در پنجمین سالگرد قیام آبان ۱۳۹۸، زندانیان سیاسی زندان قزلحصار که سالها شرایط سخت و بدرفتاری را تحمل کردهاند، مراسمی به یاد جانباختگان این قیام برگزار کردند. شعارهایی مانند «قیام و عزم آبان مسیر ایران را ترسیم میکند» و «آبان ادامه دارد، حتی اگر شب و روز گلوله بر سر ما ببارد» از زندان شنیده شد و به گفته ساکنان اطراف زندان، این صداها خارج از دیوارهای زندان نیز طنینانداز شد.
برخی از شعارهای دیگر این زندانیان شامل «آبان، ماه خون است؛ سید علی سرنگون است.» و «مرگ بر دیکتاتور» بود. این اعتراضها نشان میدهد که قیام آبان ۱۳۹۸ همچنان اهمیت دارد و پیامدهای آن همچنان در سیاست ایران تأثیرگذار است.
در هفتههای منتهی به این سالگرد، نشانههایی از ترس رژیم از وقوع اعتراضات مجدد آشکار شد. آمار اعدامها نسبت به سه دهه گذشته ده برابر شده است. در همین حال، بازداشتهای هدفمند و صدور احکام سنگین برای افرادی که به حمایت از گروههای مخالف مانند سازمان مجاهدین خلق ایران متهم شدهاند، شدت یافته است. این اقدامات، تلاش رژیم برای سرکوب مخالفتها و همچنین عزم پایدار کسانی را که برای عدالت و آزادی مبارزه میکنند، منعکس میکند.
**پیشینه تاریخی**
در ۲۴ آبان ۱۳۹۸، ایران شاهد یک قیام تاریخی بود که جرقه آن با افزایش ناگهانی قیمت بنزین زده شد. آنچه در ابتدا به عنوان اعتراضات علیه مشکلات اقتصادی آغاز شد، بهسرعت به تظاهراتی در سراسر کشور برای تغییرات سیاسی تبدیل شد. این اعتراضات بیش از ۲۰۰ شهر در تمامی ۳۱ استان کشور را در بر گرفت و معترضان با شعارهایی مانند «مرگ بر دیکتاتور» و «مرگ بر خامنهای» خواهان پایان فساد و استبداد شدند.
پاسخ رژیم، سرکوبی بیرحمانه بود. علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، معترضان را «دشمن» خواند و دستور سرکوب خشونتآمیز آنها را صادر کرد. تنها در چند روز، نیروهای امنیتی دستکم ۱۵۰۰ نفر را به قتل رساندند، به گزارش عفو بینالملل، هزاران نفر دیگر زخمی یا بازداشت شدند. بسیاری از بازداشتشدگان تحت شکنجه قرار گرفتند و در شرایطی بسیار سخت نگهداری شدند. تنها در ماهشهر، دستکم ۱۰۰ نفر پس از گرفتار شدن در نیزار و هدف قرار گرفتن با مسلسلهای سنگین کشته شدند.
رژیم برای جلوگیری از انتشار اخبار مربوط به این اعتراضات، تقریباً کل اینترنت را قطع کرد و صداهای مردم را خاموش و از آگاهی جهانی نسبت به سرکوب جلوگیری کرد. با وجود این، این اقدامات محکومیت بینالمللی گستردهای را به دنبال داشت و سازمان ملل و نهادهای حقوق بشری نقضهای شدید حقوق بشر را مستند کردند.
قیام آبان ۱۳۹۸ برای همیشه جامعه ایران را تحت تأثیر قرار داده است. خانوادهها همچنان در غم از دست دادن عزیزانشان به سر میبرند و بازماندگان با سرکوب مداوم مواجه هستند. سالگرد این قیام یادآور تلخ فداکاریها و همچنین شجاعت کسانی است که خواهان عدالت و دموکراسی برای ایران هستند.