خطر اجرای حکم اعدام ششمین متهم با وجود گزارشهایی از شکنجه و اعترافات اجباری
مقامات جمهوری اسلامی ایران پنج زندانی سنی مذهب را که در زندان وکیلآباد مشهد نگهداری میشدند، اعدام کردند. این اعدامها سحرگاه سهشنبه ۱۹ فروردین ۱۴۰۴، بدون اطلاع قبلی به خانوادهها و بدون اجازه ملاقات آخر با زندانیان صورت گرفت.
افراد اعدامشده عبارتاند از: مالک فدائینسب، تاجمحمد خرمالی، فرهاد شاکری، عبدالرحمن گرگیج و عبدالحکیم عظیم گرگیج که در یک پرونده مشترک به اعدام محکوم شده بودند. ششمین متهم این پرونده، عیسی عیدمحمدی، همچنان در خطر قریبالوقوع اجرای حکم اعدام قرار دارد.
این شش زندانی سیاسی سنی در بند ۶/۱ زندان وکیلآباد نگهداری میشدند و از همین بند برای اجرای حکم منتقل شدند. تاکنون تنها حکم اعدام عیسی عیدمحمدی اجرا نشده است.
بازداشت و محاکمه اولیه
این شش نفر در سال ۱۳۹۴ توسط وزارت اطلاعات بازداشت و پس از یک سال بازداشت موقت، در سال ۱۳۹۵ به زندان وکیلآباد منتقل شدند. در سال ۱۳۹۸، شعبه اول دادگاه انقلاب مشهد به ریاست قاضی محمود داودآبادی، فرهاد شاکری، عیسی عیدمحمدی، عبدالحکیم عظیم گرگیج و عبدالرحمن گرگیج را به اتهام «بغی» (قیام مسلحانه) از طریق عضویت ادعایی در گروه سلفی «حزب الفرقان» و «جبهه همبستگی ملی اهل سنت ایران» به اعدام محکوم کرد. همچنین، متهم دیگر این پرونده، عبدالباسط اورسان، به ۱۵ سال زندان محکوم شد.
شعبه ۴۱ دیوان عالی کشور به ریاست قاضی علی رازینی، به دلیل نبود ادله کافی، احکام اعدام را نقض و پرونده را برای رسیدگی مجدد بازگرداند.
تجدید محاکمه و صدور احکام نهایی
در مرداد ۱۴۰۲، شعبه ۴ دادگاه انقلاب مشهد به ریاست قاضی احمدیان سلامی، احکام اعدام علیه این گروه را مجدداً صادر کرد. در میانه مرداد ۱۴۰۳، شعبه ۳۹ دیوان عالی کشور این احکام را تأیید کرد.
اواخر همان ماه، شعبه ۲۹ دیوان عالی کشور نیز احکام اعدام شش زندانی سیاسی سنی—فرهاد شاکری، عیسی عیدمحمدی، عبدالحکیم عظیم گرگیج، تاجمحمد خرمالی، مالکعلی فدائینسب و عبدالرحمن گرگیج—را تأیید کرد. منابع حقوق بشری این پرونده را ساختگی و محصول سناریوسازی وزارت اطلاعات میدانند.
گزارشهایی از شکنجه و اعترافات اجباری
بنا بر گزارشهای متعدد، متهمان این پرونده در دوران بازجویی توسط وزارت اطلاعات تحت شکنجههای شدید جسمی و روانی برای گرفتن اعترافات اجباری قرار گرفتند. طبق این گزارشها:
- زندانیان با اسپری فلفل، ضربوشتم به نواحی حساس بدن و شلاق مورد شکنجه قرار گرفتند؛
- آنها با شوک الکتریکی و کابل به کف پا مورد ضربوشتم واقع شدند؛
- در سلولهایی غیربهداشتی که پر از حشرات بوده و فاضلاب از طبقات بالا نشت میکرد، نگهداری میشدند؛
- مأموران تهدید به تجاوز یا قتل اعضای خانواده زندانیان در صورت عدم اعتراف کردهاند؛
- بازجویان با قرار دادن دوربین مقابل زندانیان، از اعترافات اجباری فیلمبرداری میکردند.
در یکی از گزارشها آمده است که پس از بازداشت، زندانیان را در سالنی نگهداری کردند که فاضلاب طبقات بالا بر سر آنها میریخت و منجر به ناراحتی شدید و ابتلا به آفات مختلف از جمله شپش و سوسک شده بود.
در گزارشی دیگر، تهدید به تجاوز جنسی به اعضای خانواده زندانیان و استفاده از اسپری فلفل در نواحی تناسلی و مقعدی مطرح شده است. زندانیان برای حفاظت از خانوادههای خود مجبور به پذیرش اتهاماتی شدند که مرتکب آنها نشده بودند و عضویت در گروههای مسلح را به دروغ پذیرفتند.
یک منبع نزدیک به خانواده یکی از زندانیان گفته است که قطع کامل ارتباط و بیخبری خانوادهها، نوعی شکنجه روانی تلقی میشود.
پیش از اجرای احکام، این شش زندانی سنی با ارسال نامهای از داخل زندان وکیلآباد، شکنجهها و بدرفتاریهایی که متحمل شدهاند را افشا کرده و خواستار مداخله بینالمللی شدند. آنها همواره بر بیگناهی خود تأکید داشتند و اعلام کرده بودند تنها «جرم»شان اعتقاد به مذهب اهل سنت است.
