گزارش ماهانه مانیتورینگ حقوق بشر ایران ، مارس ۲۰۲۲
مقدمه
سومین ماه سال ۲۰۲۲ نیز در ایران با استمرار نقض حقوق بشر و سرکوب شهروندان همراه بود.
در ماه مارس، ایرانیان سال نو را جشن می گیرند؛ اما رژیم حاکم، سرکوب را در این ایام افزایش داد و به مراسم سال نوی مردم، با یگان ویژه یورش برد.
زمینه سازی سرکوب، از ۱۷اسفند۱۴۰۰، برابر با ۸مارس شروع شد.
سپاه پاسداران با برگزاری نشستی برای ۳۰۰ نفر از اعضای شوراهای شهر، روستاها و توابع سنندج به آنها اعلام کرد که تمامی مراسم مرتبط با نوروز بایستی تحت نظارت و اطلاع سپاه پاسداران باشد؛ در غیر اینصورت مجوز برگزاری هیچ مراسمی داده نخواهد شد.
علاوه بر این، دستکم ۵۰ شهروند و فعال از مریوان و ده ها تن دیگر از شهرهای بانه، سرپل‌ذهاب، جوانرود و سقز توسط اطلاعات سپاه پاسداران احضار و مورد تهدید قرار گرفتند. از آنها تعهد گرفته شد که در مراسم نوروز شرکت نکنند.
در روز جشن تحویل سال و ساعتی پس از آغاز سال جدید، یگان ویژه به تجمع و جشن مردم در اشنویه یورش برد. منابع محلی گزارش کردند که یگان ویژه از گاز اشک آور و گلوله های ساچمه ای برای متفرق کردن مردم استفاده کرد.
نیروهای ضدشورش همچنین در روز اول فروردین مصادف با ۲۱ مارس، به پارک کودک در سنندج حمله کردند و اقدام به دستگیری شهروندان نمودند.
دستگیرشدگان، طیف سنی متفاوتی را شامل می شدند. در میان آنها از زن ۷۵ساله تا کودک ۱۴ساله به چشم می خورد.
در ماه مارس، اعدام و مجازات های بیرحمانه و تحقیر آمیز نیز در ایران ادامه داشت.
این ماه همچنین با افزایش سرکوب علیه زنان در ایران همراه بود.
در این باره، قاسم رضایی، جانشین فرمانده ناجا، در جریان سفرش به کردستان در مورد جدیدترین برنامه حکومت برای کنترل بدحجابی اعلام کرد که «با بدحجابان در صحنه برخورد می‌شود».
آنچه که به وضوح نشان از اعطای مجوز به نیروهای سرکوب، جهت برخورد و مقابله با زنان در ملاء عام دارد.
مانیتورینگ حقوق بشر ایران، ضمن انتشار گزارش حاضر، توجه مراجع و ارگان های ذیربط بین المللی و حقوق بشری را به وضعیت وخامت بار نقض حقوق بشر در ایران جلب می کند.
این وضعیت که به خصوص با انتخاب رئيسی بعنوان اصلی ترین مهره سرکوب در ایران بعنوان رئیس جمهور، روندی رو به صعود یافته، باید متوقف و مورد حسابرسی بین المللی قرار گیرد.
نقض حق حیات
اجرای بیش از ۳۹ مورد حکم اعدام در زندان‌های ایران، نشان‌دهنده نقض حق حیات توسط سیستم قضاییه رژیم ایران است.۱۹ تن از آنها پیشتر از بابت اتهامات مرتبط با مواد مخدر و ۲۰ تن دیگر از بابت اتهام قتل به اعدام محکوم شده بودند.
بنا بر گزارش نهادهای بین‌المللی، ایران به تناسب سرانه جمعیت و میزان اعدام، بالاترین نرخ اعدام در دنیا را دارد.
فعال مدنی زندانی سعید اقبالی، در یادداشتی از زندان رجایی‌شهر کرج از مشاهداتش درباره اعدام‌های هفتگی در این زندان نوشته و به بیرون زندان منتقل کرده است.
براساس این یادداشت که روز پنجشنبه ۴ فروردین منتشر شد، بامداد چهارشنبه‌ها، روز اجرای حکم در جایی نزدیک به (بند ۴) است. گاهی دو یا سه نفر و گاهی تا بیش از ده زندانی برای اجرای حکم به این مکان منتقل می‌شوند.
بر اساس یادداشت آقای اقبالی، “مسئولین زندان، دادستانی و اجرای احکام نیز برای اطمینان از اجرای حکم اعدام و مرگ زندانی در این مراسم شرکت می‌کنند.”
او نوشته: “صدای ماشین‌هایی که سه‌شنبه شب‌ها فعالانه برای اجرای مراسم اعدام در رفت و آمدند از پشت پنجره‌های فنس کشیده اتاق من شنیده می‌شود.”
علاوه بر این، حاتم ازدمیر شهروند تبعه کشور ترکیه در خوی از بابت اتهام “بغی” و فیروز موسی لو در ارومیه از بابت اتهام “محاربه از طریق عضویت در یکی از احزاب مخالف نظام” به اعدام محکوم شدند.
در یک نمونه تکاندهنده، یک زندانی در ارومیه در حالی به دار آویخته شد که پیش از آن، دو بار اعدام مصنوعی را تجربه کرده بود.
همچنین، سه زندانی در حالی در رجایی شهر کرج اعدام شدند که پیش از آن، ۲۰سال را در حبس گذرانده بودند.
یکی از آنان به هنگام دستگیری و ورود به زندان، ۲۰ساله بود و در ناآرامی های داخل زندان، بینایی یک چشمش را از دست داده بود.
مانیتورینگ حقوق بشر ایران در گزارشی جداگانه به موضوع اجرای احکام اعدام توسط رژیم ایران در ماه مارس پرداخته است.
قتل‌های خودسرانه
مانیتورینگ حقوق بشر ایران دستکم ۱۱ مورد قتل و هشت مورد جراحات شهروندان توسط نیروهای امنیتی رژیم را در ماه گذشته مستند کرده است. استفاده از نیروی مرگبار علیه شهروندان عادی شامل کولبران و سوخت‌بران غیر مسلح که در نواحی مرزی ایران مشغول به کار هستند غیر قابل توجیه و ناقض قوانین بین المللی است.
این قتل ها حق حیات مندرج در ماده ۶ میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی که ایران یکی از امضاء کنندگان آن است را نقض می کنند.
نیروهای امنیتی ایران این قتل‌ها را بدون هیچ گونه پیامد قانونی و مصون از مجازات انجام می دهند.
مجازات‌های بیرحمانه و تحقیرآمیز
در ماهی که گذشت، منابع حکومتی از اجرای یک حکم شلاق در مشهد خبر دادند.
بازداشتی، متهم به شرارت در مقابل ماموران بسیج و توهین به آنها شده بود. به گزارش منابع حکومتی، روند قضایی او کمتر از ۲۴ساعت طی شد و حکم ۸۰ضربه شلاق، در محوطه زندان مشهد در موردش اجرا گردید.
همچنین، در اقدامی تحقیر آمیز، هشت متهم در اصفهان، به دلیل فعالیت هایی مرتبط با جشن چهارشنبه آخر سال، در خیابان های شهر، به طور علنی گردانده شدند. منابع حکومتی اتهام آنها را تهاجم به ماموران پلیس عنوان کردند.
نقض حق آزادی تجمعات
روز جمعه ۲۰ اسفندماه در جریان مراسم یادبود صمد شعبانی، شاعر و نویسنده در کرج که با حضور تعدادی از شهروندان و فعالان مدنی و کارگری برگزار شده بود، دستکم ۲۰ تن توسط نیروهای پلیس امنیت کرج، بازداشت شدند.
برپایه اعلام «کانون صنفی معلمان ایران»، مأموران امنیتی و لباس شخصی، روز شنبه، ۲۱ اسفندماه، با حمله به تجمع اعتراضی معلمان در شهرستان رودسر در استان گیلان، ضمن ضرب و شتم شدید تجمع کنندگان، دستکم چهار نفر از آنان را بازداشت کرده‌اند.
به‌گزارش این منبع، نیروهای امنیتی محمود بهشتی لنگرودی، نایب رئیس کانون صنفی معلمان، محمود صدیقی‌پور، حسن نظریان و مسعود فرهیخته را به همراه چند نفر دیگر بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل کرده‌اند.
کانون صنفی معلمان ایران در گزارش خود از این تجمع، همچنین اعلام کرده، مأموران امنیتی، خودروهای حامل معلمان از سایر شهرها را متوقف و سرنشینان این خودروها را مورد ضرب و شتم قرار داده‌اند.
نقض حق آزادی اندیشه و بیان
در ماه گذشته حق آزادی بیان و اندیشه توسط رژیم ایران سرکوب شده است. افراد مختلفی از روشنفکران، مخالفان، روزنامه‌نگاران و حتی ورزشکاران به خاطر ابراز عقاید و مخالفت خود با سیاست‌های این رژیم دستگیر و یا تحت پیگرد قرار گرفته اند.
حکم سه سال و هفت ماه حبس تعزیری امیرعباس آذرم‌وند، روزنامه‌نگار اقتصادی و فعال کارگری پس از بازداشت در تجمع هشت مارس تهران در پارک دانشجو، بدون اطلاع قبلی به اجرا درآمد.
آذرم‌وند بابت اتهام اجتماع و تبانی به سه سال و هفت ماه حبس تعزیری و بابت اتهام فعالیت تبلیغی علیه نظام به هشت ماه حبس تعزیری محکوم شده است. او از عضویت در گروه‌های سیاسی و اجتماعی و خروج از ایران به مدت دو سال نیز محروم شد. او نهایتاً هشت مارس در جریان تجمع به مناسبت روز جهانی زن بار دیگر و پس از ضرب و شتم بازداشت شد.
مهدی فتحی از فعالان صنفی معلمان استان فارس، طی ابلاغیه‌ای که اخیرا دریافت کرده است توسط «دادگاه» انقلاب این شهر به ۱۲ سال حبس، دو سال تبعید به گرمسار، دو سال ممنوع‌الخروجی و دو سال ابطال گذرنامه محکوم شد.
هستی امیری، فعال دانشجویی دانشگاه علامه طباطبایی به یک سال حبس تعزیری و به مدت دو سال مجازات‌های تکمیلی از جمله ضبط تلفن همراه، منع از عضویت در گروه‌ها و دستجات سیاسی و اجتماعی در فضای مجازی و خارج از آن و همچنین منع اقامت در گردهمایی‌هایی دانشجویی (به‌غیر از کلاس‌های موظفی درسی) محکوم شده است. امیری بابت پرونده‌ای محکوم شده که سال گذشته پس از انتشار تصویری از این فعال دانشجویی در دانشگاه علامه به مناسبت هشتم مارس گشوده شد.
مهسا کمالی، بازیکن تیم مس رفسنجان، به دلیل حمایت از مردم اوکراین و درخواست توقف جنگ، به کمیته انضباطی احضار شد. خانم کمالی در جریان یک مسابقه در روز سه‌شنبه ۱۳ اسفند، پیراهنی را که روی آن شعار «جنگ را متوقف کنید» نوشته شده بود، به نمایش گذاشت.
حسین رونقی، کنشگر مدافع آزادی بیان و ضد سانسور در ایران، می‌گوید مقامات قضایی و امنیتی در بازداشت اخیر به او اتهام‌های جدیدی زده‌اند که با انتشار مطالب او در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های جهانی مرتبط است. رونقی روز دوشنبه یکم فروردین ۱۴۰۱ در رشته توییتی با انتشار تصویری از پرینت قضایی زندان، از اتهام‌های وارده به خود پرده برداشت. او در این رشته توییت نوشته است که به «اجتماع و تبانی جهت ارتکاب جرم علیه امنیت کشور (از طریق اتاق‌های دادخواهی کلاب‌هاوس) و فعالیت تبلیغی علیه نظام (از طریق انتشار مطالب در نشریه وال‌استریت ژونال، توییتر، اینستاگرام و مصاحبه با نشریه بیلد)» متهم شده است.
حسین رویین‌تن، روزنامه‌نگار بوشهری، به ۲۰ سال حبس تعزیری و پرداخت ۱۵ میلیون تومان جزای نقدی محکوم شد. بر اساس رای دادگاه رویین‌تن بابت اتهام «اقدام علیه امنیت ملی کشور» به تحمل ۱۰ سال حبس، به اتهام «تبلیغ علیه نظام» به یک سال حبس و بابت اتهام «توهین به مقدسات و ائمه اطهار» به پنج سال حبس و به اتهام «توهین به بنیانگذار و توهین به رهبری» به دو سال حبس و بابت «نشر اکاذیب و تشویش اذهان عمومی» به دو سال حبس، همچنین پرداخت ۱۵ میلیون تومان جزای نقدی محکوم شده است.
این رای از سوی دادگاه انقلاب دشستان (برازجان) در روز ۲۴ اسفند ۱۴۰۰ صادر شده و در صورت تایید در مرحله تجدیدنظر، حکم ۱۰ سال زندان برای این روزنامه‌نگار قابل اجرا است.
زندانیان
در ماهی که گذشت، شماری از زندانیان سیاسی از جملهزرتشت احمدی راغب، محمد هوشنگی، علی موسی نژاد فرکوش، فریبا اسدی، ابراهیم خلیل صدیقی همدانی در اعتراض به نقض حقوق اولیه‌شان دست به اعتصاب غذا زدند.
زندانیان سیاسی با محرومیت‌هایی مانند حق دسترسی به امکانات درمانی کافی، حق تماس، ملاقات و مرخصی مواجه بودند.
زندانی سیاسی هوشمند علیپور از حق مرخصی و ملاقات حضوری با خانواده اش محروم شد. قاضی ناظر بر زندان سنندج، دلیل این محرومیت را رسانه‌ای شدن اعتصاب غذای آقای علیپور عنوان کرده است.
خسرو صادقی بروجنی، نویسنده و روزنامه‌نگار محبوس در زندان اوین از برقراری تماس تلفنی محروم شد.
گزارشات حاکی از این است که این امر به بهانه مشارکت در برنامه بزرگداشت نوروز و ایراد سخنرانی صورت گرفته است.
نایب حاجی‌زاده، زندانی سیاسی کُرد به دلیل محرومیت از دسترسی به خدمات درمانی مناسب در وضعیت سلامتی وخیمی در زندان مرکزی ارومیه به‌سر می‌برد. وی صبح پنجشنبه ۱۹ اسفند به دلیل تشنج بیهوش شد اما مسئولین زندان از رسیدگی پزشکی به وضعیت وی خودداری کردند.
زندانی عقیدتی سیاسی قاسم آبسته محبوس در زندان گوهردشت بدلیل ممانعت از رسیدگی های پزشکی دچار عود مجدد سرطان تیروئید شده و در شرایط بسیار سخت و پر فشاری بسر می برد.
به گفته یک منبع مطلع: «در ۴ سال گذشته آزمایشات پزشکی و سونوگرافی ناحیه گلو و تیروئید قاسم آبسته انجام نشده است. این درحالیست که او بدلیل سرطان باید این تست ها را بصورت نوبه ای انجام میداد و دکتر نیز برای انجام این آزمایشات تاکید کرده بود اما عوامل زندان مانع از هرگونه رسیدگی درمانی و پزشکی به او شدند».