گزارشها حاکی از آن است که غلامحسین کلبی، از زندانیان سیاسی قدیمی در ایران، در شرایط دشواری در زندان شیبان اهواز به سر میبرد. کلبی، که اکنون ۶۵ سال دارد، به عنوان یکی از قدیمیترین زندانیان سیاسی ایران شناخته میشود و بیش از سه دهه را بدون یک روز مرخصی در زندانهای این کشور گذرانده است. از زمان دستگیری اخیرش در سال ۱۳۷۹، گزارش شده که کلبی بهطور گستردهای تحت بدرفتاری قرار گرفته است.
بر اساس منابع، کلبی در حال حاضر در بند ۵ زندان شیبان در شرایط ازدحام شدید محبوس است و حتی فضای محدودی برای ورزش یا حرکت ندارد. اتاق او بیش از دو برابر ظرفیت خود زندانی در خود جای داده است که موجب تشدید وخامت وضعیت جسمانی او شده است. کلبی از پوسیدگی دندان، عفونت گوش، کلسترول بالا و عفونت قارچی پوستی رنج میبرد و گزارش شده که درمان کافی برای این بیماریها دریافت نکرده است.
کلبی، اهل بندر ماهشهر، بهطور مکرر درخواست انتقال به زندانی نزدیکتر به خانوادهاش، مانند زندانهای ماهشهر یا تهران را کرده است. اما گفته میشود که وزارت اطلاعات ایران این درخواست را به دلیل پایبندی کلبی به عقاید سیاسیاش و عدم ابراز پشیمانی، رد کرده است.
تاریخچه حبس غلامحسین کلبی
کلبی، متولد سال ۱۳۳۸، نخستینبار در اوایل دهه ۱۳۶۰ به اتهام حمایت از سازمان مجاهدین خلق ایران دستگیر شد و شش سال را در زندانهای جنوب ایران سپری کرد. او بار دیگر در سال ۱۳۸۰ در دزفول دستگیر و به یک بازداشتگاه تحت نظارت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در اهواز منتقل شد، جایی که به گزارشها، ۱۴ ماه در انفرادی و تحت بازجوییهای سخت قرار گرفت. پرونده او سپس به زندان اوین در تهران منتقل شد.
در سال ۱۳۸۱، کلبی به اتهام «محاربه» به دلیل ارتباط با سازمان مجاهدین خلق در دادگاه انقلاب تهران محاکمه و ابتدا به اعدام محکوم شد. او تمامی اتهامات را رد کرد و گفت که اعترافاتش تحت فشار بوده است. حکم اعدام او در دادگاه تجدید نظر تأیید شد اما در نهایت به حبس ابد کاهش یافت. گزارش شده که کلبی از حق انتخاب وکیل خود محروم بوده و برای او یک وکیل تسخیری تعیین شده بود.
در سال ۱۳۸۶، کلبی به درخواست خود از زندان اوین به زندانی در ماهشهر، نزدیک به خانوادهاش، منتقل شد. اما مدتی بعد به زندان کارون اهواز و پس از تعطیلی این زندان در سال ۱۳۹۴ به زندان شیبان منتقل گردید و همچنان در آنجا محبوس است.
علاوه بر تحمل شرایط دشوار زندان، کلبی مکرراً از مرخصیهای محروم شده است. در سال ۱۳۹۴، به او اجازه داده نشد در مراسم خاکسپاری خواهرش حضور یابد و در سال ۱۳۹۵ نیز از شرکت در خاکسپاری برادرش محروم شد؛ برادری که در مسیر زندان برای ملاقات با او دچار سکته قلبی شده و جان باخته بود.
کلبی همچنین با اقدامات انضباطی، از جمله حبس انفرادی و انتقالهای تنبیهی مواجه شده است. در اردیبهشت ۱۳۹۹ و پس از شورش زندانیان در شیبان در فروردین همان سال، او به انفرادی منتقل شد و سپس به بندی مختص محکومان جرائم مرتبط با مواد مخدر فرستاده شد، جایی که دسترسی محدودی به امکانات عمومی و تفریحی زندان دارد.
گزارشها حاکی از آن است که مقامات هر از گاهی کلبی را تحت فشار قرار میدهند تا از عقاید خود دست بکشد، از جمله درخواست برای ابراز ندامت در یک برنامه تلویزیونی، که او آن را رد کرده است.
حبس طولانیمدت کلبی بدون مرخصی، دسترسی محدود به مراقبتهای پزشکی و محرومیت از ملاقات با خانواده، نمونهای از نگرانیهای جدی و مستمر حقوق بشری در سیستم زندانهای ایران است. پرونده او نشاندهنده مسائل ساختاری است که زندانیان سیاسی با آن مواجه هستند، از جمله محرومیت از حق وکیل، فشار برای اعترافات عمومی و محدودیت شدید در حقوق اساسی همچون ارتباط با خانواده و دریافت خدمات درمانی.