گزارش ماهانه مانیتورینگ حقوق بشر ایران – می ۲۰۲۲
مقدمه:
در ماه می ۲۰۲۲ با استمرار نقض حقوق بشر و سرکوب شهروندان و قشرهای مختلف جامعه و همچنین فشار و اذیت و آزار زندانیان در ایران مواجه بودیم.
در اواخر ماه آوریل و با نزدیک شدن به اول ماه می روز جهانی کارگر با احضار و بازداشت فعالان کارگری روبرو بودیم و سرکوب علیه آنان افزایش پیدا کرد.
در روز اول ماه می مصادف با روز جهانی کارگر در بسیاری از شهرهای ایران تجمعات اعتراضی برگزار شد، اما در این روز از ساعات آغازین روز جو شدید امنیتی در سطح شهرها برقرار شده بود.
در برخی از شهرها تجمعات با دخالت نیروی انتظامی و نیروهای امنیتی به خشونت کشیده شد و تعدادی از معترضین همراه با ضرب و شتم بازداشت شدند.
در ماه می همچنین شاهد اعتراضات گسترده مردم در شهرهای مختلف بخصوص شهرهای استان خوزستان بودیم.
از روز ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۱ در پی افزایش قیمت مواد غذایی اعتراضات مردمی از استان خوزستان آغاز شد و دامنه این اعتراضات به استان های دیگر کشور کشیده شد.
اعتراضات مردمی به «قانون اطلاح نظام پرداخت یارانه ها» و در واکنش به گرانی و تنگناهای معیشتی آغاز شد.
در پی اعتراضات مردمی علیه گرانی نیروهای حکومتی جهت سرکوب مردم وارد صحنه شدند.
در اعتراضات مردمی علیه گرانی تعدادی از شهروندان توسط نیروهای حکومتی هدف گلوله قرار گرفته و جان خود را از دست دادند؛ از جمله پیش علی غالبی، امید سلطانی، حمید قاسمپور، سعادت هادی پور، جمشید مختاری جونقانی و بهروز اسلامی.
از تعداد بازداشت شدگان و مجروحان و مصدومان این اعتراضات آمار دقیقی در دست نیست. و همچنین گزارشات حاکی از این بود که فضای امنیتی در شهرهایی که اعتراضات جریان داشت، حاکم بود و نیروهای امنیتی و انتظامی از گاز اشک آور و گلوله برای مقابله با مردم استفاده کردند. و باید تاکید کرد که در این شهرها با کندی اینترنت و در مواردی با قطعی اینترنت نیز مواجه بودیم.
البته باید تاکید کرد که با توجه به قطعی اینترنت در شهرهایی که اعتراضات در آن جریان داشت، احتمال آن می رود که اخبار به طور دقیق و کامل منتشر نشده باشد؛ و با توجه به سرکوب گسترده و خشونت آمیز این اعتراضات، بیم آن می رود که آمار جانباختگان بیش از این باشد.
در ماه می همچنین با اعتراضات و تجمعات معلمان و فرهنگیان روبرو بودیم.
روز پنجشنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۱ تجمع معلمان و فرهنگیان در ادامه اعتراضات سراسری آنان در شهرهای مختلف کشور برگزار شد. این در حالی بود که روز ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۱ یوسف نوری وزیر آموزش و پرورش تلویحا تجمعات اعتراضی معلمان را غیرقانونی خواند و شرکت کنندگان در این تجمع ها را به اخراج تهدید کرد.
در تجمعات اعتراضی معلمان که در ماه می جریان داشت با بازداشت و سرکوب آنها روبرو بودیم و موجی از بازداشت معلمان و فرهنگیان توسط نیروهای امنیتی در شهرهای مختلف آغاز شد.
در ماه می همچنین با فروریختن ساختمان متروپل در آبادان روبرو بودیم که منجر به جانباختن تعدادی از هموطنان شد.
پس از فروریختن ساختمان متروپل در آبادان در روز دوشنبه ۲ خرداد ۱۴۰۱ هیچ عملیات نجات موثر و کافی از سوی ارگان های حکومتی برای نجات جان انسان های زیر آوار مانده صورت نپذیرفت و مردم آبادان بدون هیچ امکانی اقدام به آواربرداری کردند. البته باید تاکید کرد که با دخالت نیروهای امنیتی، کمک های مردمی نیز با کندی صورت می پذیرفت که این اقدامات امنیتی با موج گسترده اعتراض مردم آبادان مواجه شد که و در روزهای بعد اعتراضات مردمی و در همبستگی با مردم آبادان به شهرهای دیگر کشور رسید.
جانباختگان فروریختن ساختمان متروپل آبادان تا لحظه این گزارش دستکم به ۳۲ تن رسیده است.
نیروهای امنیتی و انتظامی اما در همان ساعات اولیه با ابزار سرکوب در تمامی خیابان های آبادان برای جلوگیری از اعتراضات مردمی مستقر شدند.
باید تاکید کرد که براساس گزارشات مردمی در فضای مجازی و همچنین ارگان های کنترل کننده وضعیت اینترنت در همان ساعات اولیه فروریختن متروپل، اینترنت در آبادان با کندی و در مواردی با قطعی مواجه شد.
روز جمعه ۶ خرداد ۱۴۰۱ (۲۷ می ۲۰۲۲) نت بلاکس در توییتی اعلام کرد که اتصال اینترنت در سراسر ایران با اختلال مواجه است.
لازم به تاکید است که اولین سلاح نظام حاکم بر ایران در جهت مقابله با اعتراضات قطعی اینترنت می باشد.
نقض حق حیات:
در ماه می ۲۰۲۲ دستکم ۵۵ زندانی در زندان های مختلف کشور اعدام شدند.
از این تعداد ۳۲ زندانی به اتهام قتل و ۲۲ زندانی با اتهامات مربوط به مواد مخدر اعدام شدند.
در یک مورد اعدام زندانی به اتهام محاربه صورت گرفته است.
در ماه می ۲۰۲۲ دستکم با اعدام ۳ زن زندانی روبرو بودیم و همچنین در این ماه ۲ مورد اعدام کودک – مجرم صورت گرفته است.
اما باید تاکید کرد که به دلیل پنهانکاری های رژیم آمار دقیقی از اعدام ها نمی توان ارائه داد.
وضعیت زندانیان:
در ماه می ۲۰۲۲ فشار و آزار و اذیت زندانیان همچنان ادامه داشت. محرومیت از درمان و یا محرومین از ملاقات اقداماتی بود که برای فشار آوردن به زندانیان اعمال شد. همچنین زندانیان برای رسیدن به خواسته های خود دست به اعتصاب غذا زدند.
اعتصاب غذا
اسماعیل عبدی محبوس در زندان قزل حصار کرج با انتشار پیامی به مناسبت روز جهانی کارگر و در اعتراض به وضعیت فاجعه بار معیشت کارگران اعلام اعتصاب غذا کرد.
برزان محمدی از فعالان مدنی محبوس در زندان مریوان که به دلیل شرکت در مراسم های مذهبی به قرنطینه زندان منتقل شده بود در اعتراض به این اقدام اعتصاب غذا کرد.
وحید باقری از بازداشت شدگان اعتراضات آبان ۱۳۹۸ محبوس در زندان تهران بزرگ در اعتراض به عدم موافقت مسئولان زندان با آزادی مشروط اقدام به اعتصاب غذا کرد.
جواد حسینی نژاد از بازداشت شدگان اعتراضات آبان ۱۳۹۸ محبوس در زندان وکیل آباد مشهد در این زندان دست به اعتصاب غذا زد.
فریدون ذاکری زندانی سنی مذهب محبوس در زندان رجایی شهر کرج در اعتراض به روند رسیدگی به پرونده اش دست به اعتصاب غذا زد.
اسکندر لطفی عضو هیات مدیره انجمن صنفی معلمان مریوان که در بازداشتگاه ستاد خبری اداره اطلاعات سنندج به سر می برد در اعتراض به تمدید قرار بازداشت و تحت فشار گذاشتن وی برای اخذ اعترافات اجباری از روز دوشنبه ۹ خرداد ۱۴۰۱ دست به اعتصاب غذا زد.
محرومیت از درمان
زندانی سیاسی فریبا اسدی محبوس در زندان قرچک ورامنی روز ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۱ به دلیل مخالفت وی با انتقال با دستبند از اعزام به بیمارستان محروم ماند.
زندانی سیاسی محبوس در زندان رجایی شهر کرج محمدعلی منصوری علیرغم نیاز به اقدامات پزشکی در پانزدهمین سال حبس خود از رسیدگی های پزشکی محروم می باشد.
زندانی سیاسی کسری بنی عامریان محبوس در زندان اوین که در وضعیت جسمی نامناسبی به سر می برد از دسترسی به امکانات پزشکی و درمانی مناسب محروم و معالجات وی متوقف شده است.
مرگ در زندان
روز پنجشنبه ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۱ یک زندانی به نام محمد پرواز معروف به محمد جوگی در زندان زاهدان به دلایل نامعلومی جان خود را از دست داد.
شکنجه
روز یکشنبه ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۱ حکم شلاق ۴ متهم اقتصادی در زندان لنگرود به اجرا درآمد.
سرکوب اقلیت های مذهبی:
بهائیان
روز ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۱ دادگاه ۲۶ شهروند بهائی در شیراز برگزار شد. این شهروندان در مهر ۱۳۹۵ بازداشت شده بودند و در طول شش سال گذشته قاضی پرونده چند بار بر روی پرونده این شهروندان اعلام نقض کرده بود، اما بازپرس پرونده بار دیگر علیه این شهروندان اعلام جرم کرده و پرونده آنان را به شعبه یک دادگاه انقلاب شیراز ارجاع داد. اتهامات مطروحه علیه این شهروندان بهائی تبلیغ علیه نظام، عضویت در گروه های مخالف نظام، تشکیل گروه مخالف نظام و ارتباط با دول متخاصم عنوان شده است.
در ادامه فشار بر جامعه بهائی ایران روز سه شنبه ۳ خرداد ۱۴۰۱ امین ذوالفقاری ساکن یزد جهت تحمل دوران حبس خود راهی زندان یزد شد. وی توسط شعبه ۲ دادگاه انقلاب یزد به ۳ سال و ۴ ماه حبس تعزیری محکوم شده بود که در مرحله تجدیدنظر این حکم به ۸ ماه کاهش پیدا کرده بود.
مسیحیان
یکشنبه شب ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۱ نوکیشان مسیحی ساکن رشت به نام های بهنام اخلاقی، بابک حسین زاده، ایوب پوررضازاده و احمد سرپرست توسط ماموران اطلاعات سپاه در منزل خود بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شدند.
ماموران اطلاعات قصد بازداشت مرتضی حاجب مشهودکاری را نیز داشتند که به دلیل نبودن وی در خانه موفق به این کار نشدند. که در روزهای بعد این شهروند مسیحی نیز بازداشت و به زندان لاکان رشت منتقل شد.
سرکوب زنان:
به دنبال اعتراضات سراسری مردم و اقشار مختلف جامعه در ماه می که زنان نقش موثر و فعالی در این اعتراضات داشتند، سرکوب علیه زنان بخصوص در ارتباط با حجاب اجباری اوج دیگری گرفت.
خبرگزاری حکومتی ایلنا روز ۱ خرداد ۱۴۰۱ به نقل از هاشمی گلپایگانی دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر اعلام کرد که «طرح جامعی برای کنترل بدحجابی» در ۱۱ عرصه تدوین شده است.
هاشمی گلپایگانی ابلاغ “شاخص های حجاب” به ۱۲۰ دستگاه دولتی را نیز نخستین مرحله از این طرح اعلام کرد و گفت که با راه اندازی قرارگاه های “۲۱ تیر” و “جهاد تبیین” مقدمان لازم برای اجرای این طرح فراهم خواهد شد.
ماموریت قرارگاه ۲۱ تیر اصلاح وضعیت پوشش کارمندان دستگاه های دولتی و حاکمیتی اعلام شده است.
قتل های خودسرانه:
در ماه می ۲۰۲۲ مانیتورینگ حقوق بشر ایران دستکم ۱ مورد از قتل های خودسرانه را به ثبت رسانده است.
نظر خاکیزهی شهروند بلوچ روز ۴ خرداد ۱۴۰۱ در مرز کوهک با شلیک مستقیم نیروی های حکومتی جان خود را از دست داد.
همچنین در این ماه در پی شلیک و یا ضرب و شتم نیروهای حکومتی دستکم ۱۵ تن از شهروندانی که به کولبری مشغول و یا کاسبکار بودند زخمی و مجروح شدند.
مانیتورینگ حقوق بشر ایران از دبیرکل، شورای حقوق بشر و کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل، شورای امنیت، اتحادیه اروپا و تمامی ارگان های حقوق بشری می خواهد که رژیم حاکم بر ایران را به دلیل جنایت علیه بشریت و نقض فاحش حقوق بشر مورد بازخواست و حسابرسی قرار داده و پاسخگو بداند و در کنار مردم ایران بایستد.
پرونده ۴ دهه نقض حقوق بشر ایران باید به شورای امنیت ارجاع شود و سران حکومت ایران باید در برابر عدالت قرار گیرند.