کولبران در ایران – یورش وحشیانه به کولبرانی که برای نان، جان می‌دهند
طبق خبرهای رسیده، روز پنج‌شنبه ۱۷ تیر ۱۴۰۰، ده‌ها کولبر در مرزهای نوسود توسط نیروهای هنگ مرزی مورد ضرب و شتم و بازداشت قرار گرفته‌اند. کولبران بازداشت شده، با در خطر گرفته شدن جانشان، در معرض جریمه‌هایی با مبلغ بالا و حبس و زندان قرار دارند.
به گفته یکی از شاهدان که در صحنه حضور داشته است، نیروهای حکومتی بصورت افراد لباس شخصی و همچنین افرادی با لباس نظامی وارد مسیر کولبران شدند و هنگام توقیف کولبران اقدام به ضرب و شتم آنها کرده و بسیاری از کولبران را بازداشت کرده‌اند.
هنوز از آمار دقیق بازداشت‌شدگان اطلاعی در دست نیست؛ اما گفته می‌شود تعداد بازداشت‌شدگان بقدری بالا بوده است که در محل نیروهای هنگ مرزی جا نبوده و بازداشت شدگان را به مکان‌های دیگر برده‌اند.
به گفته یکی از شاهدان ماموران هنگ مرزی بسیاری کولبران را مورد ضرب و شتم قرار دادند، آنها کولبران را تا داخل خاک عراق نیز دنبال کرده و کولهای بسیاری را گرفتند.
وی همچنین گفت: «نیروهای هنگ مرزی بسیاری از کولبران را بدون حکم قضایی توقیف کرده به زور و با ضرب وشتم به داخل هنگ مرزی نوسود بردند. ماموران در هنگ مرزی از کولبران تعهد کتبی گرفته اند که دیگر برای کولبری به نوسود نیایند. این درحالی است که تنها راه امرار معاش کولبران فقط و فقط کولبریست».
در ادامه یکی دیگر از کولبران که در صحنه حضور داشته می‌گوید: «از دو روز پیش چند دستگاه تویوتا نیروی لباس شخصی آمدند و یکدفعه ریختند توی خیابان، آنها خانه هایی را که کولبران در آن بودند تخلیه کردند. نیروهای هنگ مرزی تمام کولها را ضبط کردند و کولبرها را بازداشت کرده و بدون هیچ حکمی آنها را در بازداشتگاه انداختند».
در حقیقت کولبری با کرامت و ارزش‌های انسانی هم‌خوانی ندارد؛ و نمی‌توان آن را به‌عنوان یک شغل تعریف شده به شمار آورد. کولبری را نوعی برده‌داری نوین می‌دانند.
کولبری کاری بسیار خطرناک به شمار می‌رود. از یک سو آسیب‌های جسمی به دلیل سنگینی بار، احتمال پرت شدن از کوه، یخ زدن در برف و دیگر حوادث طبیعی کولبران را تهدید می‌کند و از سوی دیگر مأموران جمهوری اسلامی با شلیک گلوله به کولبرها هر هفته منجر به کشته‌شدن تعدادی از آنها می‌شوند. شلیک به کولبرها اغلب با هدف باجگیری از تاجران و کاروان‌های بار صورت می‌گیرد.
بر اساس آماری که در یکی از گزارش‌های خبرگزاری کارگری وزارت کار و امور اجتماعی آمده است، در استان کردستان بیش از ۴۰ درصد از تحصیل‌کردگان دارای مدارک دانشگاهی هستند اما بیکار مانده‌اند و به شغل کولبری روی آورده‌اند.
دولت امکانات اولیه و فرصت‌های شغلی را برای شهروندان ایرانی فراهم نمی‌کند. مناطق مرزی و حاشیه کشور همواره با وجود داشتن امکانات خدادادی و نیروی انسانی فعال، از کمترین میزان سرمایه‌گذاری دولتی در زمینه اشتغال پایدار بهره برده‌اند؛ بنابراین توسعه‌نیافتگی مناطق مرزی و فقر و محرومیت ساکنین این مناطق، مردم را برای امرار معاش پایه‌ای و حداقلی خود به سمت پدیده‌هایی مانند کولبری می‌کشاند.