مقدمه:
روز ۲۶ ژوئن روز جهانی حمایت از قربانیان شکنجه است. براساس تعریف قربانی شکنجه در قوانین بین المللی، خانواده ها و نزدیکان افراد شکنجه شده را نیز قربانی شناخته است. بر همين اساس مي توان گفت که در طول سه دهه اخیر شکنجه و مجازات های بی رحمانه در ایران صد ها هزار و حتی بیش از این قربانی برجای گذاشته است.
شکنجه در قوانین قضایی ایران به عنوان مجازات متهمان پیش‌بینی شده است و وجه قانونی به خود گرفته است. مقامات ایران علنا از احکامی که مصداق شکنجه هستند دفاع میکنند.
هادی صادقی معاون فرهنگی قوه قضاییه در دفاع از مجازات بدنی گفته بود: «مجازات های بدنی بسیار تاثیر گذار تر از حبس است و مجازات شلاق که در اسلام آمده بسیار موثر تر است اما ستاد های حقوق بشری روی این موضوع نظر خوبی نداشتند.» (خبرگزاری ایسنا – ۳۰می ۲۰۱۸)
در قوانین ایران برای حداقل ۱۴۸ جرم مجازات شلاق مقرر شده است. همچنین برای حداقل ۲۰ جرم مجازات نقص عضو مقرر شده است.
چنین موارد و بندهای قانونی است که ایران را در کنار ۳۲ کشور دیگر، در زمره پیشتازان تنبیه فیزیکی مجرمان در جهان قرار داده است.
احکامی که از نگاه مدافعان حقوق بشر، «شکنجه» قانونی متهم محسوب می شود.
براساس همین قوانین است که افراد بسیاری از جمله کودکان برای دزدی یا شرکت در مهمانی‌های مختلط یا داشتن ارتباط با جنس مخالف به شلاق محکوم می‌شوند.
از ابتدای سال ۲۰۱۷ تا نیمه اول سال ۲۰۱۸ بیش از ۱۴۷حکم شلاق توسط قضاییه ایران صادر شده است.
دستگیر‌شدگان در اعتراضات مسالمت آمیز، تحت شکنجه های شدید روحی و جسمی قرار گرفته و دست کم 12 تن از معترضین تحت شکنجه به قتل رسیدند.
عفو بین‌الملل در تأیید وجود شکنجه در زندانهای ایران گفته است «مدت‌ها “وضعیت کابوس‌وار” بازداشتگاههای ایران، از جمله کاربرد شکنجه در آنها را ثبت کرده است.»
مجازات نقص عضو همچنان ادامه دارد و مقامات ایران علنا از این مجازاتها که مصداق بارز شکنجه است، دفاع میکنند.
محسنی اژه‌ای در دفاع از مجازات نقص عضو گفته بود: «یک پا و یک دست او (ناامن کنندگان جامعه) را می‌توانید قطع کنید، یکی از مجارات‌هایی هم که برای ناامن کنندگان جامعه در نظر گرفته شده، یا اعدام آنهاست یا اینکه برای ابد آنها را از مردم جدا کنید که حق بازگشت به زندگی و به سمت مردم را نداشته باشند.» (خبرگزاری فارس – ۱۷ ژانویه ۲۰۱۸)
انواع شکنجه هایی که در زندانهای ایران توسط مقامات قضایی تأیید و اجرا می‌شود شامل شلاق، نقص عضو، بستن زندانی تا چند روز به میله آهنی در سرما و گرما، بردن زندانیان برای دیدن صحنه اعدام ، اعدام مصنوعی و ممانعتهای پزشکی می‌باشد.
با گرامیداشت روز جهانی دفاع و پشتیبانی از قربانیان شکنجه، مانیتورینگ حقوق بشر ایران خواهان لغو فوری شکنجه و سایر مجازات ها یا رفتارهای بی رحمانه، غیرانسانی یا تحقیرآمیز در ایران می‌باشد و از تمام سازمان‌های بین‌المللی و ارگانهای حقوق بشری میخواهد که برای توقف شکنجه و مجازات‌های غیر انسانی در ایران اقدامات مؤثر اتخاذ کنند.
آمار
نموداری از شکنجه‌های ثبت شده توسط حکومت ایران از ابتدای سال ۲۰۱۷ تا نیمه اول ۲۰۱۸ را ذیلا آورده ایم.
الف. انواع شکنجه ها در ایران
اگرچه انواع مختلف شکنجه در زندانها و بازداشتگاههای ایران متداول است، اما در این گزارش مختصر تنها به چند نمونه از رایج‌ترین انواع شکنجه اشاره می‌کنیم.
-
شلاق
-حکم شلاق در ملاعام برای یک مرد ۳۷ ساله، روز ۱۰مارس ۲۰۱۸، مقابل بیمارستان امام رضا سیرجان با حضور نماینده دادستان این شهرستان اجرا شد.
– حکم شلاق مرد جوان روز ۲ مارس ۲۰۱۸در میدان ۱۷شهریور بوشهر در ملاعام توسط ماموران انتظامی اجرا شد.
– حکم ۱۰۰ ضربه شلاق مردی با هویت م. ق صبح روز ۱۵فوریه ۲۰۱۸ در شمال ايران اجرا شد. وی به اتهام قتل به اعدام و ۱۸۰ ضربه شلاق محکوم شده است. ۸۰ ضربه شلاق وی به دلیل نگهداری شرب خمر است. (خبرگزاری رکنا- ۱۵ فوریه ۲۰۱۸)
– روز ۲۵ دسامبر ۲۰۱۸ حكم ۳۱۴ ضربه شلاق در ملاعام برای سه زندانی در شهردهدشت مرکز شهرستان کهگیلویه واقع در استان کهگیلویه و بویراحمد اجرا شد. (خبرگزاری ایلنا – ۲۵دسامبر ۲۰۱۷)
– ۲۵ ژانویه ۲۰۱۸ حکم ۸۰ ضربه شلاق یک جوان ۱۸ ساله در مشهد به اتهام خوردن مشروب، اجرا شد.
– ۱۳ژوئن ۲۰۱۷به فاصله یک روز درمیان حکم ۹۰ضربه شلاق یک زندانی زن به نام تهمینه دانش در زندان اورمیه اجرا شد.
– ۱۹ سپتامبر ۲۰۱۷ حکم ۸۰ ضربه شلاق لیلا بیات در دادسرای ارشاد ناحیه۲۱ تهران اجرا شد.
-
نقص عضو
-
دست یک مرد با هویت علی- خ ۳۴ساله با حضور قضات اجرای احکام روز ۱۷ژانویه ۲۰۱۸، در زندان مرکزی مشهد با گیوتین قطع شد.
علی مظفری رئیس کل دادگستری خراسان رضوی در دفاع از اجرای حکم قطع عضو روز ۴ فوریه ۲۰۱۸، اظهار داشت «حد مجازات جایگزین ندارد… ۱۶ شرط پیش‌بینی‌شده در شرع درباره قطع دست سارق، درباره این فرد وجود داشته و حکم او در دیوان عالی کشور تائید شده‌است.»
-
۸آوریل ۲۰۱۷ حکم قطع دست زندانی محکوم به اعدام به نام حمید معینی در زندان عادل آباد شیراز ۱۰ روز قبل از اعدام وی اجرا شد.
-
اقدامات تلافی جویانه
مواردی از اقدامات تلافی جویانه از ابتدای سال ۲۰۱۷ تا نیمه اول سال ۲۰۱۸ علیه بیش از ۲۴ تن از زندانیان سیاسی منجمله (مریم اکبری منفرد، آرش صادقی، سهیل عربی، علی معزی، ارژنگ داوودی، سعید ماسوری، ابوالقاسم فولادوند، امیر قاضیانی، شاهین اقدامی، ابراهیم فیروزی، حسن صادقی، سعید شیرزاد، شاهین ذوقی تبار، پیام شکیبا و مجید اسدی ، گلرخ ایرایی، آتنا دائمی، محمد نظری، زینب جلالیان، بهاءالدین و داوود قاسم زاده، حمزه درویش و امیر پیغامی) به دلیل فعالیتهایشان و یا ارتباط با سازمان ها و ارگان های حقوق بشری و اعتصاب غذاهای اعتراضی شان صورت گرفته است اما در این گزارش به یکی از اصلی ترین کیس‌ها می پردازیم.
آرش صادقی به دلیل اعتصاب غذای طولانی مدت ۷۲ روز سال گذشته دچار مشکلات جسمی فراوانی شده است وی از بیماری‌های بسیاری از جمله آسم، کولیت وخیم اولسروز در سه ناحیه از روده، زخم معده شدید در سه ناحیه از معده، آریتمی قلبی و ضعیف شدن ماهیچه های قلب، کوچک شدن کلیه راست و زخم شدید در ابتدای روده بزرگ و انتهای روده کوچک رنج می‌برد.
این زندانی سیاسی اخیرا روز چهارشنبه ۲۳خرداد ۱۳۹۷، بخاطر احساس درد شدید از ناحیه بازو به یکی از مراکز درمانی نظامی منتقل شد و بعد از معاینه و ام آر آی مشخص شد که او به بیماری تومور استخوانی مبتلا شده است و باید فورا برای درمان به مراکز تومور شناسی منتقل شود.
اما سپاه پاسداران از اعزام آرش صادقی به بیمارستان جلوگیری می کند و اعلام کرده که تنها انتقال وی به بیمارستان بقیه الله ممکن است اما در این بیمارستان رسیدگی تخصصی به این زندانی سیاسی نمی‌شود.
-
ضرب و شتم و بدرفتاری با زندانیان
از شکنجه های رایج در زندان اردبیل زنجیر کردن زندانیان به میله پرچم در میانه حیاط زندان با دستبند و پابند به مدت یک هفته و یا بیشتر در هوای سرد زمستان و یا هوای گرم تابستان می باشد.
-
افشین ولی پور، بهنام امیری، میثم صابر، کیوان مختاری، افشین زینالی، عباس علیپور و محمد صابر ملک رئیسی زندانی سیاسی بلوچ، از جمله زندانیانی هستند که در سال ۲۰۱۷ با دستبند و پابند به میله پرچم در محوطه زندان زنجیر شدند.
یکی دیگر از اقدامات مسئولین زندان اردبیل جهت شکنجه و تحت فشار گذاشتن بیشتر زندانیان قبل از اعدام آنها را وادار به مشاهده صحنه اعدام همبندیان خود میکنند و یا اقدام به اعدام مصنوعی آنان میکنند.
-
در روز ۲۳می ۲۰۱۷مسئولان زندان زاهدان همزمان با اعدام عبدالکریم شهنوازی۳۰ ساله ، به گردن یک زندانی دیگر نیز طناب دار انداختند و او را پس از آن که شاهد مرگ عبدالکریم بود، پایین آورده و به وی گفتند ۴۰ روز دیگر اعدام خواهد شد.
-
روز ۱۹سپتامبر۲۰۱۷، یک جوان ۲۳ساله به اتهام سرقت، همراه با یک زندانی دیگر در حاليكه دست و پایشان زنجير شده بود، بدار آويخته شدند. به دستور دادستان اردبیل، حدود ۵۰تن از زندانیان مجبور به تماشای صحنه اعدام اين دو نفر شده اند.
از دیگر شیوه های متداول شکنجه در ایران میتوان به تخت معجزه اشاره کرد که برای گرفتن اعتراف از زندانی بخصوص در بازداشتگاه اطلاعات زاهدان به کار گرفته می‌شود. در این نوع شکنجه متهم رابه تخت میبندند و پرسنل اطلاعات متهم را آنقدر با کابل شلاق میزند تا فرد توان مقاومت خود را از دست بدهد. هدف از این شکنجه اجبار فرد به اعترافات علیه خود است.
-
مسعود قنبرزهی، راشد بلوچ، اسحاق اسکانی، در نیمه اول سال ۲۰۱۸ به مدت سه هفته در اطلاعات زاهدان تحت شکنجه و اعتراف گیری به سبک تخت معجزه قرار گرفتند.
-
سجاد سواری فرزند اذیاب متاهل ۳۲ ساله اهل کوی علوی ( حی الثوره) تحت شکنجه شدید اداره اطلاعات سپاه دنده های قفسه سینه اش شکسته شده است.
کشته شدگان به دلیل عدم رسیدگی پزشکی در زندان از سال ۲۰۱۷ تا نیمه اول ۲۰۱۸
از شیوه های دیگر شکنجه زندانیان میتوان به عدم اعزام آنان به مراکز درمانی و عدم رسیدگی به موقع به آنان نام برد. بیش از ۱۰۰ زندانی نیاز به رسیدگی پزشکی و مرخصی درمانی دارند اما مسئولان زندان از این امر ممانعت به عمل می‌آورند. ۲۸ تن از آنان از سال ۲۰۱۷ تا نیمه اول سال ۲۰۱۸، بدلیل بی عملی و بی اعتنایی مسئولان زندان جان خودشان را از دست داده اند.
کشته شدگان زیر شکنجه تنها در نیمه نخست سال ۲۰۱۸
در نیمه اول سال ۲۰۱۸ به دلیل شکل گیری تجمعات مسالمت آمیز مردمی در شهرهای مختلف حکومت ایران جهت سرکوب و ساکت کردن این اعتراضات اقدام به بازداشت گسترده و شکنجه بازداشت شدگان در زندان کرد.
