روز جمعه ۲۸ شهریور ۱۴۰۴، یک زندانی زن به نام جمیله عزیزی در زندان قرچک ورامین جان خود را از دست داد. به گفته منابع مطلع، علت مرگ، نبود رسیدگی فوری پزشکی با وجود علائم آشکار وضعیت اورژانسی بوده است. عزیزی که علائم سکته قلبی از خود نشان داده بود، به بهداری زندان منتقل شد، اما پس از معاینه مختصر، کارکنان پزشکی وضعیت او را بیخطر تشخیص داده و دستور بازگرداندن وی به بند را صادر کردند. او اندکی پس از بازگشت به بند، جان باخت.
بیتوجهی مزمن پزشکی در زندان قرچک
زندان قرچک که در جنوبشرقی تهران قرار دارد، مدتهاست به دلیل تراکم جمعیت و کمبود شدید امکانات پزشکی، بهویژه برای زنان، بدنام است. منابع حقوق بشری گزارش دادهاند که تأخیر در درمانهای پزشکی در این زندان امری رایج است و زندانیانی که از بیماریهای جدی رنج میبرند، اغلب از دریافت مراقبتهای بهموقع محروم میمانند. در حال حاضر، تنها یک پزشک و یک بهیار مسئول رسیدگی به بیش از چهار هزار زندانی هستند، وضعیتی که منجر به سهلانگاریهای خطرناک و در مواردی مرگبار شده است.
زندانیان برای دریافت حتی خدمات اولیه پزشکی مجبورند بارها درخواست ارائه دهند. در موارد اضطراری، اعزام به بیمارستانهای خارج از زندان نیز معمولاً با تأخیر یا عدم موافقت روبهرو میشود. مرگ جمیله عزیزی یک مورد استثنائی نیست، بلکه نمونهای از یک الگوی گسترده بیتوجهی ساختاریافته در نظام زندانهای ایران است.
افزایش شمار مرگ و میر ناشی از بیتوجهی درمانی
نهادهای حقوق بشری بارها نسبت به افزایش مرگ زندانیان بر اثر فقدان دسترسی به مراقبت پزشکی هشدار دادهاند. گزارشها حاکی از آن است که دستکم ۲۰ زندانی در طول یک سال گذشته در زندانهای ایران به دلیل مشکلات قابل پیشگیری درمانی جان خود را از دست دادهاند. این مرگها ناشی از کمبود داروهای ضروری، نبود تجهیزات اولیه، و تأخیر در تشخیص و درمان بودهاند.
مرگ جمیله عزیزی نمود روشنی از این بحران گسترده است. با وجود نشان دادن علائم یک وضعیت تهدیدکننده حیات، درخواست کمک وی نادیده گرفته شد و در نهایت این بیتوجهی به مرگ او انجامید.
شرایط بهداشتی رو به وخامت
علاوه بر بحران درمانی، زندان قرچک با شرایط وخیم بهداشتی نیز مواجه است. زندانیان با محیطهای آلوده، ازدحام بیش از حد، کمبود مواد ضدعفونیکننده، و نبود دسترسی به بهداشت اولیه مواجه هستند — شرایطی که منجر به شیوع بیماریهای عفونی شده و سلامت زندانیان، بهویژه زنان، را به شدت تهدید میکند.
کارشناسان حقوق بشر هشدار دادهاند که ادامه این وضعیت میتواند به مرگهای بیشتر منجر شود و بر ضرورت نظارت مستقل و بهبود فوری زیرساختهای درمانی زندانها تأکید دارند.