اردشیر فنائیان، یلدا فیروزیان، و بهنام اسکندریان شهروندان بهایی ساکن سمنان از سوی دادگاه انقلاب مجموعا به ۲۰ سال زندان محکوم شدند. بر اساس حکم صادر شده، اردشیر فنائیان به ۱۰ سال زندان، یک سال محرومیت از حضور در سمنان، و یک سال تبعید به شهرستان خاش در استان سیستان و بلوچستان محکوم شده است. یلدا فیروزیان و بهنام اسکندریان نیز هر یک به ۵ سال زندان و دو سال منع حضور در سمنان محکوم شده‌اند.

سه شهروند بهایی به نام‌های ندا ثابتی، فروغ فرزانه، و نوشین افشار از سوی دادگاه انقلاب آبادان به اتهام «تبلیغ علیه نظام» هر کدام به یک‌ سال زندان محکوم شدند.

سیما بهروزی مهدی آبادی، شهروند بهایی ساکن یزد توسط دادگاه انقلاب این شهر به تجمل ۳ ماه حبس تعزیری محکوم شد. بر اساس حکم صادره توسط دادگاه انقلاب یزد، این شهروند بهایی از بابت اتهام “عضویت در یکی از گروه های معارض نظام” به ۳ ماه حبس تعزیری و در خصوص اتهام “فعالیت تبلیغی علیه نظام” نیز تبرئه شده است.

مسیحی

در ماه اکتبر دستکم یک شهروند مسیحی در کرج جهت تحمل محکومیت یک سال حبس خود به زندان کچویی شهر کرج منتقل شد.
این شهروند مسیحی رخساره قنبری، ۶۱ ساله معروف به ماهرخ می‌باشد که روز ۱۶ اکتبر ۲۰۱۹، برای اجرای حکم یک سال زندان خود را به زندان کچویی شهر کرج معرفی کرده‌است.

ماهرخ قنبری ماه ژوئیه ۲۰۱۹ به اتهام «تبلیغ علیه نظام» از طریق تغییر مذهب اسلام به مسیحیت و شرکت در کلیساهای خانگی بازداشت شده است. وی برای اولین بار قبل از کریسمس سال ۲۰۱۹ به همراه سه زن نوکیش مسیحی دیگر بازداشت شد.

تبعیض اقلیت‌های قومی

در ماه اکتبر ۲۰۱۹، دستکم ۳۸ شهروند کرد، دستکم ۱۵ شهروند عرب، دستکم ۱۰ شهروند ترک و ۱ شهروند بلوچ توسط نیروهای امنیتی و اطلاعاتی بازداشت شدند.
رژیم ایران اقلیت‌های قومی را با بهانه‌های مختلف سرکوب و مورد تبعیض قرار می‌گیرد.
همچنین دستکم ۶ کولبر کرد بر اثر شلیک مستقیم نیروهای سپاه در مرز به بهانه قاچاق کالا به قتل رسیده و ۱۳ تن دیگر زخمی شدند.

از سوی دیگر یک جوان ۱۹ ساله ترک به نام علی خدایی در اثر ضرب و شتم نیروهای امنیتی پس از گذشته ۷ روز در بیمارستان جان سپرد. وی سرپرست خواهر خود بوده و به عنوان پیک موتوری مشغول امرار معاش می‌کرد و در روز حادثه به دلیل نداشتن گواهی نامه موتورسیکلت حوالی پارک سحر در منطقه شاهرخ آباد ارومیه متوقف شده و توسط یک مامور نیروی انتظامی به نام «ف . مصطفی زاده» از ناحیه سر مورد ضرب و شتم قرار گرفته و به کما رفته بود.