اعزام دیرهنگام به بیمارستان پس از تشدید بیماری؛ نهادهای بین‌المللی خواستار اقدام فوری شدند
ایوب پرکار، یکی از قدیمی‌ترین زندانیان سیاسی ایران و خلبان سابق نیروی هوایی، پس از ۱۷ سال حبس مداوم بدون حتی یک روز مرخصی، سرانجام در ۱ آبان ۱۴۰۴ (۲۳ اکتبر ۲۰۲۵) به دلیل وخامت شدید بیماری فتق و درد مزمن زانو، از زندان شیبان اهواز به بیمارستانی خارج از زندان منتقل شد.
منابع نزدیک به خانواده او تأیید کرده‌اند که این انتقال پس از هفته‌ها تأخیر و در حالی انجام شد که خطر پارگی فتق، جان وی را تهدید می‌کرد.
فعالان حقوق بشری هشدار داده‌اند که این تأخیر، مصداق بی‌توجهی عامدانه و شکنجه تدریجی زندانیان سیاسی در زندانهای ایران است.
پیشینه و زندگی‌نامه
ایوب پرکار متولد ۱۳۳۴ در روستای پیرلوحه تبریز است. او خلبان فانتوم در نیروی هوایی ارتش ایران بود و پس از پایان جنگ به دلیل انتقاد از سیاست‌های نظام و مخالفت با ساختار ولایت فقیه، از ارتش اخراج شد.
از آن پس، فعالیت‌ها و تماس‌های خانوادگی‌اش با هواداران سازمان مجاهدین خلق زیر نظر نیروهای امنیتی قرار گرفت.
در ۱۴ دی‌ماه ۱۳۸۷، مأموران وزارت اطلاعات او را در تهران بازداشت کردند. اتهام او «محاربه از طریق همکاری با سازمان مجاهدین خلق» عنوان شد.
در ۷ آذر ۱۳۸۸، شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی محمدرضا پورعباسی، بدون حضور وکیل منتخب، او را به اعدام محکوم کرد. این حکم بعدها در دادگاه تجدیدنظر به ۲۰ سال حبس تعزیری کاهش یافت.
۱۷ سال زندان بدون مرخصی
ایوب پرکار از زمان بازداشت تاکنون بیش از ۱۷ سال را بدون حتی یک روز مرخصی در زندان سپری کرده است. او بارها بین زندانهای مختلف منتقل شده؛ از اوین تهران به فجر بهبهان، سپس کارون اهواز، کانون شوشتر، و از سال ۱۳۹۴ تاکنون در زندان شیبان اهواز نگهداری می‌شود.
هر انتقال او با محدودیت‌های تازه و قطع ارتباط با خانواده همراه بوده است. خانواده‌اش که در تهران زندگی می‌کنند، به‌ندرت توانسته‌اند او را ملاقات کنند.
به گفته هم‌بندی‌های سابقش، ایوب پرکار به‌رغم فشارهای مکرر برای انجام مصاحبه تلویزیونی و ابراز ندامت، همواره مقاومت کرده و از اصول انسانی و سیاسی خود دفاع کرده است.
وضعیت جسمی و درمانی
پرکار سال‌هاست از بیماری‌های متعدد رنج می‌برد؛ از جمله آرتروز شدید زانو، واریس پیشرفته بیضه (واریکوسل درجه سه) و فتق پیشرفته شکمی.
این بیماری‌ها که بخشی از آن‌ها بر اثر شکنجه‌های دوران بازجویی ایجاد شده، در نتیجه بی‌توجهی عامدانه مقامات زندان تشدید یافته‌اند.
منابع مطلع از زندان شیبان گزارش داده‌اند که او مدت‌ها قادر به راه رفتن نبوده و با دردهای شدید شکمی و پاها دست‌و‌پنجه نرم می‌کرده است. با این وجود، مسئولان زندان از اعزام او به مراکز درمانی تخصصی جلوگیری کرده و تنها داروهای مسکن در اختیارش گذاشته‌اند.
اعزام اخیر او به بیمارستان، نخستین مورد درمان در خارج از زندان پس از ۱۷ سال است؛ اقدامی که تحت فشار هم‌بندی‌ها و درخواست‌های مکرر فعالان حقوق بشری انجام شد.
زندان شیبان اهواز؛ نماد شکنجه سفید و محرومیت درمانی
زندان شیبان اهواز، واقع در کیلومتر ۱۲ جاده اهواز–مسجدسلیمان، یکی از بدنام‌ترین زندانهای ایران است.
این زندان که در سال ۱۳۹۴ افتتاح شد، با ظرفیت رسمی ۳۱۵۰ نفر، معمولاً بیش از ۴۵۰۰ زندانی را در خود جای می‌دهد. ازدحام شدید، غذای فاسد، آب آلوده، نبود امکانات بهداشتی و تفکیک‌نشدن زندانیان سیاسی از مجرمان خطرناک، آن را به «جهنم خاموش» تبدیل کرده است.
در ماه‌های اخیر، گزارش‌های متعددی از اعتصاب غذا، مسمومیت غذایی گسترده و اعدام‌های مخفیانه منتشر شده است.
در شهریور امسال، بیش از نیمی از زندانیان بر اثر مصرف گوشت فاسد مسموم شدند. همچنین در ۱۲ مهر، شش زندانی سیاسی عرب بدون اطلاع خانواده‌ها اعدام و مخفیانه دفن شدند.
بند ۵ این زندان – محل نگهداری زندانیان سیاسی از جمله ایوب پرکار – با تراکم بالا، هوای آلوده و محرومیت از درمان پزشکی مواجه است و حتی بیماران حاد تنها در صورت وخامت شدید به بهداری اعزام می‌شوند.
تحلیل حقوقی؛ نقض فاحش تعهدات بین‌المللی
پرونده ایوب پرکار نمونه آشکاری از نقض سیستماتیک تعهدات بین‌المللی رژیم حاکم بر ایران است:
- ماده ۵ اعلامیه جهانی حقوق بشر: ممنوعیت شکنجه و رفتار غیرانسانی. محروم‌سازی عامدانه از درمان در سن ۷۰ سالگی مصداق شکنجه تدریجی است.
- ماده ۲۵ همان اعلامیه: حق دسترسی به خدمات پزشکی.
- ماده ۱۰ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی: لزوم رفتار انسانی با زندانیان.
- قواعد نلسون ماندلا: زندانیان بیمار باید فوراً به مراکز تخصصی منتقل شوند و نباید در شرایط خطرناک نگهداری شوند.
رفتار مقامات زندان شیبان با پرکار، نقض آشکار این اصول و بازتابی از سیاست ساختاری سرکوب و شکنجه سفید علیه زندانیان سیاسی است.
واکنش‌ها و موضع‌گیری‌های بین‌المللی
در سال‌های اخیر، نهادهای بین‌المللی و گروه‌های مدافع حقوق بشر نسبت به وضعیت زندانیان سیاسی بیمار در زندان شیبان هشدار داده‌اند.
شورای ملی مقاومت ایران در بیانیه‌های سال ۲۰۲۴، با اشاره به وضعیت ایوب پرکار و چند زندانی دیگر، از کمیسر عالی حقوق بشر و گزارشگر ویژه سازمان ملل خواست تا برای بازدید از زندان‌ها و آزادی فوری زندانیان بیمار اقدام کنند.
این موضع‌گیری‌ها بازتاب نگرانی فزاینده جامعه جهانی از شرایط غیرانسانی حاکم بر زندانهای ایران است.
ابعاد انسانی و اجتماعی
ایوب پرکار در میان زندانیان سیاسی به خاطر اخلاق نیک، فروتنی و پایداری‌اش جایگاه ویژه‌ای دارد.
او در اعتراضات داخلی زندان شیبان در سال‌های اخیر در کنار سایر زندانیان شرکت کرده و همواره بر حق زندگی و کرامت انسانی تأکید کرده است.
در طول ۱۷ سال حبس، زیر فشار روانی و تهدید برای انجام اعترافات تلویزیونی قرار داشته، اما هرگز تسلیم نشده است.
او اکنون در ۷۰ سالگی، با بدنی فرسوده اما اراده‌ای استوار، نماد مقاومت در برابر بی‌عدالتی است.
نتیجه‌گیری و فراخوان اقدام
اعزام دیرهنگام ایوب پرکار به بیمارستان، نشانه‌ای از بحران انسانی عمیق در زندانهای رژیم حاکم بر ایران است.
جامعه جهانی باید برای آزادی فوری زندانیان سیاسی بیمار و پایان دادن به شکنجه سفید در زندان‌ها اقدام کند.
پرکار، در آستانه هجدهمین سال حبس، نماد پایداری انسان‌هایی است که در تاریک‌ترین سلول‌ها نیز صدای عدالت را خاموش نکرده‌اند.
