تازه‌ترین نمونه از بحران رو‌به‌گسترش سلامت روان در زندانهای ایران
علی دارابی، زندانی محبوس در زندان فشافویه (تهران بزرگ)، پس از ماه‌ها فشار شدید روحی، بلاتکلیفی قضایی و بی‌پاسخ ماندن درخواست‌هایش برای بررسی پرونده، روز چهارشنبه ۲۸ مهر ۱۴۰۴ با نوشیدن شربت متادون اقدام به خودکشی کرد. او بلافاصله به بیمارستان منتقل شد، اما تنها سه روز بعد ـ در حالی که روند درمان و ارزیابی وضعیت روانی‌اش تکمیل نشده بود ـ به بند خود بازگردانده شد. منابع آگاه می‌گویند دارابی پیش از این بارها درخواست رسیدگی قضایی، ملاقات و بررسی امکان آزادی مشروط یا مجازات جایگزین را مطرح کرده بود، اما هیچ‌کدام از این درخواست‌ها مورد توجه قرار نگرفت. به گفته زندانیان، او در ماه‌های اخیر در وضعیت روحی بسیار وخیمی قرار داشت و از فشار، تهدید و ناامیدی مداوم رنج می‌برد.
گسترش نگران‌کننده روند خودکشی در زندان‌ها
مرگ علی دارابی در حالی رخ می‌دهد که طی هفته‌های اخیر دو زندانی محکوم به اعدام نیز در زندانهای وکیل‌آباد مشهد و قزلحصار کرج در شرایط مشابه دست به خودکشی زده و جان باخته‌اند.
- علی میرزا نیازی، ۳۹ ساله، روز ۱۵ آبان در زندان وکیل‌آباد با بلعیدن قرص و مصرف متادون اقدام به خودکشی کرد و همان شب در بیمارستان درگذشت.
- هادی رضایی، زندانی اهل کوهدشت، شامگاه ۱۴ آبان در زندان قزلحصار با بلعیدن مواد مخدر از نوع «شیشه» اقدام به خودکشی کرد و صبح روز بعد فوت شد.
این دو مورد در کنار مرگ علی دارابی، تصویری روشن از بحران سلامت روانی، فشارهای ساختاری، تهدیدها، رفتارهای تحقیرآمیز و بی‌پاسخی قضایی در زندانهای ایران ارائه می‌دهد.
فراخوان
- درخواست تشکیل هیأت حقیقت‌یاب مستقل از سوی شورای حقوق بشر سازمان ملل برای بررسی روند فزاینده خودکشی در تمام زندانهای ایران.
- مطالبه‌ی اقدام فوری از گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر ایران درباره وضعیت سلامت روانی زندانیان و فشارهای قضایی و امنیتی.
- درخواست از گزارشگر ویژه شکنجه برای بررسی نقش تهدیدها، رفتار مأموران و شرایط بازداشت در سه مورد اخیر.
- فراخوان به سازمان‌های حقوق بشری بین‌المللی برای مستندسازی سیستماتیک این موارد و اعمال فشار جهانی جهت توقف این چرخه مرگبار.
- تأکید بر ضرورت دسترسی نهادهای ناظر مستقل به زندانهای فشافویه، وکیل‌آباد، قزلحصار و سایر زندانهای کشور.
