قتل یک فعال فرهنگی عرب ۲۴ ساعت پس از بازداشت
اهواز – ۲۳ مهر ۱۴۰۴ (۱۴ اکتبر ۲۰۲۵)
حسن ساعدی، فعال فرهنگی ۳۴ساله از اهالی منطقه ملاثانی اهواز، تنها یک روز پس از بازداشت توسط نیروهای امنیتی در بازداشتگاه اداره اطلاعات اهواز بر اثر شکنجه جان باخت. مقامات علت مرگ را «ایست قلبی» اعلام کردند، اما خانواده و نزدیکانش تأکید کردهاند که او از نظر جسمی و روانی کاملاً سالم بوده و هیچگونه سابقه بیماری نداشته است.
بازداشت خشونتآمیز و مرگ در بازداشتگاه اطلاعات
بامداد سهشنبه ۲۲ مهرماه، نیروهای امنیتی با یورش به منزل حسن ساعدی در ملاثانی اهواز، او را پس از ضربوشتم شدید بازداشت کردند. مأموران در جریان یورش، تلفنهای اعضای خانواده را نیز ضبط کردند تا از اطلاعرسانی جلوگیری شود. تنها ۲۴ ساعت بعد، خانواده از سوی اداره اطلاعات ـ معروف به ستاد خبری ۱۱۳ ـ فراخوانده شدند تا پیکر او را تحویل بگیرند.
با وجود گذشت چند روز، جسد هنوز به خانواده تحویل داده نشده و آنان تحت فشار و تهدید قرار دارند که درباره نحوه قتل با رسانهها یا نهادهای حقوق بشری گفتوگو نکنند.
پیشینه و فعالیتهای فرهنگی
ساعدی متأهل و پدر دو دختر خردسال بود و از چهرههای فرهنگی شناختهشده در منطقه ملاثانی به شمار میرفت. او در زمینه ترویج زبان و فرهنگ عربی و فعالیتهای اجتماعی مشارکت داشت و پیشتر نیز بهدلیل همین فعالیتها چندینبار توسط نهادهای امنیتی بازداشت شده بود.
خانواده ساعدی سابقه طولانی از فشار و سرکوب دارند؛ برادر او، علی ساعدی، فعال سیاسی، ۱۳ سال را در زندانهای شیبان و کارون گذراند و پس از آزادی ناچار به مهاجرت شد.
نقض حقوق بشر و ابعاد انسانی
مرگ حسن ساعدی در بازداشتگاه اطلاعات نمونهای آشکار از شکنجه تا مرگ است و نقض صریح اصول بنیادین اعلامیه جهانی حقوق بشر به شمار میآید:
- ماده ۳: حق حیات و امنیت شخصی.
- ماده ۵: ممنوعیت شکنجه و رفتار غیرانسانی.
- ماده ۹: منع بازداشت خودسرانه.
بازداشت بدون حکم قضایی، شکنجه برای اعترافگیری و پنهانکاری درباره علت مرگ، همگی نشانه تداوم روند سیستماتیک نقض حقوق بشر در بازداشتگاههای ایران است.
فشارهای امنیتی در خوزستان
این جنایت در شرایطی رخ میدهد که پس از جنگ اخیر دوازدهروزه ایران و اسرائیل، فضای امنیتی در استان خوزستان بهشدت تشدید شده است. منابع محلی از بازداشت دهها شهروند در اهواز، حمیدیه، شوش و آبادان خبر دادهاند که بدون دسترسی به وکیل یا تماس با خانواده در بازداشتگاههای اداره اطلاعات نگهداری میشوند.
فراخوان برای تحقیق بینالمللی
نهادهای حقوق بشری و فعالان مدنی از کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل، گزارشگر ویژه وضعیت حقوق بشر در ایران و سایر ارگانهای مرتبط خواستهاند تا در مورد مرگ حسن ساعدی تحقیق فوری و مستقل انجام دهند. آنان همچنین خواستار اعزام هیأتی بینالمللی برای بازدید از زندانها و گفتوگو با زندانیان بهویژه زندانیان سیاسی در ایران شدهاند.
به باور آنان، تداوم مصونیت عاملان شکنجه و مرگ در بازداشت، زمینهساز گسترش خشونت و بیپاسخ ماندن خون قربانیان است.
