مقدمه
سالانه صدها مجازات اعدام در ایران اجرا می‌شود. ۱۰ اکتبر روز جهانی مبارزه با مجازات اعدام یادآور هزاران زندانی در سراسر ایران است که اکنون در انتظار اجرای حکم اعدام خود هستند.
مقامات ایران هرگز به درخواست‌های مکرر مجامع بین المللی و حقوق بشری برای توقف مجازات اعدام واکنش مثبت نشان نداده‌اند بلکه بسیاری از مقامات ایران معتقدند که مجازات اعدام از راه‌های موثر کنترل جرم در سطح جامعه بوده که منطبق بر دستورات دینی و الهی است.
شمار اعدامهای ثبت شده توسط مانیتورینگ حقوق بشر ایران از اکتبر ۲۰۱۸ تا اکتبر ۲۰۱۹ به بیش از ۲۷۳ تن بالغ گردیده است؛ از میان این آمار دستکم ۱۲ مورد اعدام در ملاءعام اجرا شده است.
در میان شمار اعدام‌شدگان دستکم هشت زندانی سیاسی، هشت جوانی که در زمان بازداشت زیر ۱۸ سال بودند، و ۱۱ زن به چشم میخورد.
در مارس ۲۰۱۹، علی خامنه ای، ابراهیم رئیسی، یکی از آمران و عاملان قتل عام سال ۶۷، را به ریاست قوه قضائیه منصوب کرد.
دستکم ۱۷۳ تن از زمان روی کار آمدن رئیسی در ایران اعدام شدند. همچنین در همان ماه‌‌‌‌های نخست ریاست ابراهیم رئیسی بر قوه قضاییه ایران، اعدام زندانیان مرتبط با جرائم مواد مخدر نیز کلید خورد و دستکم ۳۳ تن با اتهام مرتبط به جرائم مواد مخدر در زندان‌های سراسری ایران اعدام شدند.
شمار واقعی اعدام شدگان در ایران را باید بسیار بالاتر از این در نظر گرفت چرا که عمده اعدامها در خفاء و دور از چشم مردم صورت می گیرند.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا رابرت پالادینو در این باره اعلام کرد، «ابراهیم رئیسی، که در اعدامهای جمعی زندانیان سیاسی دست داشت، اکنون برای ریاست قوه قضائیه انتخاب شده، شرم‌آور است. این رژیم با ایجاد محاکمه‌های ناعادلانه و زندانهایی با شرایط غیرانسانی، روند قانون را به سخره می‌گیرد. مردم ایران شایسته بهتر از این هستند.» (توئیت ۵ مارس ۲۰۱۹)
از زمانی که ابراهیم رئیسی به عنوان رئیس قوه قضاییه منتصب شد دستکم ۱۷۳ مورد اعدام در سراسر ایران صورت گرفت.
اعمال مجازات اعدام در ایران بر خلاف قوانین بین المللی
مجازات اعدام در ایران همچنان بر خلاف قوانین و استاندارد‌های بین المللی در سال ۲۰۱۹ مورد استفاده قرار گرفت. برخی از نمونه‌های عبارتنداز:
-
حداقل ۱۶ مورد اعدام در ملاءعام در ایران اجرا شد.
-
حداقل هشت نفر در زمان وقوع جرم کمتر از ۱۸ سال سن داشتند که در ایران اعدام شدند.
-
افراد دارای معلولیت فکری و ذهنی در ایران اعدام شدند.
-
عدم درجه بندی برای قتل عمد در ایران باعث می‌شود هر نوع قتلی فارغ از شدت و ضعف و انگیزه متهم، منجر به صدور حکم اعدام شود.
-
مجازات اعدام برای جرائمی چون جرائم مرتبط با مواد مخدر، جرائم اقتصادی، آدم ربایی، سرقت و تجاوز در ایران اجرا شد.
-
مجازات اعدام برای دستکم هشت تن از زندانیان با جرائم مبهمی چون «افساد فی الارض» و «محاربه» برای متهمان پرونده‌های سیاسی و امنیتی در ایران اجرا شد.
رژیم ایران رکورددار اعدام زنان
در سال ۲۰۱۹، دستکم ۱۱ زن در زندان‌های مختلف ایران اعدام شدند.
در ماه ژوئیه چهار زن به نام‌های ملیحه صالحیان، زهرا صفری‌مقدم، آراسته رنجبر و نازدار وطنخواه در زندان‌های مهاباد، نوشهر و ارومیه، در عرض یک هفته اعدام شدند.
همچنین در ماه سپتامبر دو زن به نام‌های لیلا زرافشان و یک زن دیگر که هویت وی مشخص نیست در زندان‌های سنندج و رجایی شهر کرج، به فاصله یک روز اعدام شدند.
بسیاری از زنان زندانی در ایران تنها به دلیل دفاع از خود و حیثیت شان به اعدام محکوم شده‌اند.
زنان قربانی خشونت در ایران از هیچگونه حمایتی از سوی دولت برخوردار نیستند. در قوانین ایران در قبال تجاوز به زنان، نسبت به مهاجم آسان‌گیری و نسبت به قربانی سخت‌گیری وجود دارد.
در حالی که بسیاری از مجامع بین الملل در تلاش جهت حفاظت از زنان و دختران در برابر خشونت و کمک به زنان قربانی هستند؛ اما رژیم ایران تاکنون هیچ اقدامی در راستای کمک و حفاظت از زنان قربانی خشونت انجام نداده‌اند، بلکه زنان قربانی خشونت را در معرض اعدام و احکام غیر انسانی قرار گرفته‌اند.
ایران بزرگ‌ترین مجری اعدام کودکان مجرم زیر ۱۸ سال
در سال ۲۰۱۹، دستکم هشت کودک که در زمان ارتکاب به جرم زیر ۱۸ سال بودند در زندان‌های مختلف ایران اعدام شدند. این هشت تن شامل مهدی سهرابی‌فر، امین صداقت، فرهاد اکبری، کاوه، حبیب، امیرعلی شادابی، تورج قاسمی و حمید اوسطی بودند.
به دلیل آنکه رژیم ایران از هر گونه اطلاع رسانی در رابطه با اعدام کودکان مجرم زیر ۱۸ سال ممانعت می‌کند احتمال این می‌رود که آمار اعدام کودکان بالاتر از این تعداد باشد.
براساس گزارش‌های سازمانهای حقوق بشری دستکم ۹۰ تن دیگر که در زمان وقوع جرم زیر ۱۸ سال بودند در زندان‌های ایران در انتظار اجرای حکم اعدام می‌باشند.
ایران به عنوان عضو کنوانسیون حقوق کودک و میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی متعهد شده است که با افراد زیر ۱۸ سال هرگز همچون بزرگسالان برخورد نکند و از استفاده از مجازات اعدام و حبس ابد علیه آنان تحت هر حالتی پرهیز کند.
مهدی سهرابی‌فر و امین صداقت دو نوجوان ۱۷ ساله بودند که در تاریخ ۲۵ آوریل ۲۰۱۹ در زندان عادل آباد شیراز به طور مخفیانه اعدام شدند.
براساس گفته خانواده این دو نوجوان ۱۷ ساله آثار جراحات شلاق بر پیکرهای آنان نشان از این داشت که پیش از اعدام شلاق خورده‌اند.
طبق مدارک منتشر شده توسط فعالان حقوق بشری، اعدام مهدی سهرابی‌فر درحالی صورت گرفت که وی معلولیت ذهنی داشت و در مدرسه کودکان استثنائی تحصیل کرده بود.
روند قضایی و محاکمه این دو نوجوان ۱۷ ساله، ناعادلانه و ناقض اصول و قوانین بین المللی عدالت کیفری نوجوانان بوده است.
این دو نوجوان پس از بازداشت به مدت دو ماه در بازداشتگاه آگاهی نگهداری شدند و مورد ضرب و شتم قرار گرفته بودند آنان همچنین در زمان بازداشت از دسترسی به وکیل محروم بوده‌اند.
ایران بالاترین آمار اعدامهای جهان را داراست
در سال ۲۰۱۹، دستکم هشت زندانی با اتهام‌های مبهمی نظیر محاربه با خدا، افساد فی الارض اعدام شدند.
این هشت زندانی شامل سیدجمال حاجی زواره، ملیحه صالحیان، قاسم بیت عبدالله، عبدالله کرملاچعب، حمید درخشنده، بهروز عبدی‌پور، حسین روشن و محسن کونانی می‌باشند.
همچنین حداقل ۴۰ زندانی با اتهامات مشابه در زندان‌های مختلف ایران در انتظار حکم اعدام به سر می‌برند.
در سال ۲۰۱۹، نیز یک عضو هوادار سازمان مجاهدین خلق ایران به نام عبدالله قاسم‌پور به اتهام مبهم بغی (عضویت و تبلیغ با سازمان مجاهدین خلق ایران) به اعدام محکوم شد.
قاسم بیت عبدالله و عبدالله کرملاچعب دو زندانی عرب اهوازی دو تن از کسانی بودند که در ارتباط با جرائم مبهم محاربه در اوت ۲۰۱۹ اعدام شدند. حکم اعدام آنان تنها به فاصله یک روز پس از تایید در دیوان عالی کشور اجرا شد.
قاسم بیت عبدالله و عبدالله کرملاچعب در یک محاکمه ناعادلانه به اتهام «محاربه از طریق تشکیل گروه تروریستی با هدف بر هم زدن امنیت داخلی کشور، ارتکاب قتل عمدی، تهیه سلاح جنگی، هدایت گروه تروریستی» در جریان تیراندازی در ماه محرم ۱۳۹۴ به یک هیئت عزاداری در صفی‌آباد دزفول به اعدام محکوم شده‌بودند.
تنها مدرک دادگاه علیه این دو زندانی عرب اهوازی اعترافاتی بود که به گفته آنان تحت شکنجه از ایشان اخذ شده بود و به گفته وکیل آنان هیچ ادله اثباتی دیگر مبنی بر حضور بر حضور آنان در حمله مسلحانه و عضویت در گروهی تحت عنوان جندالفاروق وجود نداشته و آنان قربانی پرونده سازی وزارت اطلاعات شدند.
عبدالله کرملاچعب و قاسم بیت‌عبدالله در بازداشتگاه اطلاعات اهواز تحت شکنجه‌های شدید جسمانی و روحی و روانی از جمله شوک الکتریکی، آویزان بودن از پا به مدت ۱۱ روز و شلاق و … قرار داشته‌اند.
قاسم بیت عبدالله و عبدالله کرملاچعب در حضور رئیس شعبه اول دادگاه انقلاب اهواز آثار ضرب و شتم و شکنجه را به وی نشان داده و مدعی شده‌اند که اعترافات در پی شکنجه از آنها گرفته شده است، اما این ادعا از سوی قاضی پذیرفته نشده است و در نهایت به اعدام محکوم شدند.
حمیدرضا درخشنده یکی از کسانی بود به اتهام قتل امام جمعه کازرون در تاریخ ۲۸ اوت ۲۰۱۹، در ملاءعام مقابل هتل بیشاپور اعدام شد.
حکم حمیدرضا درخشنده یک ماه پس از وقوع جرم صادر شده بود و این امر نگرانی از احتمال عدم برخورداری ایشان از یک محاکمه عادلانه را ایجاد کرده است.
حمیدرضا درخشنده پس از بازداشت دلیل قتل امام جمعه کازرون را با انتشار فایل صوتی وجود فقر در جامعه و فساد مسئولان اعلام کرد و گفته‌بود «که جان خود را برای سعادت “کسانی که هیچ نانی برای خوردن ندارند” و “کسانی که توان پرداخت وام های خود را ندارند” فدا کرده است.»
زندانهایی که در سال ۲۰۱۹، اجرای حکم اعدام در ایران در آن به ثبت رسیده است:
| بیشترین آمار اعدام در ایران در سال ۲۰۱۹، در زندان رجایی شهر کرج به ثبت رسیده است. |
محاکمه ناعادلانه دو فعال مخالف اعدام
آتنا دائمی و گلرخ ابراهیمی ایرایی دو فعال حقوق بشری و زندانی سیاسی در سال ۲۰۱۹ به دنبال پرونده سازی جدید در دوران حبس در مجموع به هفت سال و دو ماه زندان و چهار سال محرومیت از عضویت در گروه‌ها و احزاب محکوم شدند.
این حکم بدون تشکیل جلسه دادگاه عینا تائید و به وکلای مدافع آنها ابلاغ شده است.
دادگاه انقلاب تهران به ریاست ایمان افشاری اتهام این دو زندانی را توهین به رهبری و تبلیغ علیه نظام عنوان کرده است.
مبنای این اتهامات انتشار نامه و بیانیه‌های مشترک از داخل زندان، خواندن سرود در سالن ملاقات و سر دادن شعار در اعتراض به اجرای حکم اعدام سه زندانی سیاسی کرد زانیار مرادی، لقمان مرادی و رامین حسین‌پناهی می‌باشد.
اتهاماتی چون توهین به رهبری و تبلیغ علیه نظام در قانون مجازات اسلامی که به طور معمول برای محاکمه مدافعان حقوق بشر به کار گرفته می‌شود؛ بیان آزادانه عقیده را جرم تلقی می‌کند که برخلاف تعهدات بین المللی ایران به حقوق بشر می‌باشد.
این دو فعال حقوق بشری و زندانی سیاسی در حالی به این حکم رو به رو شدند که یکی از آنان گلرخ ابراهیمی ایرایی با پایان محکومیت قبلی و با تودیع وثیقه به دلیل همین پرونده سازی در آوریل ۲۰۱۹، آزاد شده است و آتنا دائمی نیز در حال گذراندن روزهای پایانی محکومیت زندان خود می‌باشد.