مقدمه: ۴۹زندگی در آستانه مرگ
تصور کنید کودکی ۱۲ ساله را ، با دستانی کوچک و چشمانی پر از رویاهایی که هرگز مجال شکفتن نیافتند، سالها محبوس در سلولی سرد و سنگینی سایه طناب دار برگردنش.
به خاطر بیاورید پدری ۷۰ ساله را، با پیکری فرسوده از بیماری و آثار شکنجه اما مقاوم، در اوج شجاعت، با قلبی پر از امید به عدالت، در انتظار اعدام.
این‌ها نمونه‌هایی از سرگذشت واقعی ۴۹انسان آزاده در سراسر ایران است؛ از کردستان تا بلوچستان، از اهواز تا تهران، و از خراسان تا اصفهان
انسان‌هایی که نه به جرم جنایت، بلکه به گناه اندیشه مخالف حکومت ملایان، شجاعت و فریاد برای آزادی، در بند اسارت، شکنجه و تهدید مرگ گرفتار شده‌اند. این گزارش، نه فقط سندی از آمار، بلکه روایت قلب‌هایی است که هنوز می‌تپند، صداهایی که در زندان‌ها طنین‌اندازند و جهانی که نمی‌تواند این ظلم را نادیده بگیرد. این ۴۹ نفر، برای عدالت جنگیدند و اکنون در آستانه اعدامند. جهان باید بشنود، ببیند و واکنش نشان دهد.
- ابعاد فاجعه: اعدام‌هایی که قلب یک ملت را می‌فشارند
در سال ۲۰۲۴، ۹۹۳ نفر در ایران اعدام شدند، که ۹۱۵ مورد مخفیانه بود و ۱۴ نفر از آن‌ها زندانی سیاسی بودند. اکنون ۴۹نفر دیگر در انتظارند.
این آمار نشان‌دهنده یک فاجعه حقوق بشری است که نیازمند مداخله فوری جامعه جهانی است. اعدام‌های مخفیانه، عدم شفافیت در اعلام آمار رسمی و فشار بر خانواده‌ها برای سکوت، ابعاد این بحران را پیچیده‌تر کرده است. این اعداد، فریاد یک ملت‌اند که در زندان‌ها خفه می‌شود.
- نقض آشکار موازین دادرسی عادلانه
اکثر زندانیان سیاسی محکوم به اعدام در ایران از حقوق اولیه خود در فرآیند دادرسی محروم شده‌اند:
- محاکمات غیرشفاف: جلسات دادگاه اغلب پشت درهای بسته و بدون حضور رسانه‌ها یا ناظران مستقل برگزار می‌شود.
- عدم دسترسی به وکیل مستقل: متهمان مجبور به پذیرش وکلای تسخیری وابسته به دولت شده‌اند.
- اتهامات مبهم: اتهاماتی مانند “محاربه” یا “اقدام علیه امنیت ملی” بدون ارائه شواهد مشخص و قابل‌بررسی مطرح می‌شوند.
- اعتراضاتی که با خون پاسخ داده می‌شوند
- بسیاری از این انسان‌ها، مانند میلاد آرمون و نوید نجاران از شهرک اکباتان، در جریان اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ بازداشت شدند؛ زمانی که مردم ایران برای آزادی فریاد زدند و با طناب دار پاسخ شنیدند. حدود یک‌سوم این بازداشت‌ها در سال ۱۴۰۱ یا پس از آن رخ داده است. این اعدام‌ها نه فقط مجازات، بلکه پیامی هستند: هر که علیه ستم برخیزد، بهای آن را با جانش خواهد داد.
- شرایط غیرانسانی زندان‌ها: مجازات مضاعف پیش از اعدام
- محرومیت از خدمات درمانی: بسیاری از زندانیان به بیماری‌های جدی مبتلا هستند، اما از دسترسی به پزشک یا دارو محروم‌اند.
- سلول‌های انفرادی طولانی‌مدت: این شرایط به‌عنوان ابزاری برای شکنجه روانی استفاده می‌شود.
- انتقال ناگهانی به زندان‌های اعدام: گزارش‌هایی از انتقال بدون اطلاع قبلی به زندان‌هایی مانند قزلحصار، که محل اجرای احکام است، دریافت شده است.
- تأثیر بر خانواده‌ها و جامعه: ابعاد انسانی بحران
اعدام زندانیان سیاسی تنها به فرد محکوم محدود نمی‌شود، بلکه اثرات عمیقی بر خانواده‌ها و جامعه دارد وقتی یک نفر به اعدام محکوم می‌شود، یک خانواده، یک جامعه، و یک نسل زخم می‌خورند. این درد، فراتر از دیوارهای زندان، قلب ایران را می‌فشارد.
- فشار بر خانواده‌ها: تهدید، بازداشت و اجبار به سکوت از سوی مقامات گزارش شده است.
- ایجاد فضای رعب و وحشت: اعدام‌ها به‌عنوان ابزاری برای سرکوب اعتراضات مدنی و سیاسی استفاده می‌شوند.
- ناامیدی از عدالت: عدم پاسخگویی مقامات، اعتماد عمومی به سیستم قضایی را از بین برده است.
- شکنجه و محاکمات: عدالت زیر چکمه‌ها
هر حکم صادرشده در قضاییه رژیم، داستانی از یک محاکمه ظالمانه است:
- شکنجه بی‌رحمانه: زندان‌ها شکنجه‌گاه‌اند؛ از ضرب‌وشتم تا محرومیت از درمان. پویا قبادی یک ماه خون دفع کرد، وحید با آسیب چشمی در انفرادی بود. عفو بین‌الملل گفت: «مأموران وحید را در ۲۲ دسامبر ۲۰۲۳ مورد ضرب‌وشتم قرار دادند… او دو ماه در انفرادی بود.» وحید بنی‌عامریان فریاد زد: «اینجا قفس نیست، قبر است.»
- محاکمات ساختگی: اتهامات «بغی» و «محاربه» بدون مدرک در دادگاه‌های بسته صادر می‌شود. عفو بین‌الملل: «اعترافات تحت شکنجه به دست آمد، اما تحقیقی نشد».
- اعدام‌ها: سرکوب یک ملت
اعدام‌ها، الگویی از پیشییه این رژيم در قتل عام سال ۱۳۶۷ تا امروزند. این جنایات تکرار می‌شوند، اما این بار جهان شاهد است. این ۴۹ نفر نشان می‌دهند که رژیم هیچ مرزی نمی‌شناسد—نه سن، نه جنسیت، نه قومیت.
- تنوع انسانی و صداهای آزادیخواهان در برابر سرکوب
این ۴۹ زندانی سیاسی، آینه‌ای از تنوع قومی، سنی و طبقاتی ایران و نمادی از مقاومت‌اند. آن‌ها از مذاهب و عقاید گوناگون، سنین مختلف، نخبگان تحصیل‌کرده، اقوام متنوع و زنان و مردانی هستند که با شجاعت در برابر ظلم ایستاده‌اند.
- تنوع مذاهب و عقاید: فریادهایی از باورهای متفاوت
این زندانیان، از طیف گسترده‌ای از باورها و مذاهب، نشان‌دهنده سرکوب هر صدای مخالف در ایران هستند:
- سید محمد جواد وفایی ثانی: جوانی ورزشکار از مشهد، متهم به «سب‌النبی»، که در نامه‌ای از زندان گفت: «حقیقت را نمی‌توان با طناب دار خفه کرد.»
- ادریس آلی: با باورهای چپ‌گرایانه، که به اتهام ترور محسن فخری‌زاده محکوم شده. او در بازجویی‌ها فریاد زد: «من به آرمانم وفادارم، حتی اگر جانم را بگیرند.»
- سنین مختلف: از کودکی تا پیری، هیچ‌کس در امان نیست
از کودکان تا سالمندان، این احکام ظالمانه هیچ سنی را به رسمیت نمی‌شناسند:
- سلیمان شه‌بخش: در ۱۲ سالگی بازداشت شد و اکنون ۲۰ ساله است. او در زندان زاهدان به خانواده‌اش گفت: «من هنوز رویاهایی دارم، نگذارید آن‌ها را بکشند.»
- پویا قبادی: مهندس ۳۲ ساله از سنقر، که پس از شکنجه در اوین به اعدام محکوم شده. او در پیامی مخفیانه نوشت: «هر زخمم فریادی است برای آزادی.»
- بهروز احسانی: مردی ۷۰ ساله با دو فرزند، که در قزلحصار محبوس است. او به نزدیکانش گفت: «عمر من برای عدالت بود، مرگم هم همین‌طور خواهد بود.من برای جانم چانه نمی زنم»
- میلاد آرمون: جوانی از شهرک اکباتان، بازداشت‌شده در اعتراضات ۱۴۰۱، که در زندان رجایی‌شهر فریاد زد: «ما برای آینده ایران جنگیدیم.»
- بیماران سخت: رنج مضاعف در سایه مرگ
بسیاری از این زندانیان با بیماری‌های جدی روبه‌رو هستند، اما از درمان محروم‌اند:
- ابوالحسن منتظر: زندانی سیاسی ۶۵ ساله، با مجموعه‌ای از بیماری‌های خطرناک، از جمله جراحی قلب باز، دیابت، پروستات، سنگ کلیه و فتق قفسه سینه، در شرایطی بحرانی اما مقاوم و سربلند
- احمدرضا جلالی: پزشک دوتابعیتی با بیماری‌های مزمن، که در انفرادی اوین نگه داشته شده. او در نامه‌ای نوشت: «هر روز که می‌گذرد، جسمم ضعیف‌تر می‌شود، اما اراده‌ام قوی‌تر.»
- وحید بنی‌عامریان: نخبه دانشگاهی که پس از ضرب‌وشتم دچار آسیب چشمی شده. او به هم‌بندی‌هایش گفت: «آن‌ها چشمم را گرفتند، اما نگاهم به آزادی هنوز زنده است.»
- پویا قبادی: مع پس از شکنجه، با خونریزی داخلی دست و پنجه نرم می‌کند فریاد زد: «این زخم‌ها مدال افتخار من‌اند.»
- اسارت تحصیل‌کرده‌ها و نخبگان: خاموش کردن چراغ راه آینده یک ملت
نخبگان این فهرست، سرمایه‌های فکری ایران‌اند که در زندان محبوسند:
- وحید بنی‌عامریان: فارغ‌التحصیل دانشگاه خواجه نصیر، که در انفرادی گفت: «دانشم را برای مردمم به کار بردم، نه برای ظالم.»
- احمدرضا جلالی: پژوهشگر بین‌المللی، که در نامه‌ای از اوین نوشت: «علم من جرمم شد، اما وجدانم آرام است.»
- پویا قبادی: مهندس جوان، که در زندان فریاد زد: «من برای ساختن ایران جنگیدم، نه برای نابود شدنش.»
- تنوع قومیت: سرکوب رنگین‌کمان اقوام در ایران
این زندانیان از اقوام مختلف، نشان‌دهنده سرکوب سیستماتیک تنوع قومی‌اند:
- پخشان عزیزی و وریشه مرادی: زنان کرد، وریشه در پیامی گفت: «زندان مرا نمی‌شکند، من صدای کردستانم.»
- سلیمان شه‌بخش و عیدو شه‌بخش: بلوچ‌هایی که ستمدیده ترین طبقات جامعه اند. عیدو فریاد زد: «ما برای حق بلوچستان می‌میریم.»
- عباس دریس: عرب خوزستانی، که پس از مرگ همسرش در زندان گفت: «درد من، درد مردمم است.»
- حاتم اوزدمیر: شهروند ترکیه‌ای، در زندان ارومیه فریاد زد: «ظلم مرز نمی‌شناسد.»
- زنان و مردان: شجاعت بدون تبعیض جنسیتی
زنان و مردان این فهرست، شانه به شانه در برابر ظلم ایستاده‌اند:
- شریفه محمدی: که در زندان عادل‌آباد گفت: «من صدای کارگرانم، حتی اگر خاموشم کنند.»
- وحید بنی‌عامریان: که فریاد زد: «مردان و زنان این سرزمین با هم برای آزادی می‌جنگند.»
محکومیت های بین المللی و فراخوان فوری: نگذارید این صداها خاموش شوند
وضعیت زندانیان سیاسی محکوم به اعدام در ایران یک بحران فوری حقوق بشری است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. هر روز تأخیر در اقدام، به معنای از دست رفتن جان انسان‌هایی است که قربانی سیستمی ظالم و غیرشفاف شده‌اند. جامعه بین‌المللی موظف است با قاطعیت به این فاجعه پاسخ دهد و از تکرار جنایات گذشته جلوگیری کند.
عفو بین‌الملل در گزارش سال 2024 خود با عنوان ”نگذارید آن‌ها ما را بکشند“: بحران بی‌امان اعدام در ایران از زمان قیام 2022، به اجرای شش مرد در ارتباط با اعتراضات 2022 اشاره کرده و سرعت تکان‌دهنده این اعدام‌ها را برجسته کرده است و هشدار داده است: «فوراً اعدام‌ها را متوقف کنید، احکام را لغو کنید، آن‌ها را آزاد کنید.»
دیگر ارگان‌های سازمان ملل از جملهکارشناسان سازمان ملل در مه 2023، اعدام زندانیان سیاسی را به شدت محکوم کردند، آن‌ها هشدار دادند: “هر حکم اعدام که برخلاف تعهدات بین‌المللی یک دولت باشد، غیرقانونی است و معادل اجرای خودسرانه است.” این کارشناسان از ایران خواستند فوراً توقف اعدام‌ها را اعلام کند و قانون اساسی و کد جزایی خود را اصلاح کند تا اعدام ممنوع شود.
نتیجه‌گیری: طناب دار یا چراغ امید؟
۴۹انسان در انتظارند. این گزارش، دعوتی است به همبستگی جهانی برای دفاع از حق حیات و عدالت
توقف اعدام‌ها، تحقیق مستقل، حمایت از خانواده‌ها و تحریم مقامات، خواسته ماست.
پیوست: لیست ۴۹ زندانی سیاسی محکوم به اعدام در ایران به زبان انگلیسی
گزارش اکتبر ۲۰۲۴ درج شده