خشونت و سرکوب پاسخ حکومت به نیازهای مردمی در اعتراضات اخیر
مقدمه
در عداد اعتراضات و ناآرامی‌ها در سال‌های اخیر، از دی‌ماه ۱۳۹۶، مرداد ۱۳۹۷، آبان ۱۳۹۸ و تابستان ۱۴۰۰، اعتراضات اردیبهشت ۱۴۰۱ نیز به تقویم نقض حقوق پایه‌ای مردم ایران و سرکوب آزادی‌های آنها اضافه شد.
اعتراضات اردیبهشت ماه ۱۴۰۱، به دنبال اعلام رسمی آزادسازی برخی قیمت‌ها از جمله آرد و افزایش قیمت نان صنعتی و همزمان با اطلاعیه ستاد تنظیم بازار مبنی بر افزایش قیمت مرغ، تخم مرغ، شیر و لبنیات، و روغن آغاز شد.
اقدامی که جهشی ناگهانی در قیمت مواد اساسی و پایه ای را به‌دنبال داشت.
به نحوی که قیمت هر بسته ماکارونی که در اسفند گذشته حدود هفت‌هزار و پانصد تومان بود یکباره به ۱۲ هزار تومان و سپس به ۲۴ هزار تومان افزایش یافت.
قیمت هر کیلوگرم آرد برای مصارف صنفی و صنعتی نیز ظرف یک هفته از ۲۷۰۰ تومان به ۱۲ هزار تومان افزایش یافت و سپس به ۱۶ هزار تومان رسید.
مردم در اعتراض به گرانی و افزایش قیمت محصولات اساسی به خیابان ها آمدند، اما هدف خشونت و سرکوب ماموران حکومتی قرار گرفتند.
گزارش حاضر به گوشه هایی از این اعتراض سراسری می پردازد.
گستره اعتراض
اعتراضات اردیبهشت ۱۴۰۱ در ایران از شهرهایی در استان خوزستان، تا کهگیلویه و بویر احمد، لرستان، کرمانشاه، چهارمحال و بختیاری، تهران، گیلان، اردبیل، خراسان رضوی، اصفهان گسترش یافت.
شهرهای پردنجان، فارسان، رشت، اردبیل، خرم‌آباد، ماسور، بروجرد، دورود، شادگان، بهبهان، جونقان و دهدشت نیز صحنه اعتراض مردم و مقابله ماموران با خواست های آنان گردیدند.
در استان خوزستان شهرهای ایذه، اندیمشک، دزفول، شوش، اهواز و شادگان صحنه اعتراضات مردم بود؛ در این میان اعتراضات در ایذه و اندیمشک از گستردگی بیشتری برخوردار بود.
قطعی اینترنت اولین سلاح مقابله با اعتراضات
در پی انتشار اخبار و تصاویر از تجمع مردم در چند شهر استان خوزستان در اعتراضات، حکومت نیز در مقابل اقدام به قطع اینترنت موبایل در برخی شهرهای این استان کرد.
در همین حال در شبکه‌های اجتماعی نیز اخباری مبنی بر قطع اینترنت در برخی شهرهای خوزستان منتشر شد. این عمل مشخصا از نگرانی حکومت مبنی بر رسیدن اخبار اعتراضات سایر شهرها، به موجب تحریک دیگر مناطق ایران بود تا ناآرامی‌ها به دیگر شهرهای کشور سرایت نکند.
قطع کامل یا کندی اینترنت در خوزستان که از روز جمعه ۱۶ اردیبهشت شروع و با بالاگرفتن اعتراضات مردم در برخی از شهرهای این استان ادامه پیدا کرد.
وبسایت «فیلتربان» که به طور تخصصی وضعیت اینترنت و حقوق دیجیتال را در ایران رصد میکند، در گزارش اخیر خود با عنوان «قطعی اینترنت در خوزستان به دلیل اعتراض به کمبود نان» با اشاره به قطع اینترنت تلفن همراه در شهرهای اهواز، آبادان، حمیدیه، سوسنگرد و ایذه یادآور می‌شود که قطعی اینترنت دست کم به مدت ۴۸ ساعت و به طور کامل بود، سپس دسترسی‌ها به طور محدود و برای استفاده از سرویس‌های خدماتی داخل کشور آغاز شد.
این گزارش تاکید میکند که این قطعی اینترنت گسترده‌‌ترین قطعی اینترنت استانی در ایران است که حداقل پنج شهر را به مدت ۷۲ ساعت در معرض خاموشی کامل اینترنت قرار داده است.
در این گزارش آمده که دسترسی به اینترنت نهادهایی مثل بانک‌ها، خبرگزاری‌ها، پلیس و ادارات دولتی همچنان برقرار است در حالی که همزمان کاربران عادی ایرانی با وجود استفاده از خدمات همان شرکت‌های ارائه دهنده اینترنتی، به اینترنت دسترسی ندارند.
در حالی که مراکز جهانی ارزیابی وضعیت اینترنت قطعی گسترده اینترنت در این استان را تایید می‌کردند، احمد وحیدی وزیر کشور حکومتی در گفتگویی با خبرگزاری تسنیم، قطعی اینترنت در خوزستان را تکذیب کرده و گفته بود که در هیچ کجای ایران ناامنی نداریم.
علاوه بر قطع اینترنت در نقاطی که اعتراضات در آن شکل گرفته بود و پایین آوردن سرعت اینترنت در برخی کلان‌شهرهای دیگر، حضور سنگین نیروهای گارد ویژه و ماموران نظامی مسلح در مناطق معترض کاملا چشم‌گیر بود که توسط حکومت برای سرکوب مردم چیده شده بودند.
تجهیزات و نیروی سرکوب
یکی از اصلی ترین ویژگی های اعتراضات اردیبهشت ۱۴۰۱، استفاده نیروی سرکوب از سلاح‌های مرگبار علیه معترضان است.
در میان سلاح‌ها و تجهیزات سرکوب یگان ویژه، مسلسل دستی ام‌پی۵، کلاشنیکف، تفنگ‌های تک تیرانداز و خودروهای مجهز به تیربار دوشکا وجود دارند.
در تصاویر منتشر شده از اعتراضات ۲۵اردیبهشت ۱۴۰۱ در هفشجان در دست نیروهای یگان ویژه، کلاشنیکف و شات‌گان ساچمه‌پران ۱۲ گیج دیده شده بود.
در اعتراضات شادگان که روز شنبه ۲۴ اردیبهشت در استان خوزستان واقع شد نیز در تصاویر تفنگ پینت‌بال دیده شد. تفنگ پینت‌بال از جمله تجهیزات نیروهای یگان ویژه و سپاه پاسداران در ایران است. حتی برخی از موتورهای بسیج و یگان ویژه به تفنگ‌های پینت‌بال مسلح شده‌اند.
مانور سرکوب همزمان با افزایش اعتراضات به سایر شهرها
همزمان با تجمعات اعتراضی مردم در خوزستان و دیگر استان های ایران، سپاه پاسداران، مانور گردان های امنیتی بسیج در خوزستان و گلپایگان اصفهان را آغاز کرد.
فرمانده عملیات سپاه استان خوزستان گفت که این مانور با عنوان الی بیت المقدس، با حضور ۶۵گردان بیت المقدس و ۲۸ گردان کوثر خواهران انجام خواهد شد و هدف آن ارتقای سطح آمادگی دفاعی و امنیتی نیروی بسیج و آماده‌سازی یگان‌ها برای انجام عملیات‌های واقعی در صحنه‌های اجتماعی سراسر استان خوزستان است.
افزون بر این، سپاه استان اصفهان نیز از برگزاری مانور گردان‌های امنیتی بیت‌المقدس در اردوگاه قدس شهر گلپایگان خبر داد.
مانور سپاه پاسداران و گردان‌های امنیتی در حالی برگزار می شود که در جریان اعتراضات ضدحکومتی مردم طی هفته های اخیر، شهرهای استان خوزستان و نیز استان اصفهان در شمار فعال ترین مراکز اعتراض بودند.
جانباختگان اعتراضات
در جریان اعتراضات اردیبهشت ۱۴۰۱ علیه گرانی های افسار گسیخته که در شهرهای مختلف کشور جریان داشت، تعدادی از شهروندان توسط نیروهای حکومتی مورد سرکوب و هدف قرار گرفته و جان خود را از دست دادند.
بنا به گزارشات تایید شده و تا لحظه تنظیم این گزارش دستکم ۶ شهروند در این اعتراضات جان باختند.
پیش علی غالبی – دزفول – با بردن سرش به بیرون پنجره منزل نیروهای امنیتی به سر او شلیک کرده و جان باخت.
امید سلطانی ۲۱ ساله – اندیمشک – به ضرب گلوله نیروهای امنیتی جان باخت.
حمید قاسمپور – فارسان – از ناحیه سر مورد اصابت قرار گرفت و پس از انتقال به بیمارستان جان باخت.
سعادت هادی پور – هفشجان – از ناحیه سر مورد اصابت قرار گرفت و جان باخت.
جمشید مختاری جونقانی – جونقان
بهروز اسلامی متاهل و پدر دو کودک – باباحیدر
البته باید تاکید کرد که با توجه به قطعی اینترنت در شهرهایی که اعتراضات در آن جریان داشت، احتمال آن می رود که اخبار به طور دقیق و کامل منتشر نشده باشد؛ و با توجه به سرکوب گسترده و خشونت آمیز این اعتراضات، بیم آن می رود که آمار جانباختگان بیش از این باشد.
