وضعیت حقوق بشر ایران – در پی گسترش طرح های سرکوبگرانه به منظور کنترل نارضایتی روزافزون در جامعه و در سالگرد قیام آبان ۹۸، در ماه اکتبر شاهد برخوردهای خشونت آمیز نیروهای انتظامی و شکنجه شهروندان در ملاء عام بودیم.
در روز ۲۷ مهر ۹۹ نیروهای انتظامی در شهرک حجت مشهد یک جوان به نام مهرداد سپهری را با شوکر الکتریکی و گاز فلفل در حالی که او را به یک میله آهنی در خیابان بسته اند، شکنجه کرده و او را به قتل رساندند.
این قتل وحشیانه روز ۳ آبان ۹۹ با انتشار ویدیویی در فضای مجازی برملا شد و موجی از خشم و انزجار را در میان مردم برانگیخت. این جوان که بر اثر شکنجه و گاز فلفل بیهوش شده بود، در خودرو نیروی انتظامی جان‌باخته و روی پیکر بی‌جانش آثار ضرب و جرح و شکنجه مشهود است.
همچنین در روز ۴ آبان ۹۹ ویدیویی در رسانه‌های اجتماعی منتشر شد که نشان میداد چند مامور انتظامی در یکی از خیابان‌های اسفراین، در حالی که یک شهروند روی زمین است، او را کتک می‌زنند. فردی در این ویدیو دو بار تکرار می‌کند که پلیس این شهروند را هدف گلوله خود قرار داده است. گزارشات متعدد حاکی از این است این شهروند ۳۷ ساله به نام محسن مین باشی در اسفراین به دلیل تیراندازی و ضرب و جرح از سوی ماموران پلیس جان باخته است.
همچنین در ماه اکتبر انتشار یک کلیپ ویدئویی از چهره خونین یک دختر مجروح در آبادان که مأمور وحشی حراست شرکت نفت با او به نحو ضدانسانی برخورد می کند، موجی از انزجار و خشم عمومی را در خوزستان و سراسر ایران برانگیخت. کاربران شبکه های اجتماعی این رفتار فجیع را به عنوان نمود دیگری از فساد و تبهکاری و ظلم و ستم رایج در حکومت آخوندی به شدت محکوم کرده اند. شبکه های اجتماعی مسبب این واقعه دلخراش را جهان نژادیان از مدیران بلندپایه پالایشگاه آبادان و از عوامل سپاه پاسداران معرفی کرده اند.
همزمان رئیس قوه قضاییه رژیم از افزایش اقدامات سرکوبگرانه و شکنجه و تحقیر و ضرب و شتم مردم در خیابانها دفاع کرده و روز ۲۷مهر ۹۹ طی سخنانی در صبحگاه مشترک نیروی انتظامی گفت: نیروی انتظامی و پلیس… نمی‌گذارند افراد قانون‌شکن، هنجارشکن و شرور، امنیت مردم را به‌مخاطره بیفکنند… ضعف نشان دادن ممنوع است!… کسانی که فضای مجازی را ناامن می‌کنند، هنجارشکنی می‌کنند، امنیت اجتماعی و امنیت روانی جامعه را مختل می‌کنند باید اینها را شناسایی کرد، برخورد کرد قانوناً با اینها».
سپس خامنه‌ای در پیامی به‌نیروی انتظامی ضمن تقدیر بسیار از «زحمات و تلاش‌های بی‌وقفه خدمتگزاران» نیروی انتظامی، تصریح کرد که مردم «از ابتکارات ناجا در برخورد با منکرات استقبال می‌کنند». به‌این ترتیب خامنه ای علناً به‌نیروی انتظامی در ارتکاب جنایت چک سفید داد.
در این ماه همچنین قرارگاه های سرکوب خیابانی تحت عنوان «قرارگاه مبارزه با اراذل و اوباش» در دستکم ۱۰ نقطه جغرافیایی کشور تاسیس شد. (در تهران، مازندران، گیلان، بوکان، مرند، ارومیه، اصفهان، لرستان، فارس و آذربایجان شرقی)
بنا به آمار رسمی اعلام شده از سوی منابع حکومتی، دستکم دوهزار و ۱۴۰ تن در جریان سرکوب های خیابانی یک ماه گذشته از سوی ماموران امنیتی دستگیر و بازداشت شده اند.
واقعیت این است که رژیم ایران در شرایط انفجاری کنونی و به‌خصوص در سالگرد قیام آبان، هم‌چون هوا به سرکوب در خشن‌ترین و عریان‌ترین اشکال آن، از اعدام تا خیابان‌گردانی جوانان تحت عنوان اراذل و اوباش، تا دادن دست مطلقاً باز به نیروهای سرکوبگر خود نیاز دارد.
نقض حق حیات:
اعدام
با وجود مطالبه لغو مجازات اعدام از سوی میلیونها نفر از ایرانیان و همچنین فراخوانهای متعدد سازمان ها و نهاد مدافع حقوق بشر در روز جهانی مبارزه برای لغو مجازات اعدام (دهم اکتبر)، صدور و اجرای این مجازات همچنان و بی‌وقفه ادامه دارد. در ماه گذشته دستکم ۱۹ تن در زندانهای مختلف ایران اعدام شدند.
در میان اعدام شدگان شهروز کاظمی، جوان ۲۸ ساله‌ای که به اتهام «سرقت مسلحانه» به اعدام محکوم شده بود به چشم میخورد. حکم اعدام شهروز کاظمی نورالدین وند در سحرگاه چهارشنبه ۹مهر ۹۹ در زندان دستگرد اصفهان در حالی اجرا شد که هیچ قتلی در جریان سرقت صورت نگرفته بود. پیشتر، مادر این زندانی در فایل صوتی تاکید کرده بود که شهروز بخاطر فقر مجبور به سرقت شده بود.
همچنین طبق گزارش‌ها، یک زندانی زن که هویتش «راضیه»، ۳۳ ساله اعلام شده، بابت اتهام «قتل عمد» به قصاص نفس محکوم شده و حکم اعدام او صبح روز ۲۰ مهر ۹۹ در زندان مرکزی مشهد به اجرا درآمده است.
راضیه بر اثر فشارهای مالی و پس از جدایی از همسر دومش اقدام به قتل دو فرزند خردسال خود کرده بود. وی پیش از اقدام به قتل پیامکی برای بستگانش ارسال کرده بود که نشان میداد خودش نیز قصد خودکشی داشته است.
چنین احکامی در ایران در حالی صادر و اجرا میشوند که وضعیت وخیم اقتصادی و بحرانهای روزافزون اجتماعی، زندگی میلیونها ایرانی را تحت الشعاع قرار داده است.
موازین شناخته شده دادرسی عادلانه در بسیاری از پرونده‌های منتهی به مجازات مرگ در ایران رعایت نمی‌شود. وکیل مدافع نمی‌تواند در مراحل اولیه بازجویی حضور داشته باشد و در زمانی به پرونده دسترسی پیدا می‌کند که بازجویی‌های تحت فشار و شکنجه تمام شده‌اند. در بسیاری از موارد، متهمان از دسترسی به وکیل انتخابی محروم‌اند.
بسیاری از قربانیان اعدام در ایران کسانی هستند که شواهدی دال بر بی‌گناهی آنان وجود دارد.
قتل های خودسرانه سوختبران و کولبران
شلیک مستقیم و خشونت غیرقانونی نیروهای امنیتی در ماه گذشته منجر به کشته شدن دستکم ده شهروند شامل یک کودک ۱۷ ساله به نام اشکان عزیزی و زخمی شدن ۱۱ تن در شهرهای مختلف شده است.
قربانیان قتل های خودسرانه حکومتی همچنین شامل سوختبران و کولبران محرومی هستند که به دلیل بیکاری و فقر در استان‌های غربی و جنوبی کشور به این مشاغل خطرناکی روی آورده اند.
در ماه گذشته ویدئوهایی از قتل دو شهروند به نام های مهرداد سپهری و محسن مین‌باشی در شهرهای مشهد و اسفراین، پس از ضرب و شتم توسط پلیس، موجی از خشم و انزجار را در جامعه بر انگیخت.
واکنش مقامات رژیم به این وقایع نمایانگر وجه دیگری از خشونت افسارگسیخته علیه شهروندان بود.
ابراهیم رییسی در واکنش به قتل مهرداد سپهری از سوی پلیس در مشهد، گفت که «یک حادثه نباید بهانه‌ای برای تضعیف پلیس شود.» او افزود: « مراقب تحرکات دشمن باشیم که می خواهد با سوءاستفاده از یک حادثه که در گوشه ای رخ داده، جایگاه و هویت یک نهاد را به طور کامل مخدوش کند.»
انواع شکنجه (شلاق و قطع عضو):
در این ماه حکم قطع انگشتان دست یک زندانی به نام آرش علی اکبری به اتهام سرقت از سوی شعبه ۲ دادگاه کیفری یک دادگاه ارومیه صادر شد. پرونده وی پس از اعتراض این زندانی به دیوان عالی کشور ارسال شده است.
در نمونه ای دیگر حکم قطع انگشتان دست دو برادر زندانی محبوس در زندان ارومیه به نامهای شهاب و مهرداد تیموری در دیوان عالی کشور تایید شد. پیشتر حکم قطع انگشتان دست ۴ زندانی دیگر به نامهای هادی رستمی، مهدی شریفیان، مهدی شاهیوند و کسری کرمی محبوس در زندان ارومیه به تایید دیوان عالی کشور رسیده بود.
روز چهارشنبه ۲۳ مهر ۹۹ حکم ۸۰ ضربه شلاق نوکیش مسیحی به نام یوهان امیدی به اتهام شرب خمر به اجرا درآمد. این حکم پس از شرکت این هموطن مسیحی در مراسم عبادتی مسیحیان صورت گرفت.
روز چهارشنبه ۳۰ مهر ۹۹ حکم شلاق ۴ زندانی در زندان مرکزی کرج به اجرا درآمد. این اقدام در محوطه زندان و در حضور سایر زندانیان انجام گرفت.
شلاق از مصادیق بارز شکنجه می باشد و طبق ماده ۵ اعلامیه جهانی حقوق بشر منع شده است.
«هیچ کس نباید شکنجه شود یا تحت مجازات یا رفتاری ضد انسانی یا تحقیرآمیز قرار گیرد.»
وضعیت زندانیان سیاسی و عقیدتی:
فشار بر زندانیان سیاسی در زندان های مختلف در جریان است. در زیر به اسامی چند تن از زندانیان سیاسی و عقیدتی و شرایط آنان در زندانهای مختلف ایران اشاره میکنیم. اگرچه که این تنها گوشه کوچکی از واقعیت و وضعیت زندانیان در ایران است.
سهیل عربی
زندانی سیاسی سهیل عربی از روز جمعه ۲۸ شهریور ۹۹ از زندان تهران بزرگ به زندان رجایی شهر منتقل شد. این انتقال پس از فایل افشاگرانه ای بود که وی از وضعیت زندان تهران بزرگ منتشر کرده بود. وی در زندان رجایی شهر در سلولهای انفرادی نگهداری می شد و محروم از تماس و ملاقات با خانواده بود. که ادامه این روند نگرانی هایی را در مورد این زندانی سیاسی در بر داشت.
بهنام محجوبی
بهنام محجوبی از دراویش گنابادی و زندانی عقیدتی محبوس در زندان اوین، در وضعیت بد جسمی و روحی قرار دارد و از رسیدگی های پزشکی محروم است.
پزشکی قانونی طی نامه ای اعلام کرده است که بهنام محجوبی به دلیل وخیم بودن وضعیت سلامتی اش باید از زندان آزاد گردد.
دکتر زندان با دیدن نامه پزشکی قانونی به وی گفته است: «تا دوشنبه صبر کنم اگر زنده ماندی به بیمارستان اعزامت می کنیم و اگر مردی چه بهتر!»
زهرا صفایی
زهرا صفایی دیگر زندانی سیاسی، به همراه دخترش پرستو معینی در زندان قرچک محبوس می باشد. این دو زندانی در اسفند ۹۸ بازداشت شدند. طی روزهای اخیر زهرا صفایی دچار حمله قلبی شده وی و بدون درمان ضروری به بند بازگردانده شده است. این زندانی ماه ها در سلول انفرادی ۲۰۹ اوین، تحت بازجویی و شکنجه قرار داشته است.
معصومه صنوبری
زندانی سیاسی معصومه صنوبری در بند زنان زندان تبریز به بیماری کرونا مبتلا شده است. این زندانی به دلیل شکنجه در دوران بازداشت، از تاری چشم، شکستگی در پای راست و مشکلات دیگر نیز رنج می برد. تاکنون مقامات زندان حاضر به دادن مرخصی به این زندانی نشده اند. این زندانی به اتهام «تبلیغ علیه نظام» به یکسال حبس تعزیری، به اتهام «عضویت در مجاهدین خلق» به ۵ سال حبس تعزیری و به اتهام «توهین به خامنه‌ای» به ۲ سال حبس تعزیری محکوم شده است.
مریم بانو نصیری
زندانی سیاسی مریم بانو نصیری به زندان قرچک ورامین منتقل شده است. این زندانی به «همکاری با یکی از سازمان‌های مخالف نظام (مجاهدین خلق)» متهم شده است. نصیری در ۲۷ مرداد ۱۳۹۹در منزل خود در شهر قدس (قلعه حسن خان) بازداشت شد.
فاطمه مثنی
زندانی سیاسی فاطمه مثنی در وضعیت وخیم جسمانی در حبس است. گفته می شود که به دلیل عفونت روده، حال وی از ۲۶مهر۹۹ به خامت گراییده اما از امکان رسیدگی پزشکی محروم بوده است. فاطمه مثنی به همراه همسرش حسن صادقی به خاطر برگزاری یک مجلس ختم برای پدر آقای صادقی، به اتهام ارتباط با سازمان مجاهدین هر یک به ۱۵ سال زندان محکوم شده اند.
ابراهیم خلیل صدیقی همدانی
زندانی سیاسی ابراهیم صدیق همدانی محبوس در زندان ارومیه از رسیدگی های پزشکی محروم است. در روزهای اخیر از مراجعه وی به بهداری زندان جهت تزریق انسولین ممانعت به عمل آمده است.
برادران افکاری
حبیب و وحید افکاری برادران نوید افکاری و زندانیان سیاسی زندان عادل آباد شیراز، پس از گذشت بیش از ۴۰ روز از اعدام نوید افکاری همچنان در خارج از بند عمومی نگهداری می شوند و در این مدت خانواده و وکلای آنان هیچگونه ملاقاتی با آنها نداشته اند. نگرانی های بسیاری در مورد وضعیت آنها وجود دارد.
نجات انور حمیدی
زندانی سیاسی نجات انورحمیدی نیز در زندان سپیدار اهواز با یک پرونده سازی جدید و ۱۵سال حبس افزوده، به اتهام عضویت در سازمان مجاهدین و تبلیغ علیه نظام مواجه است. این زندانی ۶۲ساله در اردیبهشت ۹۹ مبتلا به کرونا شده است.
سرکوب اقلیتهای مذهبی:
پنج تن از شهروندان بهایی ساکن مشهد توسط دادگاه انقلاب این شهر مجموعا به ۵ سال حبس تعزیری محکوم شدند.
بر اساس این حکم که توسط شعبه ۳ دادگاه انقلاب مشهد صادر و روز دوشنبه ۲۸ مهر ۹۹ امسال به این شهروندان ابلاغ شده است، نغمه ذبیحیان، ساناز اسحاقی، فرانه دانشگری، نیکا پاکزادان و نکیسا حاجی پور به اتهام تبلیغ علیه نظام از طریق تبلیغ بهائیت هرکدام به ۱ سال حبس تعزیری محکوم شده‌اند.
این شهروندان نسبت به حکم صادره اعتراض دارند و پرونده آنها قرار است برای تجدیدنظرخواهی به دادگاه تجدیدنظر فرستاده شود. جلسه دادگاه رسیدگی به اتهامات این شهروندان بهایی در تاریخ ۶ مهر ۱۳۹۸ در دادگاه انقلاب مشهد برگزار شده بود.