انتقال به انفرادی و قطع کامل ارتباطات در زندان وکیلآباد
گزارشهای رسیده از زندان وکیلآباد مشهد حاکی از آن است که محمدجواد وفایی ثانی، زندانی سیاسی محکوم به اعدام، روز گذشته به سلول انفرادی منتقل شده است. همزمان، تمامی خطوط تماس این زندان قطع شده و خانوادهها امکان هیچگونه ارتباط با عزیزان خود را ندارند. این اقدام مطابق الگوی شناختهشده در زندانهای رژیم حاکم بر ایران نشانهای جدی از خطر اجرای قریبالوقوع حکم اعدام است. نزدیکان وفایی ثانی میگویند: «جان او در خطر فوری است.»
مشخصات فردی و پرونده
- نام: سید محمدجواد وفایی ثانی
- سال تولد: ۱۳۷۵
- شغل: مربی ورزشی و قهرمان بوکس آموزشگاههای مشهد
- وضعیت تأهل: مجرد
- آخرین بازداشت: اسفند ۱۳۹۸ در پی اعتراضات آبان ۹۸
- محل حبس: زندان وکیلآباد مشهد
- اتهامات: «افساد فیالارض» از طریق «تحریق و تخریب عمدی اماکن خاص از جمله ساختمان تعزیرات حکومتی» و «ارتباط با مجاهدین خلق»
- محکومیت: صدور سهباره حکم اعدام
وفایی ثانی از زندانیان سیاسی و معترضان بازداشتی است که طی پنج سال گذشته با مجموعهای از اتهامات امنیتی، اعترافات اجباری و روندهای قضایی فاقد بیطرفی مواجه بوده است.
پیشینه بازداشت، سلول انفرادی و شکنجه
او در اسفند ۱۳۹۸ توسط نیروهای سپاه پاسداران بازداشت شد و از همان ساعات نخست، تا ۶۵ روز در سلول انفرادی تحت فشار شدید جسمی و روانی قرار داشت. گزارشها و شهادتهای نزدیکانش نشان میدهد که ضربوشتم، محرومیت از خواب، تهدید اعضای خانواده و اجبار به امضای اعترافات از پیش آمادهشده بخشی از روند بازجویی او بوده است. او در تمام جلسات دادگاه اعلام کرد که اعترافاتش تحت شکنجه گرفته شده و صحت ندارد.
سه مرحله صدور و نقض حکم اعدام
پرونده محمدجواد وفایی ثانی نمونهای از بیقاعدگی و فشار امنیتی بر روند دادرسی در ساختار قضایی ایران است.
مرحله اول – دی ۱۴۰۰
قاضی منصوری در شعبه چهارم دادگاه انقلاب مشهد او را به اتهام «افساد فیالارض» به اعدام محکوم کرد.
مرحله دوم – آذر ۱۴۰۱
شعبه نهم دیوان عالی کشور حکم را به دلیل ایرادات و ابهامات حقوقی نقض کرد.
مرحله سوم – مرداد ۱۴۰۲
شعبه دوم دادگاه انقلاب مشهد بار دیگر حکم اعدام صادر کرد. روز ۲۸ تیر ۱۴۰۲ قاضی ناظر زندان به او اعلام کرده بود که «حکم قطعی شده» و سپس او را به مکانی نامعلوم منتقل کردند.
مرحله چهارم – ۲۸ شهریور ۱۴۰۳
دادگاه انقلاب مشهد با امضای دو قاضی «یزدانخواهر» و «سعدیماکان» برای سومین بار حکم اعدام صادر کرد.
این چرخه تکراری صدور و نقض، از دید مدافعان حقوق بشر، نشانهای از نقض اصل بیطرفی قضایی و دخالت نهادهای امنیتی است.
قطع تماسها و انتقال ناگهانی به انفرادی
طبق گزارشهای موجود، روز گذشته تمامی خطوط تماس زندان وکیلآباد بدون اعلام قبلی قطع شد. همزمان خبر رسید که وفایی ثانی از بند عمومی خارج و به سلول انفرادی منتقل شده است؛ اقدامی که در بسیاری از موارد، مرحله مقدماتی اجرای حکم اعدام تلقی میشود. نزدیکان او تأکید کردهاند:
«هیچ اطلاعی از وضعیت او در دست نیست. این انتقال میتواند آغاز اجرای حکم باشد.»
اقدامات و هشدارهای عفو بینالملل
عفو بینالملل طی سالهای اخیر بارها وضعیت محمدجواد وفایی ثانی را پیگیری و روند قضایی او را «بهطور کامل ناعادلانه» توصیف کرده است.
گزارش ژوئیه ۲۰۲۵
در گزارش Horrifying secret executions amid mounting political repression، او بهعنوان یکی از ۱۳ زندانی در خطر اعدام فوری معرفی شده است. عفو بینالملل تأکید میکند که:
- اعترافات او تحت شکنجه اخذ شده،
- استانداردهای دادرسی رعایت نشده،
- و خطر اجرای مخفیانه حکم وجود دارد.
بیانیه اکتبر ۲۰۲۵
در بیانیه Scores of people in Iran, including Mohammad Javad Vafaei Sani, are at risk of execution، عفو بینالملل اعلام کرد:
- حکم اعدام او برای سومین بار تأیید شده،
- و نهادهای بینالمللی باید فوراً برای جلوگیری از اجرای حکم اقدام کنند.
این سازمان اعلام کرده است که رژیم ایران از اعدام بهعنوان ابزار سرکوب سیاسی استفاده میکند و پرونده وفایی ثانی نمونهای بارز از این الگوست.
بیانیهها و توییتهای رسمی (۲۰۲۳–۲۰۲۵)
عفو بینالملل در چندین پیام عمومی او را «زندانی سیاسی» معرفی کرده و تأکید کرده که حکم اعدامش:
- ناعادلانه،
- مبتنی بر اعترافات اجباری،
- و ناقض حقوق بنیادین بشر است.
تحلیل حقوق بشری بر اساس میثاق بینالمللی
ماده ۶ – حق حیات
سهبار صدور حکم اعدام و خطر اجرای مخفیانه آن، نقض مستقیم حق حیات است.
ماده ۷ – ممنوعیت شکنجه
۶۵ روز انفرادی، اعترافات زیر شکنجه و فشارهای شدید روانی مصداق روشن شکنجه است.
ماده ۹ – حق آزادی و امنیت فردی
بازداشت خودسرانه، عدم اجازه دسترسی مؤثر به وکیل و قطع ارتباط با جهان خارج همگی نقض این ماده است.
ماده ۱۴ – محاکمه عادلانه
روند دادرسی در پرونده او فاقد حداقل استانداردهای عدالت و بیطرفی بوده است.
فراخوان فوری برای اقدام
با توجه به خطر قریبالوقوع اجرای حکم اعدام، مدافعان حقوق بشر خواستار این اقدامات هستند:
- توقف فوری حکم اعدام محمدجواد وفایی ثانی،
- دسترسی فوری وکیل و خانواده به او،
- پایان دادن به انفرادی و شرایط شکنجهگونه،
- و بازنگری بیطرفانه پرونده تحت نظارت بینالمللی