زندان وکیل‌آباد مشهد
قسمت اول
- مقدمه: زندان وکیل آباد مرکز سرکوب و اعدام‌های مخفیانه
زندان مرکزی مشهد یا زندان وکیل‌آباد که یکی از مهم‌ترین مراکز سرکوب و نقض حقوق بشر در اجرای سیاست‌های سرکوب‌گرایانه رژیم به شمار می‌رود، در دهه‌های اخیر به‌عنوان یکی از مراکز اجرای گسترده اعدامها شناخته شده است. زندان وکیل آباد نه‌تنها محل نگهداری مجرمان عادی، بلکه به‌عنوان یکی از نقاط اصلی حبس و شکنجه مخالفان سیاسی و عقیدتی نیز شناخته میشود. شرایط غیرانسانی حاکم بر آن، بطور خاص در بند زنان و زندانیان سیاسی و اهل سنت، مورد توجه سازمان‌های حقوق بشری بین‌المللی قرار گرفته است.
- تاریخچه: از یک زندان محلی تا یک مرکز سرکوب سازمان یافته
زندان وکیل‌آباد در دوران پهلوی تأسیس شد و در خیابان ارگ مشهد ساخته شد، اما پس از انقلاب ۱۳۵۷ تغییراتی اساسی در ساختار آن ایجاد و به منطقه وکیل آباد منتقل شد.
در حالی که ظرفیت این زندان برای ۲۵۰۰ نفر زندانی است اکنون بیش از ۱۰ هزار زندانی در آن نگهداری می شوند بطوری‌که اکثر زندانیان بدلیل کمبود جا، کف خواب هستند.
- روزمرگی زندانیان: شکنجه، تحقیر، گرسنگی و بیماری
- کمبود جا و شرایط غیرانسانی زندگی، همراه با تراکم شدید و کف خواب شدن زندانیان
- وضعیت بهداشتی اسفبار؛ شیوع بیماری‌های پوستی و گوارشی به دلیل غذای بی‌کیفیت و وجود جانوران موذی مانند سوسک و شپش
- اعمال شکنجه‌های روانی تا مرز دیوانگی زندانیان
- محروم کردن زندانیان در دوران بازجویی از ابتدایی‌ترین حقوق انسانی
۴. چرخه مرگ در سکوت: اعدام‌های غیرقانونی، مخفیانه و دسته جمعی
- این زندان یکی از اصلی‌ترین مراکز اجرای اعدام‌های مخفیانه در ایران است.
- زندانیان محکوم به اعدام، شب قبل از اجرای حکم به سلول‌های مخصوص منتقل شده و قبل از طلوع آفتاب، مخفیانه اعدام می‌شوند. اعدامها دسته جمعی در گروههای 15 تا 70 نفره انجام میشود.
- مقامات زندان اعدامها را در سکوت و بدون اطلاع خانواده‌ها و حتی وکلای زندانی اجرا می‌کنند.
- در فاصله ی بین تیرماه 88 تا فروردین 89 نزدیک به 250 نفر در زندان وکیل آباد مشهد اعدام شدند.
- در مرداد سال 89 هر هفته در 4 نوبت اعدام گروهی و دسته جمعی در گروههای 60 تا 70 نفره در هر سری اعدام شدند.
5 .بخش‌های مخوف زندان: از قرنطینه‌های شکنجه تا بندهای اعدام
- بندهای قرنطینه و مشاوره – ابزار فشارهای روانی بر زندانیان
این بخشها تحت عنوان «اصلاح و روان‌درمانی» معرفی شده‌اند، اما در واقع تحت کنترل مدیریت زندان برای اعمال فشارهای روانی شدید بر زندانیان قرار دارند.
- بندهای عمومی – شبکه‌ای از فساد، اعتیاد و خشونت درون زندان
مافیاهای داخل زندان، فساد اخلاقی، تجارت داخلی مواد مخدر و آزار زندانیان را مدیریت می‌کنند.
- بندهای ۱، ۴ و ۵: محل نگهداری متهمان مرتبط با قاچاق مواد مخدر است، جایی که دسترسی به مواد مخدر بسیار آسان است و توسط شبکه‌هایی که با مدیریت زندان هماهنگ هستند، توزیع میشود، این امر منجر به اعتیاد گسترده و خشونت شدید بین زندانیان شده است.
- بند ۵ خود شامل چهار قسمت ۱۰۱، ۱۰۲، ۱۰۳ و ۱۰۴ است که هر یک کاربرد متفاوتی دارند، از محکومین به اعدام تا متهمان به قتل و سرقت.
- بند ۱۰۱: تبعیدگاه زندانیان سیاسی و محل نگهداری محکومان به اعدام، تحت شدیدترین تدابیر امنیتی و نظارت دائم است. این بند حساس ترین بند زندان است که برخلاف دیگر بندهای زندان با درب دوجداره ی آهنی که قابل رویت از بیرون به داخل بند نیست مسدود گشته و تردد افراد به ندرت و با هماهنگی حفاظت زندان صورت می گیرد
- بند ۱۰۲ برای محکومین به قصاص و قتل
- بند ۱۰۳ برای متهمین جوان با جرائم عادی مثل سرقت، فروش مواد مخدر
- بند ۱۰۴ برای متهمین بالای 25 سال با جرایم عادی مثل سرقت، فروش مواد مخدر
- اندرزگاه بند ۵ – سیاهچاله‌ای مخفی در زندان وکیل آباد
این بند رمزآلودترین و مخفی ترین بند زندان وکیل آباد مشهد است که با چیدن پتو در ورودی اندرزگاه در هنگام بازرسیهای بین المللی به عنوان انبار پتو معرفی می شود و کمتر کسی اطلاعاتی دقیق از وضعیت آن دارد و فجایعی در آن صورت می گیرد که سبعیت آن توصیف ناپذیر است.
- بند زندانیان سیاسی: خاموش‌کردن صدای آزادی‌خواهی
- زندانیان سیاسی در بند ۶-۱ و سایر بخش‌های زندان در شرایطی کاملاً غیرانسانی نگهداری می‌شوند.
- این بند یک واحد امنیتی است که در آن قاتلان حرفه‌ای، سارقان مسلح و ده‌ها زندانی سیاسی و عقیدتی، به‌ویژه زندانیان اهل سنت، در حبس نگهداری می‌شوند.
- زندانیانی که حکم اعدام دارند، شب قبل از اجرای حکم به سوییت‌های این بند منتقل شده و پیش از طلوع آفتاب به دار آویخته می‌شوند.
- درب ورودی این بند به‌گونه‌ای طراحی شده که هیچ نشانه‌ای از ماهیت آن مشخص نباشد تا زندانیان سیاسی را از چشم ناظران مخفی نگه دارند. کلیه زندانیان سیاسی در هر اتاق، با دو دوربین نصب شده، زیر نظر هستند. در ابتدا و انتهای حمام و توالت هم دو دوربین نصب کرده اند و کلیه تحرکات زندانیان در هر نقطه ای کنترل می شود.
- در بند عمومی ۵ سه تن از دستگیرشدگان بیانیه علیه خامنه‌ای آقایان سیدهاشم خواستار آموزگار، دکتر کمال جعفری و محمدحسین سپهری در این مکان محبوس هستند اینجا محیطی با ابعاد ۳ در ۳ و کاملا خفه و گرفته است که توالت و حمام این سه زندانی هم در همین محیط بسیار تنگ قرار گرفته است. اینجا چیزی شبیه توالت خانه میماند با چند تخت و واقعا وضعیت فاجعه باری بر این زندانیان سیاسی حاکم است.
- بند6: بیگاری و استثمار زندانی
این بند به کارگاه اختصاص دارد و زندانیان را برای بیگاری به آنجا می برند و پول ناچیزی در برابر کاری که از آنان می‌کشند، به این زندانیان می پردازند.
6. زندان وکیل‌آباد در لیست سیاه سازمان‌های حقوق بشری
وزارت خزانه‌داری آمریکا در تاریخ ۳ مهر ۱۳۹۹، دو قاضی و سه زندان از جمله زندان وکیل‌آباد مشهد را به دلیل نقض حقوق بشر، اعمال شکنجه و رفتارهای غیرانسانی و تحقیرآمیز، بازداشت‌های خودسرانه و سرکوب اعتراضات مسالمت‌آمیز، در لیست سیاه خود قرار داد و تحریم کرد.
خانواده‌های زندانیان سیاسی و فعالان حقوق بشر با ارسال نامه‌ها و گزارش‌هایی به سازمان‌های بین‌المللی، خواستار توجه و اقدام فوری در خصوص وضعیت زندانیان سیاسی در ایران، به‌ویژه در زندان وکیل‌آباد مشهد، شده‌اند. این درخواست‌ها بر لزوم نظارت بین‌المللی و فشار بر مقامات ایرانی برای بهبود شرایط زندانیان تأکید دارند.
اسناد و نامه های متعدد زندانیان این زندان، تصویری تکان‌دهنده از وضعیت زندان وکیل آباد را نشان میدهد. نفوذ باندهای مافیایی و تجارت داخل زندان، فساد اخلاقی، توزیع مواد مخدر و فشارهای روانی بر زندانیان، شکنجه و آزارهای جنسی، وضعیت غذایی و بهداشتی غیرقابل تحمل، همگی از جمله عواملی هستند که شرایط این زندان را به سطحی غیرانسانی رسانده‌اند. .
در نامه‌ای از سوی همسر آقای هاشمخواستار، صدیقه مالکی‌فرد، خطاب به جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران، به وضعیت نگران‌کننده همسرش در زندان وکیل‌آباد مشهد پرداخته شده است. همچنین، آقای خواستار در نامه‌ای سرگشاده به ملت ایران و جامعه جهانی، شرایط سخت زندانیان سیاسی در زندان وکیل آباد مشهد را تشریح کرده و از محدودیت‌ها و فشارهای اعمال‌شده بر آن‌ها سخن گفته است.
