زندان قزلحصار: بزرگترین زندان خاورمیانه
زندان قزلحصار، واقع در نزدیکی کرج، با نگهداری حدود ۱۷ هزار زندانی، بزرگترین زندان خاورمیانه بهشمار میآید. اما فراتر از تراکم بالای زندانیان، بحران عمیقتری از فساد سیستماتیک و سوءاستفاده در مدیریت این زندان وجود دارد.
انحصار برای بقا
زندان قزلحصار به دلیل وسعت و تعداد زیاد زندانیان، همانند یک شهر کوچک عمل میکند و زندانیان را مجبور کرده است که برای تأمین نیازهای اولیه خود کاملاً وابسته به بنیاد تعاون زندان باشند. این بنیاد انحصار تأمین غذا، آب، دارو، پوشاک و سایر نیازهای اساسی را در اختیار دارد. بااینحال، گزارشها نشان میدهند که این اقلام با قیمتهای بسیار بالا و کیفیت پایین عرضه میشوند و زندانیان مجبور به پذیرش این وضعیت استثماری هستند.
بنیاد تعاون زندان همچنین به تسهیل قاچاق مواد مخدر در این زندان متهم شده است. گزارشها حاکی از آن است که مقامات ارشد این بنیاد در توزیع موادی مانند شیشه میان زندانیان دست دارند و این مسئله سلامت جمعیت آسیبپذیر زندان را بیش از پیش تهدید میکند.
افراد نامبرده در شبکه فساد
گزارشها از دخالت برخی چهرههای کلیدی بنیاد تعاون زندان و مدیریت زندان قزلحصار در این شبکه فساد حکایت دارند. افراد نامبرده عبارتند از:
مهندس ابنرحمان: رئیس بنیاد تعاون زندان قزلحصار
امیر دهکده: مسئول خرید بنیاد تعاون زندان
علی علیکاهی: مدیر مالی بنیاد تعاون زندان
فرزاد جوانفر: مسئول خرید بنیاد تعاون و خواهرزاده مقامات ارشد زندان
اکبر رضوانی: افسر جانشین زندان قزلحصار و دایی دیگر فرزاد جوانفر
جعفر رضوانی: رئیس واحد یک زندان قزلحصار و نیز دایی فرزاد جوانفر
نبی سحرخیز: یکی از چهرههای اصلی این شبکه، که گفته میشود نظارت بر افراد پاییندست خود، ازجمله سیامک شمس و ابوالقاسم شیرازی را بر عهده دارد.
گزارشها نشان میدهد که شبکه سحرخیز روزانه محمولههای مواد مخدر، بهویژه شیشه، را از طریق بنیاد تعاون وارد زندان کرده و توزیع میکند.
جابجاییهای اجباری و شرایط غیرانسانی
در ۳۰ دی ۱۴۰۳، جابجایی گسترده ۹۷۰ زندانی از واحد ۴ زندان قزلحصار به دستور استاندار کرج و مدیر کل زندانهای کرج، اصغر فتحی، آغاز شد. این جابجاییها بهظاهر برای ایجاد فضای بیشتر انجام شده است – حدود نیم متر مربع برای هر زندانی – اما شرایط بد زندان را وخیمتر کرده است.
در جریان این انتقالها، زندانیان بدون وسایل شخصی خود جابجا شدند. گزارشها حاکی است که اقلامی مانند یخچال، تلویزیون، فرش و سایر وسایل شخصی به ارزش بیش از ۵۰۰ میلیون تومان، مصادره یا سرقت شدهاند. گفته میشود این اموال برای جبران کسری بودجه استانداری کرج استفاده شده است.
زندانیان سیاسی واحد ۲۱ زندان قزلحصار، که بسیاری از آنها قبلاً از زندانهای اوین و گوهردشت منتقل شدهاند، نیز در معرض خطر جابجایی هستند. طی ۱۸ ماه گذشته، این زندانیان چندین بار منتقل شدهاند و وسایل شخصی آنها در هر بار انتقال به غارت رفته است.
تراکم جمعیت، قیمتهای سرسامآور، جابجاییهای اجباری و فساد گسترده، نشاندهنده الگوی بزرگتری از بیتوجهی و سوءاستفاده در سیستم زندانهای ایران است. مقامات، از جمله استاندار کرج و مدیران زندان، توجهی به حقوق انسانی زندانیان ندارند و به نظر میرسد که منافع شخصی و مالی را بر هر چیز دیگری ترجیح میدهند.