طبق گزارش منتشرشده توسط سازمان گزارشگران بدون مرز، در مورد آزادی رسانهای در جهان، طی سال گذشته میلادی و طبق جدول ردهبندی صد و هشتاد کشور جهان ايران ، افغانستان و تاجیکستان در ردههای پایین جدول جهانی قرار گرفتهاند.
طبق جدول منتشرشده توسط سازمان گزارشگران بدون مرز در مورد آزادی رسانهها، ایران در رده ۱۶۵ این جدول قرار گرفته است.
این ردهبندی بر اساس تخصیص امتیازهای منفی تدوین میشود که این سازمان بر اساس ارزیابی خود از آزادی رسانهای در کشورهای مختلف برای هر کشوری محاسبه میکند. برای حداکثر میزان آزادی رسانهای، امتیاز صفر و برای بدترین وضعیت امتیاز منفی ۱۰۰ در نظر گرفته شده است. در گزارش اخیر این سازمان، ایران ۶۵.۱۲ (شصت و پنج و دوازده صدم) امتیاز منفی کسب كرده است.
نروژ با ۷.۶۰ امتیاز منفی در صدر جدول قرار دارد و پس از آن کشورهای سوئد (۸.۲۷ امتیاز منفی)، فنلاند (۸.۹۲ امتیاز منفی)، دانمارک (۱۰.۳۶ امتیاز منفی) و هلند (۱۱.۲۸ امتیاز منفی) ردههای دوم تا پنجم بالای جدول را به خود اختصاص دادهاند.
پس از ایران، کشورهای یمن، سومالی، عربستان سعودی، ازبکستان، لائوس، گینه استوایی، جیبوتی، کوبا، سودان، ویتنام، چین، سوریه، ترکمنستان، ارتیره در ردههای بعدی دیده میشوند و کره شمالی با بدترین شرایط رسانهای در جهان، در رده ۱۸۰ قرار دارد.
سازمان گزارشگران بدون مرز نقشهای از جهان را نیز در گزارش خود گنجانده که در آن، میزان آزادی رسانهای با رنگ های مختلف نمایش داده شده است. در این نقشه، رنگ سفید (امتیاز منفی صفر تا ۱۵) نشانه شرایط خوب، رنگ زرد (امتیاز منفی ۱۵.۰۱ تا ۲۵) نشانه شرایط نسبتا خوب، رنگ نارنجی (امتیاز منفی ۲۵.۰۱ تا ۳۵) نشانه شرایط مسالهدار، رنگ قرمز (۳۵.۰۱ تا ۵۵ امتیاز منفی) نشانه شرایط بد و رنگ سیاه (۵۵.۰۱ تا ۱۰۰ امتیاز منفی) نشانه شرایط بسیار بد است. ایران در اين نقشه جهاني با رنگ سیاه مشخص شده است.
کثرتگرایی سیاسی، استقلال رسانهای، شرایط محیطی و خودسانسوری، چارچوب قانونی و حقوقی، شفافیت عملکرد نهادها و سازمانهای عمومی و خصوصی، امکانات کسب و تبادل آزادانه اطلاعات و فشار، محدودیت و خشونت علیه روزنامهنگاران از عوامل مثبت و منفی است که در محاسبه شاخص آزادی رسانهای به کار رفته است.
در این گزارش آمده است که حکومت جمهوری اسلامی ایران همچنان به شکلی خودسرانه دهها روزنامهنگار و وبلاگنویس را با اتهاماتی جعلی مانند “اقدام علیه امنیت ملی” و حتی “فساد اخلاقی” بازداشت و زندانی کرده است. البته رده ایران در گزارش سال جاری نسبت به سال گذشته چهار درجه بهتر شده اما به گفته گزارشگران بدون مرز، دلیل آن نه بهبود شرایط رسانهها در این کشور، بلکه بدتر شدن اوضاع در کشورهای دیگر بوده است.
در این گزارش آمده است که “ایران در سال گذشته نیز همچنان یکی از پنج زندان بزرگ جهان برای فعالان رسانهای بود و به دلیل شرایط بسیار ناگوار زندانها، بسیاری از زندانیان عقیدتی و روزنامهنگاران برای برخورداری از ابتداییترین خواستهای خود همچنان دست به اعتصاب غذا میزدنند و جان دست کم ده روزنامهنگار به این ترتیب به خطر افتاد.”
احضار، بازداشت و محاکمه و محکومیت سنگین روزنامهنگاران در سال گذشته ادامه داشت و این گزارش میافزاید که “حکومت ایران مجازاتهای غیرانسانی و قرون وسطایی مانند شلاق زدن را همچنان اجرا میکند و در سال ۲۰۱۶ میلادی، دستگاه قضایی دست کم چهار روزنامه نگار را به تحمل شلاق محکوم کرد.”
در این گزارش آمده است که “علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، همچنان در فهرست دشمنان آزادی رسانههاست.”